Thế khó của Disney

Giới nghệ sĩ phản đối

Ngày 22/9, Variety đưa tin 400 nghệ sĩ Hollywood - bao gồm những tên tuổi hàng đầu như Tom Hanks, Jennifer Aniston, Meryl Streep, Jamie Lee Curtis, Jason Bateman, Martin Short, Natalie Portman cùng nhiều người khác - đã ký vào bức thư ngỏ cùng với Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU) để phản đối quyết định của Disney về việc đình chỉ vô thời hạn chương trình trò chuyện đêm khuya của Jimmy Kimmel, Jimmy Kimmel Live!. Lá thư cũng đưa ra lời cảnh báo về những hệ lụy đối với quyền tự do ngôn luận của người Mỹ.

Bức thư tuyên bố nỗ lực nhằm gây áp lực lên nghệ sĩ, nhà báo và những người khác bằng cách trả đũa vì phát ngôn của họ là “đòn đánh vào cốt lõi ý nghĩa của việc sống trong một đất nước tự do”. Nó kết thúc bằng lời kêu gọi tất cả người dân Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn luận.

Ben Affleck và Jennifer Aniston là hai trong số 400 nghệ sĩ phản đối quyết định hủy chương trình của Jimmy Kimmel. Ảnh: Getty Images.

“Chúng ta đang đối mặt với kỷ nguyên McCarthy hiện đại, chính phủ kiểm duyệt thô bạo điều mà Hiến pháp Mỹ cấm đoán. Việc bịt miệng Jimmy Kimmel và gây áp lực lên các cơ quan truyền thông bằng kiện tụng và đe dọa rút giấy phép gợi nhớ đến những ký ức đen tối của thập niên 1950. Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng Thượng nghị sĩ McCarthy cuối cùng cũng bị mất uy tín và triệt tiêu khi người dân Mỹ cùng nhau đứng lên chống lại ông ta. Hôm nay, chúng ta cũng phải làm điều tương tự, bởi vì khi đoàn kết, tiếng nói của chúng ta mạnh mẽ hơn. Chúng ta sẽ đấu tranh để được lắng nghe”, Anthony D. Romero, giám đốc điều hành ACLU, tuyên bố.

Nghiệp đoàn diễn viên màn ảnh - Liên đoàn nghệ sĩ truyền hình và phát thanh Mỹ (SAG-AFTRA) cũng chỉ trích quyết định trên, gọi đó là hành động trả đũa cho việc phát biểu về các vấn đề được công chúng quan tâm và cảnh báo gây nguy hiểm cho mọi quyền tự do của người Mỹ.

Ngày 17/9, Disney cho biết ABC (công ty con của Nhà Chuột) rút Jimmy Kimmel Live! khỏi lịch phát sóng “vô thời hạn”. Động thái này được đưa ra sau khi một trong những chủ sở hữu đài truyền hình lớn nhất tại Mỹ, Nexstar Media, tuyên bố ngưng phát sóng chương trình do bình luận bị cho là xúc phạm của Kimmel về vụ sát hại nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk. Sinclair, tập đoàn truyền thông lớn khác ở xứ cờ hoa và sở hữu một số đài truyền hình trực thuộc ABC, cũng tuyên bố ngừng phát sóng chương trình của Kimmel trên hệ thống đài của họ.

Động thái thẳng tay loại trừ Kimmel của ABC gây ra cú sốc lớn. Theo truyền thông, mặc dù phát ngôn của nam MC không phù hợp và thiếu tế nhị trong bối cảnh những người ủng hộ MAGA (làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) đang chìm trong tang thương, đây không phải điều hiếm thấy tại quốc gia coi trọng tự do ngôn luận như Mỹ. Người ta tin rằng ông là “con tốt thí” để các ông lớn xoa dịu chính quyền và phe bảo thủ đang phẫn nộ.

Sau khi Kimmel có ý đổ lỗi cho đảng Cộng hòa và Tổng thống Donald Trump trong vụ ám sát, Brendan Carr, chủ tịch Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC), yêu cầu ABC cùng công ty mẹ Disney phải có hành động xử lý xác đáng, nếu không họ sẽ vào cuộc.

Ông Trump và cấp dưới bị cáo buộc gây áp lực buộc Disney đình chỉ Kimmel. Ảnh: Getty Images.

Đây là lời cảnh báo không thể bỏ qua. Nexstar cần sự phê duyệt của FCC để tiến hành thương vụ thâu tóm đối thủ Tegna trị giá 6,2 tỷ USD. ESPN, công ty con của Disney, cũng đang trong quá trình hoàn thiện thỏa luận khổng lồ với NFL (Giải Bóng bầu dục Quốc gia) - trao đổi 10% cổ phần (khoảng 2-3 tỷ USD) để lấy các tài sản của giải đấu, bao gồm kênh NFL Network, RedZone và Fantasy football.

Ari Fleischer, cựu thư ký báo chí Nhà Trắng dưới thời tổng thống George W. Bush, nhận định ông Trump có thể tận dụng cơ hội này để bác bỏ thỏa thuận NFL-ESPN.

“Xét đến sự quan tâm của ông ấy đối với NFL và lịch sử sử dụng các thương vụ truyền thông như một công cụ mặc cả, thật khó hình dung ông sẽ không can dự vào chuyện này. Tôi nghi ngờ rằng đây không phải là một giao dịch thương mại đơn thuần”, Fleischer nói với FOS.

Quyết định của Disney

Sau động thái từ giới nghệ sĩ, Disney ra thông báo xác nhận Jimmy Kimmel Live! phát sóng trở lại vào ngày 23/9 (giờ địa phương).

“Thứ Tư tuần trước (18/9), chúng tôi quyết định tạm dừng sản xuất chương trình để tránh tình hình căng thẳng thêm vào thời điểm nhạy cảm của đất nước. Chúng tôi đưa ra quyết định này vì cảm thấy một số bình luận không đúng lúc và thiếu tế nhị. Chúng tôi dành những ngày qua để trò chuyện sâu sắc với Jimmy và sau những cuộc trò chuyện đó, chúng tôi đi đến quyết định sẽ phát sóng trở lại chương trình vào thứ Ba (23/9)”, Nhà Chuột tuyên bố.

Các nguồn tin cho biết Kimmel đã đàm phán trực tiếp với CEO Disney Bob Iger và đồng chủ tịch Disney Entertainment Dana Walden để trở lại sóng truyền hình. Ông dự kiến làm rõ tranh cãi trong lần tái xuất sau đình chỉ, nhưng không nói lời xin lỗi.

Mặc dù chương trình trở lại, Sinclair vẫn giữ nguyên thông báo trước đó là không phát sóng Jimmy Kimmel Live! trên các nền tảng của họ, mà thay thế bằng chương trình tin tức. Hãng cho biết đang tiến hành thảo luận với ABC để đánh giá khả năng khôi phục việc phát sóng.

Trước đó, Sinclair yêu cầu Kimmel xin lỗi gia đình Kirk và cam kết quyên góp cho Turning Point USA, nhóm hoạt động do Kirk thành lập.

Hiện chưa rõ Disney và Kimmel đã thỏa thuận những gì để đảm bảo anh trở lại sóng truyền hình.

Theo nguồn tin của The New York Post, hủy bỏ lệnh đình chỉ chương trình đêm khuya của Kimmel là quyết định khó khăn nhất trong suốt 20 năm giữ chức CEO Disney của ông Bob Iger.

Disney bị áp lực từ cả hai phía: phe bảo thủ tức giận vì phát biểu của Kimmel và việc từ chối xin lỗi, còn phe tự do tức giận vì công ty dường như chịu khuất phục trước ông Carr và những tiếng nói ủng hộ Tổng thống Trump.

Chính quyền đáp trả

Về phía chính quyền,người phát ngôn Nhà Trắng Abigail Jackson nói với tờ The Post: "Điều này không liên quan gì đến quyền tự do ngôn luận. Kimmel, kẻ thua cuộc có tỷ suất người xem thấp, có thể thoải mái nói bất kỳ câu chuyện cười tệ hại nào mà hắn muốn, nhưng công ty tư nhân không có nghĩa vụ phải mất tiền khi sản xuất những chương trình không được ưa chuộng. Sản phẩm tệ hại của Jimmy Kimmel không phải là vấn đề về quyền tự do ngôn luận, mà là vấn đề về tài năng".

Trong chuyến thăm cấp nhà nước đến Anh (vào 17-18/9), khi được hỏi về việc ngừng phát sóng chương trình của Kimmel có xâm phạm quyền tự do ngôn luận hay không, ông Trump khẳng định: “Jimmy Kimmel bị sa thải vì tỷ lệ người xem thấp và vì anh ta nói điều khủng khiếp về quý ông vĩ đại được biết đến với cái tên Charlie Kirk. Jimmy Kimmel không phải là người có tài năng. Tỷ lệ người xem của anh ta rất thấp và họ nên sa thải anh ta từ lâu rồi. Bạn có thể gọi đó là tự do ngôn luận không? Anh ta mất việc vì thiếu tài năng”.

Ngày 22/9, tại diễn đàn ở New York, ông Carr cũng bác bỏ cáo buộc chính phủ gây sức ép buộc Disney loại bỏ Kimmel: “Jimmy Kimmel rơi vào tình cảnh như vậy là do lượng người xem của anh ta, chứ không phải vì bất cứ điều gì đã xảy ra ở cấp chính quyền liên bang”.

Nguồn tin trong công ty thừa nhận nhìn bề ngoài, chương trình của Kimmel đang lỗ hơn 20 triệu USD mỗi năm do lượng người xem giảm mạnh trong những năm gần đây, kéo theo doanh thu quảng cáo quanh chương trình lao dốc.

Thế nhưng, Disney vẫn kiếm lợi nhiều từ Kimmel: các khoản phí từ những đài liên kết mua lại chương trình của Kimmel, quảng cáo trực tuyến và các hợp đồng tài trợ. Ông còn dẫn chương trình Oscars, làm gia tăng giá trị thương hiệu.

“Một khi Jimmy vẫn tạo ra tiền, điều này khiến việc đưa ra quyết định trở nên khó khăn, bất chấp những gì anh ta đã nói”, nguồn tin chia sẻ với The Post.

Giữ hay loại bỏ Jimmy Kimmel là lựa chọn khó khăn đối với Disney. Ảnh: Getty Images.

Ngoài rủi ro về các thỏa thuận kinh doanh, công ty gặp khó khăn trong việc bán quảng cáo cho Jimmy Kimmel Live! vì khán giả đang tẩy chay chương trình do quan điểm chính trị của nam MC.

Kimmel làm công việc dẫn chương trình đêm khuya của ABC trong 22 năm, có thu nhập khoảng 16 triệu USD/năm. Hợp đồng công việc của ông có hiệu lực đến năm 2026. Ông từng ám chỉ sẽ nghỉ hưu khi hợp đồng hết hạn.

Tú Oanh