Thư viện xuyên đêm ăn khách tại Trung Quốc

Vào những giờ phút yên tĩnh trước bình minh, khi hầu hết người dân Thượng Hải đang say giấc, vẫn có một vùng ánh sáng ấm áp tỏa ra từ một tòa nhà trong công viên Hòa Bình (Heping).

Bên trong tòa nhà, sinh viên đang cúi gằm mặt trên sách giáo khoa, những người làm việc tự do đang gõ máy tính xách tay, và những người thức khuya tìm thấy sự an ủi giữa đô thị nhộn nhịp. Đây là thư viện Hòa Bình, thư viện trong công viên đầu tiên mở cửa 24 giờ/ngày tại Thượng Hải.

Kiến trúc được vinh danh

Ngoài sự đặc biệt về giờ mở cửa, nơi đây còn được biết đến nhờ việc Liên đoàn quốc tế các hiệp hội và tổ chức thư viện (IFLA) đề cử lên Giải thưởng các thư viện công cộng của năm 2025. Hòa Bình đã trở thành ứng cử viên duy nhất của châu Á lọt vào vòng chung kết trong số 15 ứng cử viên đến từ tám quốc gia và cuối cùng giành vị trí thứ hai.

Giải thưởng đánh giá sự kết hợp giữa kiến trúc, chức năng với tính bền vững và công nghệ tiên tiến, đồng thời cân bằng giữa sự phát triển kỹ thuật số với các yếu tố văn hóa địa phương.

Thư viện nhìn từ bên ngoài.

"Điểm khác biệt của chúng tôi nằm ở thiết kế thân thiện với môi trường, hòa hợp với bối cảnh công viên, cùng với tạo điều kiện tiếp cận cho công chúng thông qua việc mở cửa 24/7", Wang Zhaowei, giám đốc dịch vụ độc giả tại thư viện Heping, chia sẻ.

Thư viện là một khu phức hợp gồm bốn tòa nhà được thiết kế mô phỏng những cuốn sách mở, cùng với một phòng trưng bày nghệ thuật và không gian xanh phục vụ đọc sách. Yếu tố bền vững của thư viện được thể hiện ở các cụm pin mặt trời, ánh sáng tự nhiên được đi vào qua tường kính và hành lang thông gió giúp tối đa hóa hiệu quả năng lượng.

Kể từ khi mở cửa vào tháng 4/2024, thư viện đã đón hơn 2 triệu lượt khách, với hơn 100.000 lượt khách vào ban đêm. Thư viện đón trung bình 105 lượt khách từ nửa đêm đến 6 giờ sáng, và gần 300 lượt khách từ nửa đêm đến 8 giờ sáng.

Không chỉ là thư viện

"Khách đến thư viện vào ban đêm thuộc nhiều tầng lớp xã hội khác nhau", Wang giải thích. "Chúng tôi thấy nhân viên văn phòng làm thêm giờ, học sinh chuẩn bị thi cử, người mất ngủ tìm thấy cảm giác sống trong những giờ thức trắng, và nhân viên giao hàng coi đây như một điểm dừng chân nghỉ ngơi trong ca đêm".

Xu Ziwei, một thủ thư ca đêm, nhận thấy sự tương phản giữa ngày và đêm tại cơ sở này. "Ban ngày, thư viện tấp nập độc giả ở mọi lứa tuổi. Ban đêm, nơi đây trở nên yên tĩnh và trầm tư hơn".

Thư viện vào ban đêm.

Đối với Zhu Yijie, một học sinh trung học 16 tuổi, thư viện là một môi trường học tập lý tưởng. "Em biết đến nơi này thông qua Doubao, một mô hình ngôn ngữ AI. Bầu không khí yên tĩnh, đặc biệt là vào đêm khuya, giúp em tập trung hơn".

Người làm việc tự do Xiao Hongye cũng nhận thấy bầu không khí của thư viện là một liều thuốc mạnh mẽ tạo cảm hứng làm việc chăm chỉ. Xiao giải thích: "Ở nhà, tôi cứ trì hoãn công việc. Ở đây, nhìn thấy mọi người đọc sách và làm việc chăm chỉ thúc đẩy tôi".

Hoạt động của thư viện cũng tác động tới nhiều thế hệ. Feng Yinshen, 84 tuổi, là một khách quen. Ông nhận xét: "Hầu hết người đến đây đều thích đọc sách. Có một số người trẻ tuổi, năng động thường ở lại từ hoàng hôn đến bình minh".

Đối với Lyu Dianqing, 79 tuổi, người thường đến lúc 3 giờ sáng do chứng mất ngủ, thư viện mang đến sự an ủi. Lyu cho hay: "Mỗi khi thức dậy vào nửa đêm, tôi biết giấc ngủ sẽ không bao giờ trở lại. Tôi luôn đi dạo trong công viên và cuối cùng đến đây. Hôm nay, tôi dành hai giờ để đọc một cuốn sách về các gia đình một con, một chủ đề rất gần gũi với trải nghiệm cá nhân của tôi. Rất nhiều sách được viết rất hay".

"Thư viện là một ví dụ điển hình về cách văn hóa đọc được quảng bá trong thành phố. Đối với một người cùng thế hệ với tôi, những người có cơ hội học tập hạn chế, nơi này là một kho báu. Tôi đang bù đắp lại khoảng thời gian đã mất bằng cách học hỏi điều mới mẻ mỗi ngày", Lyu nói.

Thư viện mang một ý nghĩa đặc biệt đối với những du khách như Luo Jing, người đã đến từ tỉnh Hồ Nam. "Là một người thường xuyên lui tới thư viện ở quê nhà, việc tìm thấy một không gian thân thiện như vậy ở một thành phố khác khiến tôi cảm thấy như ở nhà", Luo chia sẻ.

Vừa đi làm vừa khám phá Thượng Hải, Luo dự định sẽ nghỉ qua đêm tại thư viện trước khi bắt chuyến tàu sớm đến công sở. "Sự phấn khích khi ở một nơi mới, kết hợp với môi trường an toàn của thư viện, đã khiến nơi đây trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn cho việc ở khách sạn", Luo giải thích.

Wang, người làm việc tại thư viện, đặc biệt tự hào về những câu chuyện này. "Chúng tôi không chỉ là một thư viện, một số khách hàng đang trải qua những giai đoạn khó khăn, có lẽ là tìm kiếm việc làm ở một thành phố xa lạ. Chúng tôi mang đến một không gian học tập, nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng", Wang chia sẻ.

Trong khi vẫn duy trì bầu không khí thân thiện, cơ sở này cũng thực thi các biện pháp an ninh toàn diện. Ca đêm thường có hai nhân viên bảo vệ và một thủ thư, cùng sự tuần tra thường xuyên của cảnh sát. Theo Wang, vào thư viện sau nửa đêm yêu cầu phải đăng ký tên thật thông qua nền tảng dịch vụ của chính quyền Thượng Hải.

Wang chia sẻ: "Mỗi đêm, chúng tôi thắp lên một 'ngọn đèn tri thức' không bao giờ tắt. Trong thành phố hối hả này, mọi người không chỉ cần sách, họ còn cần một không gian thấu hiểu và phù hợp với nhiều phong cách sống khác nhau".

Minh Hoa

Ảnh: China Daily