Thứ trưởng Bộ Y tế lý giải nguyên nhân thiếu thuốc và vật tư y tế

Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận tại họp báo - Ảnh: VGP

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận, thời gian qua nhiều cơ sở y tế và bệnh viện xảy ra tình trạng thiếu thuốc và vật tư y tế, mà nguyên nhân trước tiên là nguồn cung về hàng hóa, đặc biệt là trang thiết bị, thuốc có dấu hiện khan hiếm và giá cả biến động mạnh sau dịch bệnh. Cùng với đó, nhu cầu khám bệnh của nhân dân sau dịch cũng tăng rất nhiều. Ngoài ra, một số hợp đồng cung ứng trước đây đã ký, nhiều hợp đồng liên quan đến hóa chất, vật tư thời hạn chỉ 1 năm, ví dụ đăng ký tháng 7/2022 năm ngoái thì đến tháng 7/2023 hết hạn. Trong khi đó, theo Nghị quyết 144 của Chính phủ, các hợp đồng đó không được tiếp tục nên các cơ quan liên quan đang phải tháo gỡ. Một lý do nữa là tình trạng gia hạn cấp giấy phép bị quá tải và nhiều gói thầu không tìm được nhà thầu mua sắm, nhân lực thực hiện công tác đấu thầu không đáp ứng yêu cầu. "Có gói thầu phải đấu thầu 2, 3 lần mới có người cung ứng", ông Luận cho biết. Ngoài ra, còn có tâm lý e ngại trong việc mua sắm các loại hàng hóa, đặc biệt là trang thiết bị, thuốc, vật tư y tế… Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết thời gian qua, Bộ đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ giải pháp tháo gỡ, đặc biệt là trong lĩnh vực mua sắm trang thiết bị, vật tư, thuốc. "Cụ thể, chúng tôi đã tham mưu Chính phủ để báo cáo Quốc hội ban hành Nghị quyết số 80 cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc đã hết hạn. Đến ngày hôm qua, Bộ Y tế đã gia hạn hơn 9.000 giấy phép. Có thể nói các giấy phép về lưu hành thuốc đến nay đã gia hạn hết. Như vậy, tất cả các loại thuốc trên thị trường đã đăng ký trước đây sẽ được tiếp tục lưu hành", ông Luận thông tin. Ngày 2/3, Bộ Y tế cũng trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 98 và dự kiến sớm ký trong thòi gian tới. Ngày hôm nay, Chính phủ đã họp để sửa và tiếp tục kéo dài thời gian hiệu lực của Nghị quyết 144 ngày 5/11/2022 về đảm bảo trang thiết bị y tế, thanh toán chi phí khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế. Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định các bất cập liên quan đến mua sắm trang tiết bị y tế, thuốc và thanh toán bảo hiểm y tế sẽ được giải quyết. Trong đó tập trung giải quyết vướng mắc về giá. "Trước đây yêu cầu phải có 3 báo giá nhưng có mặt hàng không thể lấy đủ 3 báo giá, đó là những mặt hàng độc quyền. Cho nên nội dung này phải sửa theo hướng chấp nhận có những trường hợp chỉ có 1, 2 báo giá. Bên cạnh đó, trang thiết bị y tế cùng cấu hình, cùng tính năng nhưng nguồn gốc, xuất xứ, nhà sản xuất khác nhau thì giá khác nhau, nếu cứ lấy giá thấp nhất thì có thể sẽ không đảm bảo chất lượng", Thứ trưởng cho biết. Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đang trình theo hướng Hội đồng khoa học của cơ sở y tế sẽ quyết định lựa chọn loại nào phù hợp với yêu cầu sử dụng, chứ không phải là cứ lấy giá thấp nhất. Theo Thứ trưởng, nếu giải quyết được vấn đề đó thì sẽ tháo gỡ được khó khăn vướng mắc hiện nay cho các cơ sở y tế. Ngay sau khi các văn bản được ban hành thì các đơn vị có thể tiến hành đấu thầu mua sắm các loại vật tư, hóa chất, trang thiết bị, thuốc để thực hiện mua sắm, đảm bảo được nhu cầu. Cũng tại họp báo, trả lời câu hỏi của báo chí về tình trạng chảy máu chất xám trong ngành y, Thứ trưởng Lê Đức Luận cho biết Nghị quyết số 20 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII khẳng định, nghề y là nghề đặc biệt, nhân lực y tế phải đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, y đức, cần được tuyển chọn đào tạo, cần có đãi ngộ đặc biệt.

Vừa qua, Bộ Y tế tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Khám sữa bệnh, có hiệu lực từ 1/1/2024 cũng nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực khám chữa bệnh nói chung, trong đó có vấn đề nhân lực của ngành y tế nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân theo hướng đảm bảo chất lượng, hội nhập, tăng cường hiệu quả hiệu lực trong công tác quản lý khám chữa bệnh nói chung và đặc biệt giải quyết vấn đề nhân lực y tế nói riêng.

Trước hết, hiện nay các cơ sở y tế công lập, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn đã được áp dụng phụ cấp ưu đãi nghề với mức từ 20-70%.

Thứ hai, các nhân viên y tế thôn bản cũng đã được hưởng phụ cấp hằng tháng từ 0,3-0,5 so với mức lương tối thiểu. Bộ Y tế cũng đã trình Chính phủ để sửa đổi Nghị định số 56 năm 2011, theo hướng tăng phụ cấp đặc thù đặc biệt cho y tế cơ sở vùng xa vùng sâu, Thứ trưởng cho biết.

Thứ ba, Bộ Y tế cũng sẽ xây dựng Thông tư về cơ chế xã hội hóa trong cơ sở y tế công lập. Các cơ sở y tế công lập này khi thực hiện được cơ chế xã hội hóa, cơ chế tự chủ sẽ có điều kiện để nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho nhân viên.

Thứ tư, để nâng cao chất lượng về nhân lực, ngành y tế cũng sẽ xây dựng nghị định quy định về đào tạo chuyên sâu và đào tạo đặc thù để đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh và cũng sẽ kiện toàn, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp y tế trong Bộ và ngành y tế đang quản lý, đảm bảo tinh gọn, hiệu quả và nâng cao hiệu quả hoạt động và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Qua đó cũng sẽ góp phần cải thiện đời sống của công chức, viên chức ngành y tế - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết.

Tiến Dũng