Thay đổi tư duy sản xuất để nông dân vươn lên làm giàu

Giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu không chỉ dựa vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước, quan trọng hơn là sự đổi mới tư duy sản xuất của chính người dân - từ phương thức truyền thống sang sản xuất hàng hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật và liên kết thị trường.

Tại xã miền núi Cẩm Tú (Thanh Hóa), mô hình trồng cây gai xanh liên kết với doanh nghiệp đã mở ra hướng đi mới cho người dân vùng cao. Với mức thu nhập 50 - 80 triệu đồng/ha/năm, cây gai xanh trở thành cây trồng chủ lực, giúp bà con chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa bền vững. Ở thôn Cẩm Hoa, xã Cẩm Tú, gia đình bà Phạm Thị Thanh từng chỉ trồng thử 1 ha gai xanh nhưng sau khi thấy hiệu quả, gia đình bà đã mở rộng lên hơn 19 ha.

“Mới đầu làm gai xanh đêm nằm lo lắng, nhưng sau khi thấy có hiệu quả mới thấy yên tâm. Trước đây gia đình trồng mía, trồng ngô bán bấp bênh, giờ làm gai xanh gia đình có thu nhập ổn định hơn”, bà Thanh chia sẻ.

Vùng trồng cây gai huyện Thạch Thành, Thanh Hóa - Ảnh: VnEconomy

Gia đình anh Nguyễn Văn Tuyên cũng chuyển từ trồng sắn sang trồng gai xanh và chỉ sau ba vụ đã thu về hơn 100 triệu đồng. Anh Tuyên cho biết, trước đây trồng cây màu đầu ra bấp bênh. Giờ trồng gai xanh thu nhập ổn định hơn, công chăm sóc cũng đỡ vất vả.

Một trong những yếu tố quan trọng để các mô hình thành công là nâng cao năng lực cho người dân. Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng, khuyến nông phải đi thẳng vào thay đổi tư duy sản xuất, giúp bà con chuyển từ thói quen cũ sang cách làm mới.

“Muốn người dân thoát nghèo bền vững, trước hết phải giúp họ thay đổi tư duy. Không thể sản xuất manh mún, tự phát như trước đây, cần phải tính toán theo chuỗi giá trị, theo nhu cầu của thị trường. Trung tâm hướng dẫn kỹ thuật, nhưng quan trọng hơn là giúp bà con hiểu rằng, áp dụng khoa học kỹ thuật chính là con đường ngắn nhất để nâng cao thu nhập”, ông Thanh cho hay.

Không chỉ trồng trọt, việc đổi mới tư duy còn thể hiện rõ trong mô hình nuôi ong lấy mật tại xã Xuân Lộc (Hà Tĩnh). Với sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, bà con đã chuyển từ nuôi ong thủ công sang quy trình hiện đại, đảm bảo an toàn và năng suất. Gia đình ông Nguyễn Hữu Tương hiện duy trì 50 đàn ong, khai thác được 3 đợt mật chỉ trong 2 tháng. Ông Tương cho biết, nuôi ong dưới tán cây ăn quả không chỉ tăng thu nhập còn giữ gìn hệ sinh thái, tận dụng quỹ đất tự nhiên mô hình mang lại lợi ích kép, được nhiều hộ dân học tập.

“Sau khoảng 2 tháng nuôi, đàn ong của gia đình đã cho thu hoạch mật 3 lần, mỗi lần cách nhau 20 ngày và đạt 2 kg/đợt/đàn, giá bán khoảng 300.000 đồng/lít. Hiện nay, mật ong một phần do gia đình tự tiêu thụ, còn lại Hợp tác xã Nông lâm nghiệp dịch vụ Tâm An thu mua”, ông Tương thông tin.

Nguồn vốn vay ưu đãi của hệ thống ngân hàng cũng tạo “đòn bẩy” cho hộ nghèo đầu tư chăn nuôi, trồng trọt. Những chính sách này, cùng với sự đồng hành của doanh nghiệp, khuyến nông và chính quyền địa phương, đã tạo nên chuỗi liên kết bền vững.

Theo ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn (Bộ NN&MT), để nâng cao tư duy sản xuất của nông dân thì doanh nghiệp phải có trách nhiệm đồng hành thực chất.

“Doanh nghiệp muốn hợp tác với nhà nông phải có những hành động cụ thể, để chứng minh rằng doanh nghiệp sẽ đồng hành với bà con. Doanh nghiệp giúp các hợp tác xã, xây dựng cả những trung tâm giới thiệu, hỗ trợ thu gom nông sản, đã khẳng định phương hướng kinh doanh của doanh nghiệp là lâu dài, nhất là ở những vùng xa”, ông Thịnh phân tích.

Người dân cần được tư vấn thay đổi tư duy, tính toán sản phẩm theo chuỗi giá trị, theo nhu cầu của thị trường

Hiện nay, chuyển đổi số cũng trở thành xu hướng mạnh mẽ, mở ra thị trường rộng lớn cho nông sản vùng sâu - vùng xa. Gạo ST25, mật ong Tây Nguyên và nhiều sản phẩm OCOP được tiêu thụ hàng nghìn đơn mỗi ngày qua các sàn Postmart, Voso, Shopee, Tiki… Đây là bước tiến quan trọng đưa nông sản Việt Nam đến gần hơn với người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Thực tiễn đã chứng minh, giảm nghèo bền vững bắt đầu từ đổi mới tư duy sản xuất. Khi người nông dân chuyển từ tự cung, tự cấp sang tư duy kinh tế nông nghiệp hiện đại, gắn sản xuất với thị trường, với doanh nghiệp và ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số, con đường thoát nghèo và làm giàu sẽ rộng mở. Đây cũng chính là mục tiêu mà Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững hướng tới, giúp người dân phát huy nội lực, nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả, xây dựng nền nông nghiệp hiện đại và bền vững.

Hà Phương/VOV1