Thương mại châu Á lo lắng

Trong nhiều thập kỷ qua, xu hướng thương mại đã diễn ra theo một hướng nhất định: Châu Á chủ yếu là bên xuất khẩu, còn Mỹ là nước nhập khẩu lớn nhất. Châu Á đóng vai trò là nhà sản xuất trong khi Mỹ là bên tiêu dùng với nhu cầu rất lớn.

Tình hình này có thể sắp thay đổi khi Nhà Trắng dưới sự điều hành của Tổng thống Donald Trump đang tìm cách giảm thâm hụt thương mại. Tại phiên điều trần xác nhận Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer hôm 6-2, các thượng nghị sĩ lần lượt đưa ra cùng một yêu cầu, đó là mở rộng thị trường cho hàng hóa của Mỹ, từ táo và rượu Whiskey đến năng lượng, hàng hóa và dịch vụ kỹ thuật số. Phiên điều trần cũng cho thấy rõ rằng giới chính trị Mỹ lo ngại việc đe dọa áp thuế của ông Trump sẽ phản đòn lên chính nước Mỹ, nơi có hàng triệu người làm việc liên quan đến thương mại.

Theo báo Straits Times, lời kêu gọi mạnh mẽ nhất về mở rộng thị trường đến từ các thượng nghị sĩ đại diện cho các bang nông nghiệp. Những bang này, vốn xuất khẩu một lượng lớn đậu nành và bắp sang Trung Quốc, lo sợ đối mặt với các biện pháp thuế trả đũa. Mức thuế 10% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc đã có hiệu lực vào ngày 4-2, một ngày sau khi ông Trump tạm hoãn kế hoạch áp thuế 25% lên hàng hóa từ Canada và Mexico thêm 30 ngày.

Đáp lại, Bắc Kinh tuyên bố sẽ áp thuế 15% từ ngày 10-2 đối với các sản phẩm than đá và khí tự nhiên hóa lỏng, cũng như 10% thuế đối với dầu thô, máy móc nông nghiệp và ô tô động cơ lớn nhập khẩu từ Mỹ. Trung Quốc cũng áp đặt hạn chế đối với việc xuất khẩu khoáng sản và bắt đầu một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Tập đoàn công nghệ Google.

Nhà sản xuất Trung Quốc ZPMC chuyển cần cẩu tới cảng Houston - Mỹ Ảnh: CẢNG HOUSTON

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Maria Cantwell cho rằng cách tiếp cận "ưu tiên thuế quan" của chính quyền ông Trump là không phù hợp. Bà cho hay nhiệm vụ quan trọng nhất hiện nay là đạt được nhiều thỏa thuận thương mại tự do hơn để đưa sản phẩm của Mỹ vào nhiều thị trường hơn. Bảo vệ cách làm của ông Trump, ông Greer cho rằng việc áp thuế có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ đã đạt mức kỷ lục 1,2 ngàn tỉ USD vào năm 2024. Cũng trong năm ngoái, Mỹ chứng kiến sự gia tăng kỷ lục về nhập khẩu cả hàng hóa lẫn dịch vụ - tăng lên 4,1 ngàn tỉ USD trong khi xuất khẩu đạt 3,2 ngàn tỉ USD.

Ông Greer cho rằng ngay cả khi các quyết định của ông Trump gây xáo trộn thì việc ông đe dọa áp đặt thuế lên Canada, Mexico và Trung Quốc cũng nhằm bảo vệ Mỹ khỏi làn sóng fentanyl và người nhập cư bất hợp pháp. Ông Greer tuyên bố sẽ tìm sự cân bằng giữa việc bảo đảm có thêm thị trường cho hàng hóa Mỹ, bảo vệ người lao động Mỹ và bảo vệ an ninh quốc gia.

Trong khi đó, giá dầu thô đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ ngày 31-12-2024 do lo ngại về nhu cầu suy yếu sau khi Trung Quốc áp thuế trả đũa lên dầu thô nhập khẩu từ Mỹ. Theo trang Euro News, giá dầu thô Brent được giao dịch quanh ngưỡng 74,87 USD/thùng trong khi dầu WTI dao động quanh mức 71,16 USD/thùng trong phiên giao dịch hôm 7-2.

Các nhà đầu tư ngày càng lo ngại tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại và nhu cầu năng lượng suy yếu ở Trung Quốc, nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới. Bên cạnh đó, dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho thấy dự trữ dầu thô của Mỹ tăng thêm 8,66 triệu thùng trong tuần kết thúc vào ngày 31-1, vượt xa mức tăng 1 triệu thùng được ước tính trước đó, báo hiệu nhu cầu sẽ càng giảm. Các yếu tố chính trị cũng tác động đến thị trường dầu thô. Hồi tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã thúc giục Ả Rập Saudi và Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) hạ giá dầu, đồng thời tái khẳng định kế hoạch tăng nguồn cung dầu của Mỹ.

XUÂN MAI