Tiềm năng phát triển của thị trường vốn Việt Nam là rất lớn

Nhân dịp này, ông Gary Harron, Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam, có một số nhận định về chủ đề thị trường Việt Nam được nâng hạng.

Hành trình tăng trưởng ấn tượng

Ông Gary Harron, Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam

Theo ông Gary Harron, trong một thập kỷ qua, thị trường chứng khoán Việt Nam đã phát triển đáng kể, được minh chứng qua những con số cụ thể.

Chỉ số VN-Index tăng 2,3 lần, vốn hóa thị trường tăng 6,4 lần và thanh khoản tăng 3,8 lần. Số lượng tài khoản giao dịch tăng 6,7 lần, số lượng mã số giao dịch chứng khoán (MSGD) cấp cho nhà đầu tư nước ngoài tăng 2,8 lần.

Chỉ tính riêng trong năm 2024, chỉ số VN-Index tăng 12,9%, vốn hóa thị trường tăng 21,2% và đạt xấp xỉ 70% GDP. Số lượng tài khoản giao dịch vượt mốc 9 triệu tài khoản (tương đương với 9% dân số). Gần 50.000 MSGD đã được cấp cho nhà đầu tư nước ngoài, trong đó 12,4% là nhà đầu tư tổ chức. Thanh khoản liên tục ở mức cao, với giá trị giao dịch bình quân trong ngày đạt khoảng 21,1 nghìn tỷ đồng, tăng 19,9% so với năm trước.

"Rõ ràng, các chỉ số và các bước phát triển định lượng không phải là rào cản đối với tiến trình nâng hạng và câu chuyện tăng trưởng của Việt Nam rất đáng được ghi nhận", ông Gary Harron nhận định.

Tuy vậy, các tiêu chí định tính nhằm đánh giá thị trường khó đo lường hơn. Do đó, các nhà cung cấp chỉ số như FTSE Russell cùng cộng đồng đầu tư nước ngoài xây dựng một hệ thống các tiêu chí đánh giá. Việt Nam đã được đưa vào danh sách theo dõi từ năm 2018.

Nhiều chính sách cải cách gần đây đã được đưa ra nhằm mục tiêu đáp ứng các tiêu chí nâng hạng đồng thời cải thiện khả năng tiếp cận thị trường nói chung cho nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể như: gỡ bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với giao dịch mua cổ phiếu của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức; đơn giản hóa thủ tục gia nhập thị trường (MSGD điện tử và sử dụng điện SWIFT); công bố thông tin bắt buộc bằng tiếng Anh theo lộ trình đối với tổ chức phát hành và áp dụng ngay đối với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) và các Sở giao dịch chứng khoán; cải thiện quy định về giao dịch ngoài sàn và áp dụng bỏ phiếu điện tử/họp trực tuyến nhằm hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài thực hiện quyền bỏ phiếu tại đại hội cổ đông của công ty đại chúng.

Không chỉ dừng ở đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước mới đây đã đưa ra một công bố bằng tiếng Anh trên trang thông tin điện tử chính thức, cho phép nhà đầu tư nước ngoài có thể tiếp cận thông tin ngay lập tức mà không cần nhờ đến dịch thuật hay công cụ AI. Công bố này cho thấy Việt Nam đang nhanh chóng giải quyết các vấn đề FTSE Russell nêu ra hồi tháng 2/2025.

Những cải cách nói trên không chỉ nhắm tới nhóm nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Thực tế, quá trình phát triển thị trường chứng khoán mang lại lợi ích cho tất cả các bên tham gia thị trường thông qua việc tác động tích cực lên chức năng của thị trường vốn. Trong bối cảnh nhà đầu tư cá nhân trong nước chiếm gần 90% giao dịch trên thị trường chứng khoán, việc liên tục cải thiện chất lượng thị trường có thể giảm thiểu rủi ro cho nhóm này.

Nâng hạng có thể thu hút thêm 6 tỷ USD vốn nước ngoài

Việt Nam được nâng hạng bởi FTSE Russell sẽ đánh dấu một cột mốc quan trọng. Nhưng, theo ông Gary Harron, không thể không công nhận rằng tiềm năng của thị trường vốn Việt Nam mới là điều đáng nói hơn cả.

Việt Nam được nâng hạng bởi FTSE Russell sẽ đánh dấu một cột mốc quan trọng.

Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC ghi nhận Việt Nam là thị trường chứng khoán có kết quả hoạt động tốt nhất ASEAN trong năm 2024 nhưng cũng nhận định thị trường vốn Việt Nam vẫn chưa được coi là chưa phát triển đúng tiềm năng. Ở đó, tăng trưởng kinh tế Việt Nam chủ yếu dựa vào tín dụng ngân hàng trong nhiều thập kỷ qua. Mức độ quá phụ thuộc vào tín dụng này có thể dẫn đến những điều chỉnh kinh tế gia tăng, tác động bất lợi lên chi phí đi vay như hồi cuối năm 2022.

Tổ chức Ngân hàng Thế Giới (World Bank Group – ‘WBG’) nhận định hồi tháng 8/2024 rằng, thị trường vốn Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ trong một thập kỷ qua và bắt kịp với các thị trường khác có cùng quy mô.

Tuy nhiên, khi đánh giá ba chức năng của thị trường vốn, bao gồm huy động vốn, tích lũy tiết kiệm và thiết lập giá, báo cáo của WBG đã chỉ ra những mảng cần cải thiện ở từng chức năng. Một vấn đề then chốt được nhấn mạnh chính là chưa phát triển nhóm các nhà đầu tư tổ chức. Số lượng nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ lệ lớn trên thị trường chứng khoán có thể tạo ra nhiều biến động mạnh làm giảm động lực niêm yết của các công ty chất lượng. Trong khi đó, thị trường thiếu vắng những nhà đầu tư dài hạn có chất lượng như các quỹ hưu trí hoặc nhà đầu tư tổ chức, vốn đóng một vai trò quan trọng tại các thị trường chứng khoán đã phát triển.

Việc nâng hạng được kỳ vọng sẽ cải thiện khả năng huy động vốn của thị trường, hỗ trợ phát triển kinh tế. Một thị trường vốn vận hành đầy đủ chức năng, có khả năng huy động và phân bổ hiệu quả vốn cho các lĩnh vực, ngành nghề, sẽ đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng GDP cho Việt Nam và giảm thiểu rủi ro liên quan đến tình trạng quá phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Việc này cũng giúp thị trường ổn định hơn thông qua sự hiện diện của các nhà đầu tư tổ chức dài hạn trên thị trường, góp phần giải quyết các vấn đề hạn chế nêu trên.

Một thử thách tiềm tàng đối với Việt Nam chính là tiêu chuẩn đối với thị trường vốn liên tục được nâng cao trong bối cảnh các thị trường khác không ngừng cạnh tranh. FTSE Russell đã chia sẻ trong các phiên thảo luận rằng họ không đơn thương độc mã đưa ra quyết định mà chính thị trường sẽ tham gia vào quá trình này.

Xét những yếu tố này cũng như những cải cách chính sách nhờ tiếp thu ý kiến cộng đồng quốc tế, có thể thấy câu chuyện phát triển thị trường của Việt Nam vẫn rất tích cực. Dù kết quả thế nào, HSBC Việt Nam vẫn giữ vững niềm tin rằng, thị trường chứng khoán sẽ tiếp tục phát triển, phát huy những thành công đạt được trong suốt 25 năm qua./.

Dương An