Thuế quan làm tăng giá cả hàng hóa ở Mỹ thêm bao nhiêu?

Các biện pháp thuế quan có thể khiến hàng hóa tiêu dùng ở Mỹ tăng thêm. Ảnh: CNN.

Ví dụ, thuế 10% đối với giày dép nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ làm tăng giá gốc của chúng khoảng 4%, nhưng đối với rượu vang hoặc dầu ô liu nhập khẩu từ Italy, mức tăng có thể lên đến gần 10%.

Tại sao có sự khác biệt này? Thuế không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến giá cả. Những thay đổi về tỷ giá tiền tệ, sự sẵn có của các sản phẩm thay thế, và chiến lược giá của các nhà sản xuất và nhà nhập khẩu đều đóng vai trò quan trọng. Tất cả những yếu tố này ảnh hưởng đến "sự chuyển giao chi phí" – tức là mức độ thuế được chuyển giao tới người tiêu dùng như thế nào.

Tờ Wall Street Journal đã yêu cầu Moody's, một công ty nghiên cứu kinh tế, mô phỏng cách các mức thuế khác nhau sẽ ảnh hưởng đến giá của các mặt hàng tiêu dùng từ các quốc gia khác nhau. Tờ báo này sau đó áp dụng các tác động đó vào giá cả điển hình các loại hàng hóa trên mạng.

Trong bản phân tích này, Moody's đã áp dụng mức thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada, theo đúng quyết định của ông Trump, và mức thuế 10% đối với tất cả các mặt hàng khác. Ông Trump đã áp thêm mức thuế 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc, và công bố một mức thuế bổ sung 10% nữa.

“Có rất nhiều cách khác nhau mà thuế tác động đến giá cả và nền kinh tế”, Mark Zandi, kinh tế trưởng của Moody's cho biết. “Những tác động gián tiếp đôi khi không theo cách mà chúng ta tưởng tượng.”

Sản phẩm hàng hóa có sự cạnh tranh mạnh mẽ

Phân tích của Moody’s cho thấy mức thuế 10% đối với khăn trải bàn nhập khẩu từ Ấn Độ chỉ làm tăng mức giá cuối cùng lên 2%, từ 25,99 USD lên 26,51 USD. Mức thuế này ít ảnh hưởng đến khăn trải bàn từ Ấn Độ vì nhiều quốc gia khác cũng sản xuất loại khăn này và cạnh tranh mạnh mẽ để giành lấy tiền của người tiêu dùng Mỹ.

Chính sự sẵn có của các lựa chọn thay thế khiến mức tác động này thậm chí còn nhỏ hơn khi áp dụng cho giá các mặt hàng vải gia dụng nói chung, chỉ khoảng 0,8%. Người tiêu dùng Mỹ không quá kén chọn nơi sản xuất hay ai là người làm ra sản phẩm. Giá của những mặt hàng tiêu dùng kiểu hàng hóa như thế này không dễ bị biến động lớn chỉ từ thuế quan. Điều này cũng có thể đúng đối với quần áo, phụ tùng và phụ kiện ô tô, và một số loại mỹ phẩm phổ biến.

Sản phẩm ngách

Việc giá rượu vang Italy tăng không làm giảm quá nhiều mức tiêu thụ; những người yêu thích một loại rượu Chianti cụ thể sẽ không dễ dàng chuyển sang loại khác. Các nhà bán lẻ có khả năng sẽ chuyển mức thuế 10% này sang phía khách hàng, tin rằng sẽ không mất quá nhiều khách.

Mức thuế 10% đối với một chai rượu 21,99 USD nhập khẩu từ Italy sẽ làm tăng giá của nó lên 24,08 USD. Tuy nhiên, rượu vang Italy là một sản phẩm ngách, chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng mức tiêu thụ rượu vang ở Mỹ, vì vậy tác động tổng thể đến giá của tất cả các loại rượu vang là khá nhỏ, chỉ khoảng 0,3%.

Tuy nhiên, ví dụ này minh họa cách mà đòn thuế nhằm vào một sản phẩm cụ thể có thể làm tăng giá toàn bộ nhóm sản phẩm đó. Một nhà sản xuất rượu vang ở California có thể cũng tăng giá sản phẩm của mình, kiếm được lợi nhuận cao hơn. Chừng nào mức giá mới của họ vẫn thấp hơn giá của sản phẩm bị áp thuế, họ vẫn có thể giành được thị phần.

Các nhà bán buôn rượu vang cũng đóng một vai trò. Nếu đối diện với hóa đơn nhập khẩu rượu vang Italy cao hơn do thuế mới, họ có thể quyết định tăng giá các loại rượu thay thế trong kho của mình để bù đắp cho lợi nhuận bị mất từ những chai rượu Italy. Dĩ nhiên, họ cũng có thể quyết định làm ngược lại, chấp nhận mất lợi nhuận do thuế, hy vọng thu hút được thị phần từ các đối thủ thay vì chuyển mức giá tăng sang cho người tiêu dùng.

Sản phẩm cao cấp không có sản phẩm thay thế

Thuế có tác động mạnh nhất khi không có sản phẩm thay thế, hoặc sản phẩm bị ảnh hưởng có mức giá cao đáng kể. Ngay cả khi thuế làm tăng giá của chiếc iPhone mới, những người yêu thích Apple vẫn sẽ tiếp tục mua sản phẩm này.

Các máy chơi game và phần mềm của chúng cũng thuộc nhóm sản phẩm này. Ngành công nghiệp trò chơi điện tử do một số ít các ông lớn chi phối, chủ yếu là Nintendo, Sony và Microsoft. Nhiều máy chơi game được sản xuất tại Trung Quốc, và game thủ sẽ không dễ dàng thay đổi máy để tiếp tục chơi. Điều này mang lại cho các nhà sản xuất và nhà nhập khẩu quyền lực thực sự để tăng giá đối với người tiêu dùng, bù đắp lại sự thiệt hại từ thuế.

Phân tích của Moody’s cho thấy gần như toàn bộ mức thuế 10% đối với các máy chơi game nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ được chuyển giao cho người tiêu dùng, làm tăng giá của một chiếc máy trị giá 500 USD lên 548 USD.

Sản phẩm giá cao, ít sự thay thế

Mexico là nhà cung cấp ô tô và xe thể thao đa dụng lớn nhất cho Mỹ, chiếm 23% lượng xe nhập khẩu vào năm 2024. Thuế đối với xe ô tô sản xuất tại Mexico có thể không chỉ làm tăng giá của các phương tiện được vận chuyển qua biên giới, mà còn làm tăng giá của tất cả các mẫu xe ô tô, khi các nhà sản xuất và đại lý thấy cơ hội kiếm lời nhiều hơn trong khi giành được thị phần.

Mô hình tương tự có thể thấy trên nhiều sản phẩm khác, chẳng hạn như các thiết bị gia dụng. Máy giặt đã bị áp thuế vào năm 2018, và các nhà nghiên cứu phát hiện rằng điều này không chỉ làm tăng giá máy giặt mà còn cả máy sấy. Hai sản phẩm này thường được mua chung, và các nhà bán lẻ đã thấy cơ hội kiếm lợi nhuận thêm.

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng giá của máy giặt được sản xuất trong nước Mỹ, chứ không chỉ hàng nhập khẩu, cũng tăng lên, khi các nhà sản xuất tăng giá do chi phí lao động cao hơn và thuế đối với các linh kiện nhập khẩu, và để khớp với mức tăng giá của máy giặt nhập khẩu.

Trong khi đó, các nhà sản xuất ở Mỹ dự kiến rằng thuế đối với các linh kiện trung gian, như thép và nhôm, cũng sẽ tác động đến giá cuối cùng. Những tác động này không được đưa vào trong phân tích của Moody’s ở đây. Tuy nhiên, chúng có tồn tại.

Thu Quyên