Thị trường Trung Quốc là 'bàn đạp' để hàng Việt định vị lại chất lượng

Thị trường Trung Quốc liên tục trong 21 năm qua vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng là quốc gia có quy mô thương mại lớn thứ 4 trên thế giới và lớn nhất trong khu vực ASEAN với Trung Quốc.

Số liệu từ Cục Hải quan cho thấy, trong 10 tháng năm 2025, Trung Quốc nhập khẩu hơn 8,7 tỷ USD nông sản Việt. Với nhu cầu hàng hóa ngày càng cao về chất lượng và độ tươi ngon, thị trường Trung Quốc vẫn còn nhiều khoảng trống để hàng Việt có thể tiếp cận và mở rộng. Người tiêu dùng Trung Quốc đang chuyển mạnh sang nhóm hàng nông sản tươi, sạch và có truy xuất nguồn gốc. Điều này đặc biệt phù hợp với các ngành hàng chủ lực của Việt Nam như trái cây nhiệt đới, thủy sản và các sản phẩm chế biến sâu.

Thị trường Trung Quốc vẫn còn nhiều khoảng trống để hàng Việt có thể tiếp tục mở rộng

Với hơn 30.000 ha đất nông nghiệp đang được khai thác hiệu quả, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Gia Lai - ông Nguyễn Tuấn Thanh cho biết, Gia Lai sở hữu nguồn nguyên liệu dồi dào cho các ngành chế biến như cà phê, sầu riêng, hồ tiêu, chanh dây… đang được nâng cấp về chất lượng, truy xuất nguồn gốc và cấp mã số vùng trồng để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

“Gia Lai đã quy hoạch các khu công nghiệp mới, gắn liền với vùng nguyên liệu, nhằm hình thành chuỗi sản xuất khép kín. Gia Lai kêu gọi các DN Trung Quốc cùng phát triển vùng nguyên liệu, xây dựng chuỗi cung ứng và chuyển giao công nghệ”, ông Thanh thông tin.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Trung Quốc tiếp tục là một trong những thị trường xuất khẩu lớn và quan trọng nhất của Việt Nam, nhất là với các nhóm hàng như nông sản, thủy sản, thực phẩm, đồ gỗ và hàng tiêu dùng. Bà Đỗ Thị Minh Trâm, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho biết, yêu cầu từ phía đối tác Trung Quốc ngày càng cao về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, đóng gói, bảo quản và phân phối đặt ra nhiều thách thức cho DN, HTX và hộ nông dân.

Theo nhận định từ nhiều chuyên gia, thị trường Trung Quốc hiện nay không chỉ là thị trường tiêu thụ lớn nhất, còn là “bàn đạp” để hàng Việt định vị lại chất lượng, nâng cao giá trị và mở rộng sản phẩm. Trung Quốc tiếp tục là thị trường trọng điểm với nhiều mặt hàng Việt Nam tăng trưởng mạnh. Từ nền tảng đó, ngành Công Thương cần tạo lập chiến lược toàn diện để mở rộng xuất khẩu bền vững.

Ông Nông Đức Lai, Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, để tận dụng tối đa dư địa thị trường Trung Quốc trong giai đoạn mới, Việt Nam cần một hệ thống giải pháp toàn diện, vừa cấp bách, vừa bền vững. Cụ thể, Trung Quốc đang tăng tốc áp dụng các quy định khắt khe về an toàn thực phẩm, đăng ký DN chế biến và truy xuất nguồn gốc (như Lệnh 280).

“Nếu DN xuất khẩu Việt Nam không “đi trước một bước”, xuất khẩu có thể bị ngưng trệ ngay lập tức. Do đó, cần chuẩn hóa toàn bộ chuỗi sản xuất theo quy trình GAP, HACCP; Áp dụng tem mã số vùng trồng, vùng nuôi; Xây dựng cơ sở dữ liệu số về nguồn gốc nông sản; Đầu tư kiểm soát dư lượng và chất lượng tại chỗ. Bên cạnh đó, đa dạng hóa sản phẩm và tăng chế biến sâu. Đa dạng hóa không chỉ nâng lợi nhuận, còn giúp DN tránh bị động trước biến động theo mùa hoặc theo chính sách”, ông Lai khuyến nghị.

Ông Lai cũng lưu ý các DN cần mở rộng kênh thương mại điện tử xuyên biên giới. Đây là “mỏ vàng” mới và để khai thác hiệu quả, nên DN Việt cần phối hợp cùng các tập đoàn phân phối lớn tại Trung Quốc đầu tư gian hàng chính hãng trên các kênh thương mại điện tử uy tín. Chuẩn hóa bao bì, hình ảnh và tiêu chuẩn đóng gói theo thị hiếu Trung Quốc. Thương mại điện tử không chỉ là kênh bán hàng, mà là công cụ marketing hiệu quả giúp hàng Việt “cắm cờ” vào thị trường nội địa Trung Quốc.

“Các DN cần tận dụng tối đa các sự kiện xúc tiến thương mại cũng như phát triển logistics chuyên biệt cho nông sản và thủy sản. Để cạnh tranh với hàng nội địa Trung Quốc, Việt Nam cần hệ thống kho lạnh ở khu vực biên giới; Trung tâm logistics chuyên nghiệp tại Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai; Dịch vụ vận chuyển liên hoàn nhanh - lạnh - chính ngạch. Chi phí logistics thấp sẽ là “vũ khí vô hình” giúp hàng Việt mở rộng thị phần”, ông Lai nêu một số giải pháp.

Doanh nghiệp xuất khẩu cần phát triển logistics chuyên biệt cho nông sản và thủy sản sang Trung Quốc

Được biết, hiện nay Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm hỗ trợ DN Việt Nam khai thác hiệu quả thị trường Trung Quốc, như tổ chức đoàn tham dự các hội chợ lớn tại Côn Minh, Nam Ninh, Thượng Hải; xây dựng “Gian hàng Quốc gia Việt Nam” trên nền tảng Alibaba; kết nối giao thương trực tiếp tại Việt Nam với doanh nghiệp Trung Quốc; biên soạn tài liệu hướng dẫn xuất khẩu chính ngạch…

Việc tận dụng hiệu quả các lợi thế về sản phẩm, địa lý và chính sách sẽ giúp DN xuất khẩu Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường, góp phần tăng mục tiêu phát triển kinh tế trong giai đoạn mới.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN