Thỏa thuận giữa Mỹ và Hàn Quốc làm nóng thị trường đóng tàu toàn cầu
Các khoản đầu tư mà Hàn Quốc công bố trong tuần này vào ngành đóng tàu của Mỹ sẽ gây ra một chút tác động tới các xưởng đóng tàu của Trung Quốc, nhưng khó có thể gây tổn hại lớn cho ngành công nghiệp này của Bắc Kinh do lợi thế về quy mô và chi phí so với các quốc gia khác.
Theo các nhà phân tích, hàng loạt khoản đầu tư dự kiến từ các công ty lớn tại Hàn Quốc - quốc gia đóng tàu lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc - có thể là một thử thách đối với ngành công nghiệp đóng tàu của Trung Quốc sau khi các dự án của Mỹ được triển khai vài năm sau đó.
“Tất nhiên sẽ có tác động đến các xưởng đóng tàu Trung Quốc, nhưng tôi cho rằng đó là khiêm tốn vì vẫn còn nhu cầu từ phần còn lại của thế giới… Điều mà nó có thể làm là kìm hãm đà tăng trưởng và khả năng cạnh tranh của các xưởng đóng tàu Trung Quốc, đồng thời tạo điều kiện cho sự phát triển của các xưởng đóng tàu đang suy yếu của Nhật Bản và có thể mang lại sức sống mới cho các xưởng đóng tàu của Hàn Quốc”, Jayendu Krishna, Giám đốc Drewry Maritime Services tại Singapore cho biết.
Tuy nhiên, chi phí nhân công và thép của Trung Quốc vẫn thấp hơn so với những gì Hàn Quốc hoặc Mỹ có thể cung cấp, khiến tàu của nước này trở nên hấp dẫn đối với người mua ở nước ngoài, đặc biệt là ở các nền kinh tế mới nổi như Indonesia.
“Trung Quốc có thể lo ngại về khoản đầu tư này, nhưng nó sẽ không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của họ vào thời điểm này”, Andrew Collier, nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Trung tâm Mossavar-Rahmani về Kinh doanh và Chính phủ của Trường Harvard Kennedy cho biết.
Sau khi Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Washington vào đầu tuần này, HD Hyundai và Ngân hàng Phát triển Hàn Quốc đã ký một thỏa thuận ban đầu với Công ty Cerberus Capital của Mỹ để tạo ra một chương trình đầu tư chung.
Hãng thông tấn Yonhap cho biết Samsung Heavy Industries đã ký một biên bản ghi nhớ riêng với công ty đóng tàu và sửa chữa tàu Vigor Marine Group có trụ sở tại Mỹ. Thỏa thuận này kêu gọi thiết lập quan hệ đối tác bảo dưỡng, sửa chữa và đại tu tàu cho Hải quân Mỹ.
Những bước đi đầu tiên này trong khuôn khổ nỗ lực hợp tác đóng tàu trị giá 150 tỷ USD giữa Hàn Quốc và Mỹ với tên gọi "Đưa ngành đóng tàu Mỹ vĩ đại trở lại", với mục tiêu sẽ vực dậy ngành đóng tàu đang trì trệ của Mỹ và thúc đẩy năng lực của Hàn Quốc.
Theo một báo cáo nghiên cứu tháng 12 của công ty dịch vụ tài chính Hà Lan ING, ngành đóng tàu của Trung Quốc đã đứng đầu thế giới về đơn đặt hàng mới kể từ năm 2012, đặc biệt là khi nhu cầu toàn cầu tăng mạnh từ năm 2021. ING cho biết chi phí lao động đóng tàu của Trung Quốc chỉ bằng một nửa so với Hàn Quốc hoặc Nhật Bản.
Ông Krishna cho biết, các công ty đóng tàu của Mỹ vẫn có thể nhập khẩu thép từ Trung Quốc, Nhật Bản hoặc Hàn Quốc. Theo Hiệp hội PMPA đại diện cho các doanh nghiệp sản xuất các chi tiết kim loại chính xác, thép tại Mỹ có giá cao hơn 76% so với thép tại Trung Quốc.
Bên cạnh đó, ING cho biết Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản cộng lại chiếm 85% thị trường đóng tàu thế giới.
Mặc dù thị phần toàn cầu đã giảm trong bốn năm qua, Hàn Quốc vẫn thường xuyên nhận được đơn đặt hàng cho các tàu giá trị cao như tàu chở khí đốt tự nhiên hóa lỏng.
Mặt khác, khoản đầu tư của Hàn Quốc vào lĩnh vực đóng tàu của Mỹ cũng được xem là phù hợp với cách tiếp cận của Tổng thống Trump trong việc khuyến khích các đối tác khác hỗ trợ Mỹ nhằm gia tăng sức ép kinh tế với Trung Quốc. Các công ty lớn trong nhiều ngành công nghiệp và ở những nơi như Nhật Bản, Thụy Sĩ và Anh đã cam kết đầu tư vào Mỹ trong năm nay, thường là theo lời kêu gọi của Tổng thống Trump.
Leif-Eric Easley, giáo sư nghiên cứu quốc tế tại Đại học Nữ sinh Ewha ở Seoul cho rằng sự hợp tác này là do những cân nhắc về địa chính trị.
"Hợp tác giữa Mỹ và Hàn Quốc về đóng tàu khó có thể gây ra mối đe dọa trực tiếp đến thị phần hoặc lợi nhuận của các công ty Trung Quốc", ông cho biết.
Để gây sức ép hơn nữa lên Trung Quốc, Mỹ đã áp dụng phí cảng biển đối với các công ty đóng tàu, chủ hàng và công ty cho thuê tàu của Trung Quốc vào tháng 4. Các loại phí này dự kiến bắt đầu được áp dụng từ giữa tháng 10, sẽ làm tăng chi phí và tạo ra bất ổn cho ngành vận tải biển của Trung Quốc”, theo báo cáo của S&P Global Ratings.
Các nhà phân tích cho biết, nếu thị trường đóng tàu của Mỹ cuối cùng đóng cửa với Trung Quốc, các xưởng đóng tàu của Trung Quốc vẫn sẽ còn rất nhiều đối tác khác.
"Điều này tương tự như những gì đã xảy ra với hàng xuất khẩu nói chung của Trung Quốc - khi thị trường Mỹ đóng cửa, các nhà xuất khẩu chuyển sang các nước khác…Điều tích cực là hầu hết các thị trường khác vẫn mở cửa cho Trung Quốc”, Xu Tianchen, chuyên gia kinh tế cấp cao của công ty nghiên cứu thị trường Economist Intelligence Unit cho biết.
