Tổng thống Donald Trump chuẩn bị công bố thuế quan mới - Việt Nam có thể bị ảnh hưởng?

Ngành dệt may đã phải đối mặt với nhiều thách thức do nhu cầu suy giảm từ Mỹ và châu Âu.

Việt Nam trong tầm ngắm?

Trong phiên điều trần gần đây, Jamieson Greer – ứng viên Đại diện Thương mại Hoa Kỳ – đã nêu rõ rằng Việt Nam là một trong những quốc gia có mức thuế và rào cản thương mại cần xem xét lại. Theo dữ liệu của Tổ chức Thương mại Thế giới, mức thuế trung bình theo trọng số thương mại của Việt Nam là 5,1%, cao hơn so với mức 2,2% của Hoa Kỳ. Nếu chính sách thuế quan mới của Tổng thống Donald Trump nhắm vào Việt Nam, hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ – đặc biệt là dệt may, da giày, điện tử – có thể đối mặt với những thách thức lớn.

Theo dữ liệu của Cục Thống kê Hoa Kỳ, thâm hụt thương mại hàng hóa của Hoa Kỳ với Việt Nam đã tăng 18% vào năm ngoái lên 123,5 tỷ đô la, một phần là do các công ty chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc để tránh thuế quan của Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Ông Greer nhấn mạnh: "Nếu được phê chuẩn, tôi sẽ đến các quốc gia này và giải thích rằng nếu họ muốn tiếp tục tiếp cận thị trường Hoa Kỳ, họ cần phải có sự tương hỗ tốt hơn."

Hiện tại, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong năm 2023, tổng kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ đạt hơn 100 tỷ USD, với các ngành hàng chủ lực như dệt may, đồ gỗ, linh kiện điện tử. Nếu Hoa Kỳ áp thuế cao hơn, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh.

Ngoài Việt Nam, Tổng thống Donald Trump cũng chỉ trích mức thuế cao của Ấn Độ (12%) và Brazil (6,7%), đồng thời tỏ ra không hài lòng với chính sách thuế nhập khẩu ô tô của Liên minh châu Âu. Ông cũng đang cân nhắc điều chỉnh thuế ô tô để giảm nhập khẩu từ Nhật Bản, nơi ông vừa có cuộc gặp với Thủ tướng Shigeru Ishiba.

Kịch bản nào cho Việt Nam?

Trước thông tin này, một số chuyên gia kinh tế và đại diện doanh nghiệp Việt Nam đã bày tỏ lo ngại:

TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế độc lập, nhận định: "Nếu Hoa Kỳ áp thuế quan mới lên hàng hóa Việt Nam, tác động sẽ rất lớn vì Mỹ chiếm tỷ trọng xuất khẩu lớn nhất của ta. Điều quan trọng là Việt Nam cần chủ động đàm phán để tránh bị xếp vào nhóm nước có chính sách thương mại bất cân xứng."

Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho biết ngành dệt may đã phải đối mặt với nhiều thách thức do nhu cầu suy giảm từ Mỹ và châu Âu. Nếu mức thuế mới được áp dụng, chi phí xuất khẩu sẽ tăng lên đáng kể, ảnh hưởng đến việc làm của hàng triệu lao động.

Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam cảnh báo rằng nếu Mỹ áp thuế cao hơn, các công ty đa quốc gia như Samsung, Intel, LG có thể điều chỉnh chuỗi cung ứng, ảnh hưởng đến ngành điện tử của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương Việt Nam cũng đang theo dõi sát diễn biến. Một quan chức Bộ Công Thương chia sẻ với báo chí: "Việt Nam luôn cam kết hợp tác thương mại công bằng, minh bạch với Mỹ. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác Hoa Kỳ để đảm bảo quan hệ thương mại hai bên phát triển bền vững."

Nếu chính quyền Tổng thống Donald Trump áp thuế quan mới lên Việt Nam, có thể sẽ có ba kịch bản:

Việt Nam đàm phán để duy trì ưu đãi thương mại, bằng cách cam kết mở cửa thị trường hơn nữa đối với hàng hóa Hoa Kỳ.

Doanh nghiệp Việt Nam tìm cách thích nghi, chuyển hướng đầu tư sang các thị trường khác hoặc tận dụng hiệp định thương mại tự do với EU, Nhật Bản.

Xung đột thương mại leo thang, nếu Việt Nam không thể thỏa hiệp, có thể dẫn đến các biện pháp đáp trả từ phía Việt Nam hoặc làm phức tạp quan hệ thương mại song phương.

Với việc Tổng thống Donald Trump và Đảng Cộng hòa chuẩn bị công bố kế hoạch thuế quan và chi tiêu mới, các doanh nghiệp Việt Nam cần theo dõi sát sao diễn biến để có chiến lược ứng phó kịp thời.

Mức thuế quan trung bình của Hoa Kỳ và 15 đối tác tương mại hàng đầu

Đơn vị: %. Nguồn: WTO

Thùy Linh