Thương vụ 1,7 tỷ USD với Amazon đổ vỡ, iRobot (Roomba) đối mặt phá sản: 80% thị phần robot hút bụi rơi vào tay 5 hãng Trung Quốc

Từ 80% thị phần xuống 6% và cú sụp đổ 1,7 tỷ USD với Amazon

Ra đời từ phòng thí nghiệm MIT vào năm 1990, iRobot đã tạo ra Roomba, chiếc robot hút bụi đầu tiên mở ra kỷ nguyên "ngôi nhà thông minh" và từng là biểu tượng cho sự sáng tạo của Mỹ. Cách đây 15 năm, thương hiệu này thống trị hơn 80% thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, đến năm 2025, iRobot đang đứng bên bờ vực phá sản. Đòn chí mạng giáng xuống iRobot là sự sụp đổ của thỏa thuận mua lại trị giá 1,7 tỷ USD từ Amazon vào tháng 1/2024, do lo ngại chống độc quyền từ phía Liên minh châu Âu (EU). Sự kiện này khiến iRobot mất đi nguồn vốn cứu cánh, đẩy công ty vào tình trạng tài chính nguy kịch, buộc phải cắt giảm nhân sự và ngừng tạm thời một số dây chuyền sản xuất. Các nhà phân tích cho rằng nếu không tìm được nhà đầu tư chiến lược mới, công ty có thể phải nộp đơn xin phá sản trong vòng 12 tháng tới.

Theo dữ liệu từ IDC, trong quý II/2025, iRobot chỉ còn nắm chưa đến 6% thị phần. Ngược lại, năm nhà sản xuất robot hút bụi hàng đầu thế giới đều đến từ Trung Quốc: Roborock, Ecovacs, Dreame, Xiaomi và Narwal Robotics, chiếm gần 70% thị phần. Thị trường robot hút bụi toàn cầu vẫn tăng trưởng 33% trong nửa đầu năm, xuất xưởng hơn 15 triệu sản phẩm, nhưng iRobot không còn được hưởng lợi.

Thua vì tốc độ đổi mới AI, LiDAR và hệ sinh thái chuỗi cung ứng

Sự thất bại của iRobot không nằm ở giá cả, khi nhiều sản phẩm Trung Quốc như Roborock hay Ecovacs có mức giá tương đương hoặc cao hơn. Khác biệt nằm ở tốc độ đổi mới. Trong khi iRobot trung thành với công nghệ cũ, đơn chức năng (điều hướng bằng hình ảnh) thì các đối thủ Trung Quốc đã nhanh chóng tích hợp LiDAR, AI, bản đồ 3D, tính năng lau hút kết hợp, tự giặt khăn bằng nước nóng, tự đổ bụi và cả cánh tay robot để làm sạch góc.

Tốc độ ra mắt sản phẩm mới của các hãng Trung Quốc được tính bằng quý, tạo ra một áp lực cạnh tranh liên tục. Nếu Roomba là biểu tượng của tự động hóa thập niên 2000, thì các sản phẩm mới của Roborock hay Dreame đại diện cho thời đại AI, nơi robot "hiểu" môi trường sống.

Phía sau sự trỗi dậy này là chuỗi cung ứng hoàn chỉnh tại Trung Quốc. Chỉ riêng Thâm Quyến đã có hơn 70.000 doanh nghiệp liên quan đến ngành robot (cảm biến, mô-tơ, pin, phần mềm). Hệ sinh thái này cho phép các hãng rút ngắn chu kỳ R&D xuống chỉ còn vài tháng, giảm chi phí và liên tục tung ra sản phẩm mới, một tốc độ mà quy trình R&D theo chuẩn Mỹ của iRobot không thể theo kịp.

Các công ty Trung Quốc cũng tiếp cận thị trường quốc tế thông qua thương mại điện tử (Amazon, eBay) trước khi xây dựng hệ thống bán lẻ trực tiếp. Hiện tại, các doanh nghiệp này không chỉ dẫn đầu mảng robot hút bụi mà còn mở rộng sang robot cắt cỏ, lau kính và làm sạch hồ bơi.

Khánh Minh (t/h)