Thực trạng ngành gỗ như người lái máy bay không có GPS

Cần một thương hiệu vượt mác "gia công"

Thông tin trên được đề cập tại Tọa đàm “Ngành gỗ và nội thất xuất khẩu TP.HCM -Tâm điểm sản xuất và xuất khẩu toàn cầu” do Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) tổ chức ngày 23/10.

Ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch HAWA, cho biết ngành gỗ đã phát triển vượt bậc. Năm 1999, kim ngạch xuất khẩu chưa đạt tới 200 triệu USD/năm, thì đến năm 2025, dự báo sẽ chạm mốc 20 tỷ USD.

Hiện nay, Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu đồ gỗ nội thất (chỉ sau Trung Quốc), sản phẩm có mặt tại 166 quốc gia. Ngành đã hình thành chuỗi cung ứng tương đối hoàn chỉnh.

Sau hợp nhất, TP.HCM chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của cả nước, trong đó Bình Dương (cũ) là “thủ phủ” chế biến.

Với tiềm năng đó, ông Mẫn kiến nghị Thành phố có chính sách hỗ trợ để TP.HCM trở thành tâm điểm của sản xuất và xuất khẩu đồ gỗ, nội thất toàn cầu.

Ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch HĐQT AA Corporation, TPHCM

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, điều quan trọng là phải xây dựng thương hiệu. Theo ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch HĐQT AA Corporation, TPHCM phải có thương hiệu nội thất riêng.

"Hiện nay, thực tế là Việt Nam cũng đã có một thương hiệu nội thất — có nghĩa là khi các đối tác trên thế giới muốn đặt gia công hàng, muốn tìm kiếm, thì họ sẽ đến Việt Nam. Tuy nhiên, thương hiệu đó vẫn là thương hiệu hàng giá thấp, chưa có sức mạnh như thương hiệu của Trung Quốc. Vì vậy, TP.HCM — với điều kiện thuận lợi nhất — cần xây dựng cho mình một thương hiệu, bởi chúng ta đang chiếm gần 70% các doanh nghiệp xuất khẩu trong ngành gỗ", ông Khanh cho hay.

Ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM trao đổi với doanh nghiệp bên lề diễn đàn

Phải làm chủ "cuộc chơi"

Bên cạnh thương hiệu, ông Lê Đức Nghĩa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Gỗ An Cường, chỉ ra rào cản, đó là: Doanh nghiệp phải đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và minh bạch hóa chuỗi cung ứng.

Ông Nghĩa lưu ý, ngành gỗ Việt Nam còn nhiều thách thức, như 30-40% gỗ nguyên liệu nhập khẩu từ các quốc gia rủi ro cao, và các doanh nghiệp vừa và nhỏ thiếu vốn đầu tư công nghệ xanh.

Vì vậy, ông Nghĩa kiến nghị Nhà nước cần ưu tiên xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu (data) ngành gỗ của quốc gia: "Dữ liệu data ngành gỗ của chúng ta hiện nay gần như không có. Ví dụ, khi tôi đầu tư một nhà máy MDF tại Bình Phước thì trong quá trình sản xuất, tôi lại không biết nguồn nguyên liệu sẽ đến từ đâu. Chúng tôi phải tự đi tìm hiểu, tra cứu từ nhiều nơi — từ HAWA, từ Forest — để xem rừng của Việt Nam mỗi năm khai thác được bao nhiêu cao su, tổng công ty cao su Việt Nam sẽ bao nhiêu, rồi bao nhiêu diện tích chàm, bao nhiêu điều, sản lượng viên nén, dăm xuất khẩu ra sao… Giống như chúng ta đang lái máy bay mà không có GPS — tức là thiếu hệ thống dữ liệu định hướng và kết nối toàn ngành".

Ông Lê Đức Nghĩa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Gỗ An Cường (Ảnh: Lệ Hằng)

Phát biểu tại tọa đàm, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP.HCM, đồng tình rằng doanh nghiệp không thể mãi làm gia công.

Ông nhấn mạnh, doanh nghiệp phải vươn lên, trở thành chuỗi cung ứng toàn cầu và làm chủ "cuộc chơi" với những sản phẩm “Made by Vietnam”, chứ không chỉ “Made in Vietnam”. Phát huy vai trò liên kết “ba nhà” — chính quyền, hiệp hội, doanh nghiệp, và lấy HAWA làm hạt nhân để triển khai mô hình biến TP.HCM trở thành một “Hub” (trung tâm) đồ gỗ toàn cầu.

Để làm được việc này, mỗi doanh nghiệp phải hình thành bộ phận nghiên cứu và phát triển (R&D), trong đó đưa văn hóa Việt Nam vào sản phẩm.

Ông Nguyễn Văn Được khẳng định, Nhà nước sẽ hỗ trợ, nhưng doanh nghiệp phải chủ động trong vấn đề này.

Lệ Hằng- CTV Kim Hương /VOV-TP.HCM