Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên: 'Tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp'

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên giải trình sáng 21-8. Ảnh: PHẠM THẮNG

Phát biểu khai mạc phiên giải trình “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả” do Ủy ban Văn hóa và Xã hội chủ trì tổ chức diễn ra tại Phòng họp Tân Trào, Nhà Quốc hội sáng 21-8, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, đây là phiên giải trình đầu tiên trong năm 2025, thực hiện chủ trương của UBTVQH về tăng cường hiệu quả các phiên giải trình của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội. Đây là hình thức giám sát quan trọng của Quốc hội và HĐND, nhằm nâng cao tính công khai minh bạch, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước.

Nhìn nhận vấn đề được lựa chọn giải trình là chủ đề rất nóng, nóng từ mỗi gia đình, mỗi người dân, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: “Chúng ta đều nhận thức sâu sắc rằng tác hại của thuốc giả, thực phẩm giả đối với sức khỏe nhân dân và đối với nền kinh tế là rất lớn, đến mức có thể coi là hiểm họa. Quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước thể hiện rất rõ tinh thần quyết liệt đấu tranh, tiến tới triệt tiêu hiểm họa này”.

Đánh giá cao sáng kiến tổ chức phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị lãnh đạo Bộ Y tế, Bộ Công thương và các bộ, ngành hữu quan trả lời, giải trình thẳng thắn, đưa ra các giải pháp thiết thực, khả thi để khắc phục có hiệu quả, đúng địa chỉ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trong thời gian tới.

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, các quốc gia trên thế giới đều phải đối mặt với vấn nạn thuốc giả. Thuốc giả không chỉ xuất hiện ở những quốc gia kém phát triển, mà còn xuất hiện ở các quốc gia phát triển như Mỹ hay châu Âu.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm soát chất lượng thuốc và phòng, chống thuốc giả. Hàng năm, với gần 38.000 mẫu thuốc được các đơn vị trong ngành y tế lấy mẫu tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh và sử dụng (cơ sở khám chữa bệnh) cho thấy tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng, thuốc giả giảm mạnh, từ hơn 10% những năm 1990-1991 xuống dưới 2% những năm gần đây (tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng trong năm 2024 là 0,45%; tỷ lệ thuốc giả dưới 0,1%).

Tỷ lệ dược liệu, thuốc y học cổ truyền vi phạm về chất lượng cao hơn so với thuốc hóa dược; chưa phát hiện thuốc giả tại các cơ sở khám, chữa bệnh. Theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên

Tuy nhiên, gần đây vẫn có những vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả bị cơ quan chức năng phát hiện và triệt phá, điển hình là các đường dây sản xuất, buôn bán kháng sinh giả tại Hà Nội, Cần Thơ, Bến Tre (tháng 8-2024) và đường dây thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả trên nhiều địa bàn (tháng 4-2025). Theo dự báo của lãnh đạo Bộ Y tế, tình hình sản xuất, kinh doanh thuốc giả vẫn còn tồn tại nhiều thách thức trong thời gian tới.

Phân tích các nguyên nhân và hệ quả nghiêm trọng của thuốc giả, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật như Luật An toàn thực phẩm (dự kiến trình Quốc hội tháng 10-2025), Nghị định số 117/2020/NĐ-CP (quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế), Nghị định số 15/2018/NĐ-CP hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm và Nghị định số 115/2018/NĐ-CP (quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm) để tăng chế tài xử phạt, đảm bảo đủ sức răn đe. Ông Đỗ Xuân Tuyên cũng kiến nghị Bộ Công thương khẩn trương rà soát, sửa đổi Nghị định số 98/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả.

Bên cạnh đó, đại diện Bộ Y tế đề nghị tăng cường công tác kiểm tra, đặc biệt chú trọng nguồn gốc xuất xứ và hóa đơn chứng từ; phối hợp với lực lượng công an để điều tra, truy tìm tận gốc cơ sở sản xuất, đầu mối kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả; thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để giám sát chuỗi cung ứng…

ANH PHƯƠNG