Thu thuế 2.500 tỷ từ hộ, cá nhân kinh doanh online, Bộ Tài chính nói 'rất nhỏ'

Nhiều người kinh doanh online chưa kê khai, nộp thuế

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT), nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Theo Bộ Tài chính, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam những năm gần đây tăng trưởng mạnh, từ 16,4 tỷ USD năm 2022 lên 20,5 tỷ USD năm 2023, ước đạt 25 tỷ USD (tương đương khoảng 630.000 tỷ đồng) trong năm 2024.

Số liệu quản lý thu thuế từ năm 2022 đến 2024 cho thấy xu hướng tăng tổng số thu thuế của các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT: năm 2022 là 83.000 tỷ đồng, năm 2023 là 97.000 tỷ đồng và năm 2024 là 116.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong đó, số thu thuế từ hộ, cá nhân kinh doanh rất thấp: năm 2022 là 183 tỷ đồng và năm 2023 là 67 tỷ đồng, năm 2024 dự kiến đạt 2.500 tỷ đồng (thu từ hơn 300.000 cá nhân kinh doanh trên hơn 400 sàn giao dịch TMĐT).

Tổng số thu thuế từ hoạt động kinh doanh TMĐT của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước và nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam chỉ chiếm khoảng 20% quy mô doanh thu thị trường TMĐT. Tỷ trọng này đang có xu hướng giảm từ 20,1% năm 2022 xuống 17,4% năm 2024.

Quy mô thị trường TMĐT Việt Nam năm 2024 ước đạt 25 tỷ USD (tương đương khoảng 630 nghìn tỷ đồng). Ảnh: Minh Ngọc

“Hiện nay, các cục thuế, chi cục thuế quản lý thu thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số. Việc này chưa thực sự hiệu quả. Số thu thuế từ hoạt động kinh doanh TMĐT rất nhỏ so với quy mô và tốc độ tăng trưởng của hoạt động kinh doanh TMĐT, nền tảng số”, Bộ Tài chính nhận định.

Cũng theo Bộ Tài chính, còn nhiều đối tượng kinh doanh chưa thực hiện việc kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đối với doanh thu từ hoạt động TMĐT.

Chẳng hạn, vẫn phát sinh một số lượng lớn gian hàng kinh doanh trên các nền tảng TMĐT chưa định danh được người bán. Thống kê tại 5 sàn TMĐT lớn (Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Grab), có hơn 300.000 gian hàng chưa định danh được người dùng với doanh số kinh doanh trên 70.000 tỷ đồng.

Sẽ giảm áp lực thủ tục cho 300.000 cá nhân/hộ kinh doanh

Bộ Tài chính khẳng định việc xây dựng Nghị định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là rất cần thiết.

Nội dung cơ bản của dự thảo nghị định gồm:

Phạm vi trách nhiệm khấu trừ, nộp thuế thay của các tổ chức là nhà quản lý sàn giao dịch TMĐT, nhà quản lý nền tảng số có chức năng thanh toán trong và ngoài nước, và các tổ chức có hoạt động kinh tế số khác;

Cách thức thực hiện việc khấu trừ, nộp thuế thay, kê khai thay số thuế đã khấu trừ cho hộ, cá nhân có hoạt động kinh doanh của tổ chức quản lý nền tảng TMĐT thuộc đối tượng được khấu trừ, nộp thuế thay;

Hồ sơ, thủ tục khai thuế, nộp thuế và hoàn thuế của hộ, cá nhân có hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số không thuộc đối tượng được khấu trừ, nộp thuế thay.

Đánh giá tác động khi triển khai thực hiện Nghị định nêu trên, Bộ Tài chính nhấn mạnh: "Với quy định tổ chức quản lý nền tảng TMĐT, nền tảng số có chức năng thanh toán và tổ chức hoạt động kinh tế số khác có trách nhiệm khấu trừ, nộp thay thuế của hộ, cá nhân cư trú và không cư trú có hoạt động kinh doanh, sẽ giảm khối lượng thực hiện thủ tục hành chính trong kê khai, nộp thuế của hơn 300.000 cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh".

Cùng với đó, quy định về trách nhiệm cung cấp thông tin định danh cá nhân của người bán khi kinh doanh trên các nền TMĐT, nền tảng số, hoạt động kinh tế số khác và quy định về việc các tổ chức quản lý nền tảng TMĐT, nền tảng số có chức năng thanh toán, tổ chức hoạt động kinh tế số khác khấu trừ, nộp thuế thay hộ, cá nhân kinh doanh sẽ tăng thu ngân sách nhà nước.

Chỉ tính riêng các đối tượng chưa định danh trên các nền tảng TMĐT, với giả thiết các gian hàng này là của cá nhân chưa phân biệt có doanh thu cao hơn hay thấp hơn ngưỡng doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), số thu ước tính theo tỷ lệ 1,5% trên doanh số 70.000 tỷ đồng cũng đạt khoảng 1.000 tỷ đồng.

Chưa kể sẽ tăng thu ngân sách nhà nước đối với các khoản thu nhập mà cá nhân chưa kê khai hoặc kê khai chưa đầy đủ.

Bình Minh