Thu hút dòng vốn FDI trở thành 'cú hích' mạnh mẽ cho đổi mới sáng tạo nội địa

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn tại phiên họp chiều 19/6 của Quốc hội.

Đào tại lao động là điều kiện thu hút các doanh nghiệp FDI

Tại phiên chất vấn nhóm vấn đề tài chính chiều 19/6, đại biểu Nguyễn Công Long - Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai bày tỏ mong muốn cùng với việc thu hút đầu tư FDI cần quan tâm quyền lợi của người lao động trong các doanh nghiệp FDI để vừa thu hút được đầu tư, vừa đảm bảo an sinh xã hội.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, doanh nghiệp FDI đã có những đóng góp rất lớn cho tăng trưởng kinh tế, xuất nhập khẩu và thu ngân sách cũng như tạo công ăn việc làm cho người lao động. Hiện nay, khu vực doanh nghiệp FDI thu hút một lượng lao động rất lớn, khoảng 5,1 triệu lao động, chiếm gần 10% trong tổng số lực lượng lao động.

Bên cạnh đó, khu vực FDI cũng gián tiếp tạo việc làm cho nhiều lao động khác. Tuy nhiên, hiện nay, theo thống kê, chỉ có 57% doanh nghiệp FDI thực hiện các chương trình đào tạo cho người lao động, còn 43% doanh nghiệp FDI chưa có các chương trình đào tạo cho cho người lao động. "Đây là một vấn đề mà chúng ta cần phải quan tâm trong thời gian tới", Bộ trưởng nêu.

Để cải thiện cả về chất và lượng đối với thị trường lao động trong khu vực FDI, Bộ trưởng cho rằng khi thu hút FDI, vấn đề đào tạo lao động phải được đưa vào là một điều kiện thu hút các doanh nghiệp FDI.

Cùng với đó, cần hình thành các định hướng và chính sách trong lựa chọn, thu hút đối tác đầu tư, ưu tiên đối tác đầu tư vào một số ngành, sản phẩm công nghệ cao, tạo ra giá trị lớn, bảo vệ tốt hơn các nhóm lao động, đặc biệt là lao động yếu thế trong thị trường lao động. Bên cạnh đó, cần xây dựng chính sách hỗ trợ lao động, xác định rõ định hướng chiến lược và ưu tiên ngành nghề cần phát triển.

Thu hút FDI gắn với chuyển giao công nghệ

Trước đó, cũng liên quan đến thu hút FDI, đại biểu Phạm Hùng Thắng - Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam cho rằng, một trong những ưu điểm nổi bật của nguồn vốn FDI so với các nguồn vốn khác là đi kèm theo chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực nghiên cứu phát triển, năng lực đổi mới sáng tạo.

Đại biểu chất vấn Bộ trưởng về tác động của FDI đến cải thiện khoa học, công nghệ tại Việt Nam và giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ qua các dự án FDI trong thời gian tới.

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, chủ trương thu hút FDI hiện nay luôn gắn với yêu cầu chuyển giao công nghệ thực chất và nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo trong nước. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có quyết định ban hành mức ưu đãi đặc biệt cho các dự án công nghệ cao hoặc có cam kết chuyển giao công nghệ quan trọng.

Bộ trưởng thông tin thêm, triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, hiện nay, Bộ Tài chính đang xây dựng thể chế nhằm hình thành một số khu công nghiệp chuyên biệt phát triển trí tuệ nhân tạo và khu công nghiệp thông minh nhằm nâng cao hàm lượng công nghệ trong khu vực có vốn FDI, tạo sức lan tỏa cho khu kinh tế trong nước.

Chính phủ cũng đã phê duyệt Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam và Chương trình phát triển nhân lực ngành bán dẫn đến năm 2030. Mục tiêu đề ra là đào tạo ít nhất được 50.000 nhân lực cho toàn chuỗi giá trị của ngành này.

Cùng với đó là các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp trong nước mua lại hoặc sáp nhập các công ty nước ngoài sở hữu công nghệ nguồn; các trường đại học, các viện nghiên cứu và chuyên gia cũng được kết nối với các doanh nghiệp FDI để có thể học hỏi kinh nghiệm ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số.

"Toàn bộ giải pháp về công nghệ và nhân lực này nhằm đảm bảo cho dòng vốn FDI vào Việt Nam thực sự sẽ trở thành những cú hích mạnh mẽ cho đổi mới sáng tạo nội địa và giúp cho doanh nghiệp Việt Nam có thể vươn lên trong chuỗi giá trị", Bộ trưởng chia sẻ.

Giải đáp câu hỏi của đại biểu Nguyễn Văn Mạnh - Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc về nâng cao năng lực cạnh tranh FDI của Việt Nam để phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng hai con số, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin, trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các nền kinh tế, Việt Nam đang định hình một chiến lược cạnh tranh riêng để thu hút đầu tư FDI vào phát triển bền vững.

Theo đó, chuyển trọng tâm từ ưu đãi thuế sang nâng cao chất lượng môi trường đầu tư và dịch vụ hỗ trợ, chú trọng phát triển hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế đồng bộ, đảm bảo nguồn điện, quỹ đất sạch, nhân lực chất lượng cao, đồng thời cải cách mạnh thủ tục hành chính sau cấp phép để rút ngắn thời gian triển khai dự án cho các doanh nghiệp FDI.

Việt Nam tận dụng lợi thế của 17 FTA đã ký để mở rộng thị trường, qua đó hấp dẫn các doanh nghiệp FDI muốn khai thác các ưu đãi thuế quan từ mạng lưới FTA rộng khắp, nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm rủi ro và tăng sức hấp dẫn của Việt Nam.

Việt Nam cũng mở rộng quan hệ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện với các quốc gia hàng đầu trên thế giới; tham gia các sáng kiến đối thoại với nhà đầu tư, các sự kiện quốc tế.

Thông qua đối thoại và hợp tác đa phương, Việt Nam vừa tranh thủ hỗ trợ về kỹ thuật vốn và kinh nghiệm từ các đối tác, vừa quảng bá mạnh mẽ hình ảnh của Việt Nam đó là đổi mới, thân thiện với nhà đầu tư. "Đây chính là những lợi thế mềm để chúng ta thu hút các doanh nghiệp FDI", Bộ trưởng đánh giá.

Trần Huyền