Thủ tướng: Khoa học công nghệ là con đường duy nhất xây dựng nền kinh tế tự chủ

Nội dung trên được Thủ tướng Phạm Minh Chính đề cập khi quán triệt nội dung, tinh thần Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tại hội nghị toàn quốc sáng 13/1.

Thủ tướng khẳng định, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị là đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; là văn kiện có ý nghĩa chiến lược, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng của đất nước trong các lĩnh vực này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính. (Ảnh: quochoi.vn)

"Nghị quyết 57 là kim chỉ nam cho sự phát triển trong kỷ nguyên mới phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng và là lời hiệu triệu mạnh mẽ trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân cùng nỗ lực đưa Việt Nam thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, có năng lực cạnh tranh toàn cầu", Thủ tướng nói.

Lãnh đạo Chính phủ nhìn nhận, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng vai trò then chốt, là động lực mạnh mẽ để Việt Nam phát triển tăng tốc, bứt phá, bền vững.

Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ giúp Việt Nam bắt kịp, tiến cùng các nước phát triển, tránh nguy cơ tụt hậu kinh tế, từng bước vượt lên, sánh vai cùng các cường quốc về công nghệ. Đây cũng là chìa khóa để nâng cao năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế, tạo ra sản phẩm, dịch vụ mới, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế.

Đồng thời, tối ưu hóa quy trình sản xuất, kinh doanh, quản lý nhà nước; thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số, kinh tế xanh, phù hợp với xu thế chung của thế giới; góp phần đảm bảo tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, mang lại lợi ích thiết thực cho mọi người dân, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng.

Thủ tướng dẫn báo cáo mới nhất của Ngân hàng Thế giới năm 2024, từ năm 1990 đến nay, chỉ có 34 nền kinh tế đã thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình để trở thành quốc gia có mức thu nhập cao, còn 108 quốc gia chưa vượt qua. Việt Nam hiện có GDP bình quân đầu người năm 2024 là 4.700 USD và nếu tăng trưởng trung bình 7%/năm thì đến năm 2040, Việt Nam mới gia nhập được nước có thu nhập cao (khoảng 13.800 USD/người).

"Khát vọng về một Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng, hiện đại, sớm gia nhập nhóm nước phát triển có thu nhập cao đã và đang cháy bỏng hơn bao giờ hết. Sau 40 năm đổi mới, chúng ta đủ điều kiện để khát vọng lớn hơn và có kết quả lớn hơn trên nền tảng các thế hệ đã xây dựng và phát triển giúp đất nước ta có được cơ đồ, vị thế như ngày nay ", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng nêu rõ, để hiện thực hóa khát vọng ấy, không có con đường nào khác ngoài việc dồn toàn lực cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

"Đây không chỉ là xu thế tất yếu của thời đại mà còn là con đường duy nhất để bứt phá, vượt qua khó khăn, thách thức, nắm bắt thời cơ, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, vững mạnh, xã hội văn minh, hiện đại, đưa đất nước sánh vai cùng các cường quốc trên thế giới", Thủ tướng nói.

Toàn cảnh hội nghị. (Ảnh: quochoi.vn)

Đề cập đến nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong chương trình hành động của Chính phủ, Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ đã đề ra 41 nhóm chỉ tiêu, gồm 35 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 và 6 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2045. Cùng với đó là 7 nhóm nhiệm vụ với 140 nhiệm vụ cụ thể.

Trước hết, theo Thủ tướng là nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chính phủ cũng quyết liệt hoàn thiện thể chế, xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển, đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thủ tướng nhấn mạnh việc tập trung xây dựng luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, luật Công nghiệp công nghệ số. Cùng đó, xây dựng cơ chế thử nghiệm đặc thù trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trong đó bao gồm cơ chế đặc thù về đầu tư, đầu tư công, mua sắm công cho sản phẩm, dịch vụ số theo trình tự, thủ tục rút gọn; cơ chế thí điểm thử nghiệm công nghệ mới có sự giám sát của Nhà nước. Đồng thời, triển khai thực hiện theo phương thức "vừa thiết kế, vừa thi công".

Cùng với việc xây dựng cơ chế thử nghiệm, đặc thù trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để trình Quốc hội thông qua, Thủ tướng cho rằng cần cơ chế đặc thù về đầu tư, đầu tư công, mua sắm công cho sản phẩm, dịch vụ số theo trình tự thủ tục rút gọn; có cơ chế thí điểm thử nghiệm công nghệ mới có sự giám sát của Nhà nước.

Đặc biệt, Chính phủ định hướng ban hành quy định Quỹ đầu tư mạo hiểm và các cơ chế hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo để tạo động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Thủ tướng nhấn mạnh đây là bước đi chiến lược để xây dựng năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số mạnh mẽ.

Người đứng đầu Chính phủ thông tin, thời gian qua, việc thu hút đầu tư mạo hiểm còn chưa tương xứng với tiềm năng, trong giai đoạn 2021-2024 mới thu hút được 2,5 tỷ USD nên cần phải thúc đẩy mạnh mẽ trong thời gian tới.

Thủ tướng cũng đề cập đến nhóm nhiệm vụ tăng cường đầu tư hạ tầng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển của các lĩnh vực này.

"Cùng với việc tăng cường đầu tư hạ tầng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, phát triển và trọng dụng nhân lực chất lượng cao chính là yếu tố then chốt, là chìa khóa vạn năng mở ra cánh cửa thành công", Thủ tướng nhấn mạnh.

Mục tiêu được Thủ tướng nhắc đến là xây dựng đội ngũ nhân lực hùng hậu, vừa đủ về số lượng, vừa đạt chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của kỷ nguyên số.

Để đạt mục tiêu này, một trong những giải pháp được Chính phủ đưa ra là có chính sách thu hút nhà khoa học và chuyên gia là người Việt Nam ở nước ngoài, người nước ngoài về làm việc tại Việt Nam.

Chính phủ định hướng xây dựng, ban hành cơ chế đặc biệt về nhập quốc tịch, sở hữu nhà, đất, cấp visa, giấy phép lao động, thu nhập... nhằm thu hút, trọng dụng, giữ chân các nhà khoa học đầu ngành, các chuyên gia, các "tổng công trình sư" trong và ngoài nước có khả năng tổ chức, điều hành, chỉ huy, triển khai các chương trình, dự án, nhiệm vụ trọng điểm quốc gia...

Để Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đi vào thực tiễn, phát huy hiệu quả, Thủ tướng đề nghị các cấp ngành, địa phương "tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào ra việc đấy, làm việc nào dứt việc đó", tinh thần "5 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả".

Anh Văn