Thuốc lá điện tử bủa vây giới trẻ và khoảng trống pháp lý

Thuốc lá điện tử tràn lan

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương tại Quốc hội chiều 4.6, đại biểu Trần Thị Thanh Lam cho biết: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được thừa nhận ở Việt Nam nhưng lại được bán tràn lan trên thị trường, nhất là qua môi trường không gian mạng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe đến người dân, đặc biệt là giới trẻ.

“Có thể khẳng định các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên thị trường hiện nay là hàng nhập lậu, chưa rõ nguồn gốc, xuất xứ. Trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Công Thương trong quản lý thị trường và cam kết của bộ trưởng về vấn đề này thế nào”, bà Lam nêu.

Các đại biểu quốc hội tại phiên chất vấn chiều 4.6

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được điều chỉnh bởi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.

“Sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng chưa được định nghĩa cụ thể trong luật hiện hành. Do vậy, thời gian vừa qua đang tồn tại khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với sản phẩm này”, ông Diên nêu.

Về các giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng Diên nêu rõ Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các bộ ngành liên quan, tham mưu ban hành các chính sách quản lý chặt chẽ, có cơ chế quản lý rõ ràng đối với thuốc lá điện tử, khắc phục khoảng trống về pháp lý trong lĩnh vực này.

Ngoài ra, Bộ Công Thương tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương dành nguồn lực thỏa đáng để thực hiện hiệu quả Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, trong đó có thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng.

Ông Diên cũng cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường phối hợp cơ quan chức năng địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm; quản lý tốt thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang lan tràn trên thị trường.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn

Bộ Công Thương cũng sẽ phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục - Đào tạo, Bộ Thông tin - Truyền thông tăng cường công tác thông tin, truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, đặc biệt đối với đối tượng yếu thế, trẻ em, học sinh.

“Xem xét đưa vào chương trình giảng dạy tại nhà trường về tác hại của thuốc lá điện tử, những quy định cấm của pháp luật, các chế tài xử lý; đề cao trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý nhà nước trên địa bàn”, ông Diên nêu.

Livestream thu trăm tỉ/ngày, quản lý chất lượng thế nào?

Cho rằng việc livestream bán hàng trên nền tảng mạng xã hội có doanh thu 1 ngày có thể lên tới hàng trăm tỉ đồng, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa đặt vấn đề: Với những hình thức thương mại điện tử như vậy thì làm sao để quản lý về chất lượng, đảm bảo quyền lợi của khách hàng? Làm sao ngăn chặn nguy cơ hàng giả tràn lan?

Đại biểu Nguyễn Minh Hoàng nói rằng thương mại điện tử đang thúc đẩy nền kinh tế số của đất nước. Tuy nhiên, hoạt động thương mại điện tử thời gian qua đã và đang bị các đối tượng xấu lợi dụng để kinh doanh, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ xuất xứ, lợi dụng thương mại điện tử để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Đại biểu Hoàng đề nghị Bộ trưởng Công Thương cho biết giải pháp để hạn chế, ngăn chặn hành vi phạm pháp của nhóm đối tượng này.

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa phát biểu

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng việc quản lý hoạt động livestream bán hàng trên thương mại điện tử rất khó khăn. Điều này không chỉ trách nhiệm của ngành công thương mà rất nhiều ngành như công nghệ thông tin, tài chính.

Theo đó, giải pháp tốt nhất là bộ sẽ chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan để kiểm tra, kiểm soát và xử lý; sử dụng lực lương quản lý thị trường để phát hiện, đấu tranh làm rõ những hành vi sai phạm, nhất là tìm các địa điểm mà đối tượng tập kết hàng hóa, thường xuyên giao dịch.

Bộ trưởng Diên cũng đề nghị phải tiếp tục rà soát cơ chế chính sách, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật; đảm bảo hoàn thiện, nâng cao vai trò quản lý nhà nước của chính quyền địa phương trong việc xem xét, xử lý xung đột về lợi ích ban đầu xảy ra trong các trường hợp này.

Đối với các trường hợp có căn cứ là vi phạm, bộ sẽ hoàn tất hồ sơ chuyển hồ sơ tới các cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật; đồng thời làm tốt công tác truyền thông để người tiêu dùng nhận thức và tránh được những hiện tượng này.

Về giải pháp chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Bộ trưởng Diên cho biết bộ đã thường xuyên khuyến nghị người sản xuất trong nước chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm; đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, nhất là trên môi trường thương mại điện tử.

Bộ Công Thương cũng trình cấp có thẩm quyền ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và nghị định hướng dẫn triển khai đề án chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử, và triển khai cơ chế trực tuyến 24/7 để tiếp nhận phản ánh của người tiêu dùng cả nước.

Riêng trong năm 2023, các cơ quan chức năng đã tiếp nhận và gỡ bỏ hơn 18.000 sản phẩm và chặn hơn 5.000 gian hàng vi phạm các quy định của pháp luật hiện hành; tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng qua thương mại điện tử.

Lam Thanh