Thiêu thân

Người chơi không chỉ là những “tỷ phú thời gian” mà có nhiều công chức thường trực màn hình điện thoại thông minh để theo dõi sự lên-xuống của đồng tiền ảo. Sự hấp dẫn của những sàn dạng này là lợi nhuận quá lớn, tham gia quá dễ và gần như không phải tư duy nhiều. Thế nên dù trên thế giới và trong nước, nhiều sàn sụp đổ, “chủ sàn” mất hút; nhiều chủ đầu tư vẫn lao vào như thiêu thân.

Trên thế giới, đúng là có nhiều đồng tiền số (như Bitcoin) được các quốc gia thừa nhận và thực tế nhiều doanh nhân trở thành tỷ phú nhờ nó. Nhiều chuyên gia công nghệ cho rằng, những đồng tiền số trong tương lai sẽ được mã hóa tuyệt mật, có thể xuyên không gian, thời gian, giao dịch dễ dàng… Tất nhiên môi trường vận hành hiện nay chỉ riêng giao dịch trong một công ty đa quốc gia (có những công ty lớn của Mỹ thậm chí còn giàu hơn cả một quốc gia có chủ quyền) cũng đủ trải nghiệm; chưa nói gì trên không gian mạng. Chỉ cần một số doanh nghiệp lớn chấp nhận giao dịch (đồng tiền số nào đó) là nó có thể lưu thông trong phạm vi cho phép. Mới đây, sự tham gia của tỷ phú Elon Musk (ông chủ Tesla nổi tiếng gốc Nam Phi), đồng Bitcoin đã tăng giá điên đảo. Do cộng đồng dùng tiền số vẫn thiểu số (so với tiền thật) nên người ta vẫn gọi đây là tiền ảo. Bởi vì, các giao dịch vẫn quy thành tiền thật (qua những đồng tiền mạnh như USD). Cũng giống tiền thật, tiền ảo có nhiều loại khác nhau. Thông thường có xu hướng, nhiều doanh nghiệp công nghệ số muốn tạo ra đồng tiền riêng. Chẳng hạn ngay mạng xã hội Facebook cũng hình thành đồng tiền có tên Diem (trước đây tên là Libra).

Vấn đề đặt ra ở Việt Nam, những đồng tiền được các tỷ phú thế giới, một số quốc gia cho giao dịch nói trên lại không được cơ quan chức năng chấp nhận trong nước. Có nhiều lý do, nhưng có thể việc kiểm soát những đồng tiền kiểu này không dễ. Bên cạnh những đồng tiền ảo có “số má”, nhiều “ông chủ” giả cầy lập sàn, đặt máy chủ ở nước ngoài thu hút người tham gia bằng lợi nhuận siêu lớn. Những sàn này gọi là giao dịch quyền chọn nhị phân (một cách đặt cược dự đoán giá tiền ảo, cổ phiếu tăng/giảm). Nhiều khi, hình thức của nó không khác gì một loại hình đánh bạc qua mạng. Chưa kể, với đồng tiền ảo này, nhà cái cá độ bóng đá (ở nước ngoài) hay loại hình nào đó tương tự có thể dễ dàng nhận tiền cược. Những phi vụ chuyển tiền ảo, nhà nước cũng khó kiểm soát thông qua thu thuế… Quan trọng nhất, cả trên thế giới và tại Việt Nam, nhiều sàn giao dịch bỗng dưng đóng cửa, sập sàn do chủ chết đột ngột hoặc bỏ trốn đã kéo theo cái chết của hàng chục nghìn “con thiêu thân”. Những cái chết đồng loạt y hệt sự sụp đổ của hệ thống đa cấp.

Đình Thắng