Thuốc chữa tiểu đường, giảm cân làm tăng nguy cơ ung thư và 14 bệnh khác?

Mối liên quan giữa thuốc và ung thư

Những người trong năm đầu tiên điều trị bằng GLP-1RA với hai thuốc trên có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn 1,85 lần. Trong những năm tiếp theo, nguy cơ giảm xuống còn 1,27 lần đối với những người đã dùng thuốc GLP-1RA trong hai năm trở lên. Tuy nhiên, nhìn chung, về số lượng tuyệt đối, 69 người hoặc 0,17% những người tham gia nghiên cứu đã phát triển ung thư tuyến giáp.

Ozempic là dạng tiêm của Semaglutide. Ảnh: driphydration.

Các nhà nghiên cứu cho rằng việc tăng cường theo dõi y tế có thể giải thích sự gia tăng trong các chẩn đoán thay vì chỉ ra rằng bản thân GLP-1RA gây ra ung thư tuyến giáp. "Phát hiện này có thể là phát hiện sớm được cải thiện; do đó, cần phải nghiên cứu thêm để hiểu được nguyên nhân cơ bản của mối liên quan này", họ nhận định. Các nhà nghiên cứu không thể phân biệt được các phân nhóm ung thư tuyến giáp, một sự phân biệt quan trọng để hiểu được lý do sinh học đằng sau mối liên quan của GLP-1RA.

Ngoài ra, nghiên cứu tập trung vào những bệnh nhân sử dụng GLP-1RA để điều trị bệnh tiểu đường thay vì để kiểm soát béo phì hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Khi nhu cầu về thuốc điều trị bệnh tiểu đường như GLP-1RA tiếp tục tăng, các nhà nghiên cứu khuyến khích các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cân bằng lợi ích của các phương pháp điều trị này với các rủi ro tiềm ẩn của chúng. Các nhà nghiên cứu đã viết rằng: "Những lợi thế về mặt chuyển hóa của GLP-1RA có thể lớn hơn nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến giáp".

GLP1 là một loại hormone được tạo ra tự nhiên trong cơ thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Thuốc chủ vận thụ thể GLP1 (GLP1-RA) là thuốc có tác dụng giống như GLP1 và được dùng để điều trị bệnh tiểu đường và béo phì. Những loại thuốc này làm giảm lượng đường trong máu và giúp mọi người giảm cân, bảo vệ tim và thận, thậm chí có thể có lợi cho não, khiến chúng ngày càng được bệnh nhân và bác sĩ ưa chuộng. Khi ngày càng nhiều người sử dụng GLP1-RA, mối lo ngại về mối liên hệ có thể xảy ra với ung thư tuyến giáp đã được nêu ra. Các thụ thể GLP1 được tìm thấy trong các tế bào ung thư tuyến giáp, cho thấy những loại thuốc này có khả năng ảnh hưởng đến căn bệnh.

Trong các nghiên cứu trên động vật với GLP1-RA, đã cho thấy có sự gia tăng các khối u tế bào C, có liên quan đến ung thư tuyến giáp thể tủy, một dạng ung thư tuyến giáp hiếm gặp. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu rủi ro này có áp dụng cho con người hay không. Các nghiên cứu trên người cho thấy kết quả trái chiều, một số phát hiện thấy nguy cơ ung thư tuyến giáp tăng lên và một số thì không. Do số lượng người sử dụng các loại thuốc này ngày càng tăng và kết quả nghiên cứu trái ngược nhau, các nhà nghiên cứu đã thiết kế một nghiên cứu quốc tế quy mô lớn để làm rõ liệu GLP1-RA có làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp hay không và liệu liều lượng cao hơn theo thời gian có làm tăng nguy cơ hay không.

Người bệnh tăng nguy cơ viêm tụy khi dùng Ozempic. Ảnh: mexicobariatriccenter.

14 bệnh nghiêm trọng khi dùng Ozempic để giảm cân

Thế giới phương Tây ám ảnh tìm kiếm phương thuốc chữa béo phì kỳ diệu khiến họ tìm tới loại thuốc tiêm tiểu đường có tên là Ozempic. Ozempic (Semaglutide) là một loại hormone GLP-1 nhân tạo được phát triển để kiểm soát lượng đường trong máu và hạ mức hemoglobin A1C ở người lớn. Sau khi một số bệnh nhân nhận thấy tác dụng phụ là giảm mỡ thừa trong cơ thể, loại thuốc này đã lan truyền trên mạng xã hội như một loại thuốc giảm cân "không theo chỉ định". Ozempic có tác dụng phụ nghiêm trọng đối với những người không bị tiểu đường khi tiêm thuốc để giảm vài kg.

Mối lo ngại đã nảy sinh khi mọi người thắc mắc về hậu quả không mong muốn khi dùng Ozempic mà không được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Những nguy cơ lâu dài khi dùng Ozempic hầu như không được biết đến. Mặc dù tốn hàng nghìn đôla và gây ra tình trạng phụ thuộc giữa thuốc và bệnh nhân, người dùng vẫn có nguy cơ bị dị ứng, viêm tụy, ung thư tuyến giáp và chứng liệt dạ dày mới phát hiện. Và nếu bệnh nhân ngừng dùng thuốc, sẽ tăng cân trở lại và nặng hơn nữa. Vì ngày càng có nhiều tác dụng phụ được phát hiện, giới chuyên gia quyết định xếp hạng các nguy cơ hàng đầu của Ozempic để giúp người dùng quyết định xem có nên dùng Ozempic hay không. Sau đây là 14 nguy cơ hàng đầu khi dùng Ozempic để giảm cân.

Nguy cơ ung thư tuyến giáp

Như đã đề cập ở trên, một trong những nguy cơ sức khỏe nguy hiểm nhất khi dùng Ozempic, hay nói chung là semaglutide, là nguy cơ đối với khối u tuyến giáp. Mặc dù chưa có báo cáo nào ở người, các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra khối u tuyến giáp khi tiêm chất chủ vận GLP-1 trong quá trình thử nghiệm trên động vật gặm nhấm. Nếu người dùng gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức: khó nuốt, khó thở, khàn giọng hoặc sung tấy ở cổ.

Ozempic làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp. Ảnh: mexicobariatriccenter.

Thuốc gây viêm tụy

Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ tiềm ẩn giữa semaglutide, thành phần hoạt chất trong Ozempic, và bệnh viêm tụy. Viêm tụy, hay sưng tụy, là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra hậu quả đe dọa tính mạng. Các dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến viêm tụy bao gồm đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn mửa hoặc vàng da và mắt.

Thuốc gây ra sỏi mật

Viêm túi mật (sỏi mật) là tình trạng viêm túi mật cần được điều trị để tránh các biến chứng tử vong. Theo các thử nghiệm lâm sàng, bệnh túi mật, bao gồm cả tình trạng xuất hiện sỏi mật, là một tác dụng phụ có thể xảy ra nhưng không thường xuyên của semaglutide, thành phần hoạt chất trong Ozempic. Trong các thử nghiệm này, chưa đến 2% số người dùng semaglutide báo cáo các vấn đề liên quan đến túi mật.

Vào tháng 8/2022, một lá thư nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy nguy cơ mắc sỏi mật và bệnh túi mật cấp tính ở những người dùng Ozempic cao hơn so với giả dược. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng nguy cơ mắc các vấn đề về túi mật tăng lên ở liều cao hơn hoặc thời gian sử dụng thuốc tiêm giảm cân càng lâu.

Thuốc làm thay đổi thị lực

Một nghiên cứu lâm sàng năm 2020 đã chỉ ra rằng Ozempic cũng có thể gây ra những thay đổi về thị lực như mờ mắt, biến chứng hoàng điểm hoặc bệnh võng mạc tiểu đường (tổn thương mạch máu ở mắt). Trong số 2.100 trường hợp không thành công với thuốc, có 140 trường hợp thay đổi thị lực. Khi cơ thể trải qua những thay đổi về lượng đường do tiêm Semglutide, hình dạng của thủy tinh thể của mắt có thể bị ảnh hưởng, gây ra tình trạng mờ mắt. Tác dụng phụ tạm thời này sẽ biến mất sau ba đến bốn tháng.

Pam Peter (người dùng Ozempic từ Ohio, Mỹ) cho biết, "Về mặt pháp lý, tôi không thể lái xe vào ban đêm nữa. Tôi không thể đọc biển báo đường phố, đèn có quầng sáng và thị lực ban đêm của tôi không còn nữa"… Ngoài ra, thuốc cũng gây suy thận, suy dinh dưỡng, gây ra các vấn đề về tiêu hóa, hạ đường huyết, phản ứng dị ứng, trầm cảm, đột biến khuôn mặt, rụng tóc, tăng cân trở lại, buồn nôn…

Cơ quan y tế Mexico cảnh báo dùng Ozempic gây ra 14 căn bệnh nguy hại khác. Ảnh: mexicobariatriccenter.

Châu Âu nhập cuộc điều tra

Cơ quan quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) đã điều tra Ozempic, nhà sản xuất Wegovy về nguy cơ ung thư tuyến giáp. Cổ phiếu hãng dược phẩm Novo Nordisk (NVO) đã giảm mạnh sau khi có báo cáo rằng EMA đang điều tra mối liên hệ có thể có giữa thuốc điều trị tiểu đường loại 2 Ozempic và ung thư tuyến giáp. Mối liên hệ tiềm ẩn hoặc tín hiệu an toàn đã được xác định trong một nghiên cứu và EMA cho biết đã thảo luận về vấn đề này trong quá trình phê duyệt. Tín hiệu an toàn "có thể được định nghĩa là thông tin về một tác dụng phụ mới hoặc đã biết có khả năng do thuốc gây ra và cần được điều tra thêm. Các tín hiệu được tạo ra từ nhiều nguồn như báo cáo tự phát, nghiên cứu lâm sàng và tài liệu khoa học", EMA cho biết trong một tuyên bố gửi cho Yahoo Finance.

Novo Nordisk đã phản bác lại nghiên cứu này trong một tuyên bố, nói rằng nghiên cứu có một số hạn chế và không thiết lập được mối liên hệ trực tiếp giữa thuốc GLP-1, thuốc điều trị tiểu đường loại 2 và nguy cơ ung thư. Các loại thuốc như Ozempic và Wegovy "đã được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường loại 2 trong hơn 15 năm và để điều trị bệnh béo phì trong 8 năm, bao gồm các sản phẩm của Novo Nordisk như semaglutide (Ozempic, Rybelsus) và liraglutide (Saxenda) đã có mặt trên thị trường trong hơn 10 năm. Dữ liệu an toàn thu thập được từ các chương trình thử nghiệm lâm sàng lớn và giám sát sau khi đưa ra thị trường không chứng minh được mối liên hệ nhân quả giữa semaglutide hoặc liraglutide và ung thư tuyến giáp", công ty cho biết với Yahoo Finance.

Ngoài ra, Novo Nordisk cho biết họ đã tuân thủ các yêu cầu cung cấp thông tin của EMA và sẽ tiếp tục làm như vậy. "Novo Nordisk liên tục thực hiện giám sát dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng đang diễn ra, việc sử dụng trong thế giới thực và các thông tin liên quan khác liên quan đến các sản phẩm này và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân và cung cấp thông tin đầy đủ cho người kê đơn và bệnh nhân", công ty cho biết. EMA cũng đã yêu cầu thông tin liên tục về nhóm thuốc từ Eli Lilly (LLY), AstraZeneca (AZN) và Sanofi (SNY).

Trong khi đó, Cơ quan Kiểm tra Dược phẩm Mỹ (FDA) đã biết về mối liên hệ tiềm ẩn giữa nhóm thuốc này và nguy cơ ung thư tuyến giáp và đã thiết lập một chương trình giám sát sau khi Novo Nordisk phê duyệt Saxenda vào năm 2010. EMA cho biết Ủy ban cố vấn của mình, được gọi là PRAC, đang "xem xét các bằng chứng có sẵn và quy trình tín hiệu hiện đang được tiến hành. EMA sẽ thông báo thêm nếu cần thiết".

Long Nguyễn