Thay đổi tư duy phát triển khu công nghiệp

Một góc Khu Công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh.

Tại hội thảo "Lộ trình và những lưu ý cho nhà đầu tư khi đầu tư vào khu công nghiệp, khu chế xuất" do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Ðầu tư thành phố Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) mới vừa tổ chức, ông Nguyễn Tuấn, Phó Giám đốc ITPC cho biết: Tính đến nay, thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương có số dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cao nhất cả nước với tổng vốn đầu tư đạt gần 54 tỷ USD. Trong bối cảnh nền kinh tế dần phục hồi và đi vào ổn định sau Covid-19, nhà đầu tư vẫn còn gặp một số vấn đề hạn chế và phát sinh khi đầu tư vào khu công nghiệp, khu chế xuất. Do đó, các khu công nghiệp, khu chế xuất nói chung cần phải có những phương án, chính sách cải thiện để thu hút nhà đầu tư; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư triển khai dự án.

Theo thống kê, hiện cả nước đã thành lập được khoảng 335 khu công nghiệp với tổng diện tích 97,84 nghìn ha, trong đó 260 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động và 75 khu công nghiệp đang trong quá trình xây dựng cơ bản. Tỷ lệ lấp đầy khu công nghiệp đạt 53,5%, riêng các khu công nghiệp đã đi vào hoạt động có tỷ lệ lấp đầy đạt hơn 76,10%. Ngoài ra, cả nước có 17 khu kinh tế được thành lập với tổng diện tích mặt đất và mặt nước gần 850 nghìn ha. Các khu công nghiệp, khu kinh tế trên cả nước đã thu hút được 9.784 dự án FDI với tổng vốn đăng ký đạt 194,69 tỷ USD, vốn thực hiện 109,79 tỷ USD; 1.387 dự án đầu tư trong nước, với tổng vốn đăng ký 1.461 tỷ đồng. Ông Kenji Usuda, Tổng Giám đốc Công ty Kyouwa chia sẻ, khi mới đầu tư tại Việt Nam, công ty gặp một số khó khăn, nổi bật là vấn đề tiếp cận thông tin, dịch vụ trong khu công nghiệp và nguồn nhân lực chất lượng cao. Ðối với sự thành công của doanh nghiệp FDI, nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp giữ vai trò rất quan trọng. Phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam là một trong những yếu tố then chốt để thu hút doanh nghiệp FDI đến với Việt Nam.

Theo GS, TS Ðặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, sau đổi mới, phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế được coi là chính sách trọng điểm của Việt Nam, nhất là chủ trương kêu gọi đầu tư nhằm phát triển nền kinh tế mở. Tuy nhiên, đến nay, các khu công nghiệp, khu kinh tế chủ yếu thu hút các dự án đến từ Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ðài Loan (Trung Quốc)…, chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn từ châu Âu và châu Mỹ. Số khu công nghiệp lớn của Việt Nam còn quá ít, nhất là các khu hỗn hợp công nghiệp-đô thị-dịch vụ. "Việc phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế trên phạm vi cả nước còn nhiều hạn chế, tồn tại. Cụ thể, chất thị trường trong phát triển các khu công nghiệp Việt Nam còn ít, thiếu việc khuyến khích các động lực từ thị trường. Các khu công nghiệp lớn còn thiếu hạ tầng đủ để phát triển các công nghiệp trọng điểm, thiếu dịch vụ hiện đại nên khó thu hút nhà đầu tư lớn trên thế giới. Cùng với đó, chủ trương tích hợp các khu công nghiệp với các khu dịch vụ, khu đô thị được xác định quá chậm, gây thiếu "sức sống" cho khu công nghiệp. Sự phát triển của khu công nghệ cao không được chú trọng như một trọng điểm nên khu công nghiệp không kết nối được với hoạt động công nghệ cũng như đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao", GS, TS Ðặng Hùng Võ nhấn mạnh.

Cần thẳng thắn nhìn nhận, không ít địa phương vẫn coi khu công nghiệp chỉ là nơi cung cấp mặt bằng, nhà xưởng với mục tiêu phát triển công nghiệp thuần túy chứ chưa có tầm nhìn quy hoạch thành hệ sinh thái bền vững. Cho nên, việc thúc đẩy khu công nghiệp theo hướng khu công nghiệp thế hệ mới với tính cộng sinh để tạo thành một hệ sinh thái bền vững vẫn còn là thách thức lớn đối với việc phát triển, nâng cấp khu công nghiệp tại Việt Nam hiện nay. Ông Bùi Lê Anh Hiếu, Giám đốc phát triển doanh nghiệp Công ty cổ phần Long Hậu, khu công nghiệp Long Hậu, tỉnh Long An nhìn nhận, thực trạng chung của nhiều khu công nghiệp hiện nay là đã được quy hoạch trong thời gian dài nhưng chủ yếu là quy hoạch mặt bằng trống hoặc nhà xưởng thô sơ mà thiếu đầu mối và dịch vụ cần thiết để triển khai sản xuất, nhất là các dịch vụ hiện đại đi kèm để phục vụ sinh hoạt cho chuyên gia, người lao động làm việc tại khu công nghiệp. Do đó, cần có giải pháp nâng cấp dịch vụ trong khu công nghiệp, khu chế xuất để tạo thuận lợi hơn cho nhà đầu tư.

Bài và ảnh: KHÁNH TRÌNH