Thị trường vàng vào quỹ đạo mới

Bỏ độc quyền vàng miếng

Ông Đào Xuân Tuấn – Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, NHNN đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành đánh giá tổng kết tình hình thực hiện Nghị định 24/2012/NĐ-CP (Nghị định 24) để đưa ra những định hướng quản lý thị trường vàng trong tình hình mới.

Ngay sau khi có chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, NHNN đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi theo hướng bám sát các chỉ đạo của Tổng Bí thư.

Ngày 12/6, giá vàng tiếp tục tăng. Ảnh: Quang Vinh

Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối NHNN chia sẻ: Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của dự thảo lần này là định hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu. Theo đó, NHNN sẽ cấp giấy phép cho các doanh nghiệp (DN), ngân hàng thương mại đủ điều kiện tham gia các hoạt động trên.

Tuy nhiên, dù mở rộng đối tượng được sản xuất vàng miếng, dự thảo vẫn giữ nguyên nguyên tắc kiểm soát chặt chẽ. NHNN sẽ căn cứ vào diễn biến kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ và tình hình thị trường vàng trong từng thời kỳ để cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu cho DN được phép tham gia thị trường.

Cơ chế giám sát nhà nước được củng cố thông qua các quy định cụ thể. DN sẽ phải công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng và hàm lượng vàng trong sản phẩm. Chịu trách nhiệm pháp lý nếu sai lệch so với tiêu chuẩn đã công bố. Thêm vào đó, các DN phải xây dựng hệ thống thông tin nội bộ đảm bảo lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch vàng miếng và kết nối cung cấp thông tin này cho cơ quan có thẩm quyền theo quy định pháp luật.

Một điểm mới quan trọng khác là dự thảo quy định mọi giao dịch vàng miếng trên thị trường phải sử dụng hóa đơn điện tử, thanh toán qua tài khoản ngân hàng. Điều này nhằm đảm bảo sự minh bạch trong hoạt động mua bán vàng, tránh giao dịch tiền mặt khó kiểm soát.

Với cơ chế này, trên thị trường sẽ xuất hiện thêm các thương hiệu vàng miếng được sản xuất bởi các DN, ngân hàng đủ điều kiện và được cấp phép bởi NHNN. Điều đó không chỉ giúp người dân có thêm lựa chọn, mà còn thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh, hạn chế tình trạng chênh lệch giá vàng giữa các thương hiệu như hiện nay.

Tăng cung vàng nguyên liệu

Song song với việc sửa đổi quy định về vàng miếng, NHNN cũng đặt mục tiêu phát triển thị trường vàng trang sức mỹ nghệ trong nước, từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao trong khu vực.

Dự thảo sửa đổi lần này quy định NHNN sẽ cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho các DN, tổ chức tín dụng đủ điều kiện sản xuất vàng miếng. Các đơn vị này sẽ cung ứng nguyên liệu cho các DN sản xuất vàng trang sức. Cơ chế này vừa giúp tăng cung vàng nguyên liệu, vừa duy trì sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước đối với thị trường vàng trang sức mỹ nghệ" - ông Đào Xuân Tuấn nói.

Dự thảo cũng yêu cầu các DN, tổ chức tín dụng được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu phải công khai các quy định nội bộ liên quan đến việc nhập khẩu, bán vàng nguyên liệu; đồng thời xây dựng hệ thống thông tin lưu trữ đầy đủ dữ liệu giao dịch và kết nối với cơ quan quản lý để đảm bảo tính minh bạch.

Ngoài ra, NHNN cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước, bộ ngành và địa phương trong quản lý thị trường vàng. Cơ chế phối hợp liên ngành sẽ được thiết lập nhằm xây dựng và chia sẻ dữ liệu về thị trường vàng, góp phần tăng cường hiệu quả điều hành.

Đáng chú ý, NHNN đang nghiên cứu mô hình thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa. Đồng thời, các bộ ngành liên quan sẽ tiếp tục nghiên cứu giải pháp huy động nguồn lực vàng trong dân vào nền kinh tế thông qua các kênh đầu tư thay thế.

Kỳ vọng thị trường minh bạch

Giới chuyên gia cho rằng, muốn ổn định thị trường vàng, việc chấm dứt tình trạng độc quyền trong sản xuất và nhập khẩu vàng miếng là cực kỳ quan trọng. Cho nên gỡ bỏ rào cản độc quyền kèm với việc nghiên cứu mô hình thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa là bước đi đúng đắn của cơ quan quản lý.

Quốc tế đang đối xử với vàng như một loại hàng hóa tài chính, chúng ta cũng nên tiếp cận theo hướng đó.

Chuyên gia kinh tế TS Huỳnh Thanh Điền – Trường Đại học Nguyễn Tất Thành nói, Nghị quyết 68-NQ/TW (Nghị quyết 68) về phát triển kinh tế tư nhân đã nhấn mạnh đến việc cải cách, hoàn thiện thể chế, bảo vệ quyền sở hữu tài sản, tự do kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng. Nếu thực hiện nghiêm túc tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và Nghị quyết 68, chúng ta hoàn toàn có thể tháo gỡ được những bất cập kéo dài trong thị trường vàng nói riêng và nền kinh tế nói chung.

Còn theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TPHCM), việc thành lập sàn giao dịch vàng là giải pháp cần thiết để ổn định thị trường, huy động vốn trong dân và giảm áp lực nhập khẩu vàng vật chất.

Việc thành lập sàn giao dịch vàng cũng sẽ giúp người dân ký gửi hoặc giao dịch vàng dễ dàng, qua đó huy động nguồn vàng tích trữ trong dân vào nền kinh tế. Điều này góp phần giảm thiếu hụt nguồn cung, hạn chế nhập khẩu vàng vật chất và giảm áp lực lên ngoại tệ, dự trữ ngoại hối. Ngoài ra, nếu phát triển mô hình vàng tài khoản, nhu cầu sở hữu vàng vật chất sẽ giảm, từ đó kéo giảm chênh lệch giá.

T.Hằng