Tiền Giang: Tăng cường bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng, chống thực phẩm giả, ngộ độc thực phẩm

Bài viết số 1:

Cảnh báo nguy cơ nhiễm khuẩn từ thực phẩm đóng hộp

ThS. Huỳnh Ngọc Minh Trang, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Tiền Giang

Thực phẩm đóng hộp là lựa chọn tiện lợi, phổ biến trong nhiều gia đình hiện nay. Tuy nhiên, nếu không được sản xuất, bảo quản đúng cách, một số loại thực phẩm này có thể tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn Clostridium botulinum gây ngộ độc botulinum rất nguy hiểm. Chỉ cần lượng nhỏ độc tố botulinum cũng có thể gây ngộ độc nặng: Liệt cơ, suy hô hấp và có thể tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

Các loại thực phẩm dễ nhiễm botulinum thường bao gồm:

Pate đóng hộp, thịt hộp, cá hộp: Các sản phẩm từ thịt, gan (như pate gan), cá, xúc xích đóng hộp nếu quy trình đóng gói, tiệt trùng không đảm bảo có thể tạo môi trường yếm khí cho vi khuẩn botulinum phát triển.

Đồ hộp tự làm (homemade canned food): Các loại rau củ muối chua, ngâm dầu, hoặc đóng lọ như dưa chuột ngâm, cà muối nếu không tiệt trùng kỹ cũng dễ nhiễm botulinum.

Rau củ đóng hộp: Ngô, đậu Hà Lan, đậu xanh, củ cải đường, măng, nấm... khi đóng hộp có thể là môi trường tiềm năng cho vi khuẩn nếu không đun nhiệt đủ nhiệt độ tiêu diệt bào tử.

Sản phẩm hút chân không hoặc để lâu trong môi trường yếm khí: Xúc xích hun khói, thịt muối, thực phẩm lên men để lâu ngày không đúng cách.

Cách nhận biết thực phẩm đóng hộp bị nhiễm khuẩn:

* Dấu hiệu bên ngoài hộp:

Hộp bị phồng: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất của thực phẩm nhiễm vi khuẩn sinh khí (botulinum).

- Hộp bị rỉ sét, móp méo hoặc rò rỉ: Khiến bao bì mất khả năng bảo vệ, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

- Nắp và đáy hộp lồi bất thường: Bình thường nắp và đáy hộp sẽ phẳng hoặc hơi lõm nhẹ vào trong.

* Khi mở hộp:

- Có mùi lạ, hôi hoặc chua: Mùi bất thường cho thấy thực phẩm đã bị biến chất.

- Nước trong hộp bị đục hoặc có bọt khí: Dấu hiệu vi sinh vật sinh khí và phân hủy thực phẩm.

- Thực phẩm đổi màu, có váng lạ: Màu sắc thực phẩm sẫm lại, xuất hiện váng nổi trên bề mặt.

* Khi nếm thử (không nên nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn): Có vị lạ: Vị chua, đắng, hoặc khác biệt rõ rệt so với bình thường.

Nếu phát hiện các dấu hiệu trên, bạn tuyệt đối không nên sử dụng sản phẩm vì nguy cơ ngộ độc thực phẩm, đặc biệt là ngộ độc botulinum rất nguy hiểm.

Những loại thực phẩm đóng hộp có nguy cơ nhiễm khuẩn cao

1. Thực phẩm công nghiệp:

Pate đóng hộp (đặc biệt là pate gan).

- Thịt hộp, cá hộp, xúc xích đóng hộp, thịt nguội chân không.

- Rau củ đóng hộp như măng, nấm, ngô, đậu Hà Lan, cà rốt, củ cải đường.

2. Thực phẩm tự làm (handmade) hoặc chế biến tại nhà cũng tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn:

- Pate, thịt muối, xúc xích tự làm không đảm bảo điều kiện tiệt trùng.

- Đồ ngâm chua tự làm như dưa chuột ngâm, cà pháo, dưa cải muối, đặc biệt nếu ngâm kín lâu ngày trong môi trường yếm khí.

- Đồ hộp, thực phẩm đóng lọ thủy tinh homemade không tiệt trùng đúng tiêu chuẩn.

Hướng dẫn bảo quản thực phẩm đóng hộp:

* Khi chưa mở hộp:

- Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát (nhiệt độ từ 15 - 25°C).

- Tránh ánh nắng trực tiếp, nơi có nhiệt độ cao hoặc độ ẩm cao.

- Không để hộp bị va đập mạnh, móp méo hoặc xếp chồng nặng.

* Sau khi mở hộp: Khi đã mở hộp thực phẩm, việc bảo quản đúng cách rất quan trọng để tránh nhiễm khuẩn và giữ chất lượng thực phẩm.

- Nên chuyển thực phẩm ra hộp sạch, không để thực phẩm trong hộp gốc sau khi mở nắp, vì lớp kim loại bên trong có thể bị oxy hóa và ảnh hưởng đến thực phẩm. Nên dùng hộp thủy tinh, hộp nhựa an toàn thực phẩm có nắp kín để bảo quản.

- Bảo quản trong tủ lạnh

Nhiệt độ lý tưởng: Dưới 4°C để hạn chế vi khuẩn phát triển.

Thời gian sử dụng:

+ Thịt hộp, cá hộp, pate: Dùng trong 1 - 3 ngày.

+ Rau củ đóng hộp: Tối đa 3 - 5 ngày.

+ Trái cây đóng hộp: Khoảng 5 - 7 ngày,

- Với thực phẩm có nguy cơ cao nhiễm khuẩn (pate, cá hộp, thịt hộp, thực phẩm homemade): Hâm nóng kỹ trước khi ăn lại, đặc biệt là pate hoặc thịt hộp, để tiêu diệt vi khuẩn (đun sôi ít nhất 10 - 15 phút). Không để ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ sau khi mở.

Đối với thực phẩm handmade (đồ ngâm, pate tự làm, thực phẩm hút chân không): Nếu không dùng ngay, nên bảo quản trong ngăn đá để kéo dài thời gian sử dụng. Khi lấy ra dùng, rã đông đúng cách trong ngăn mát tủ lạnh thay vì để ở nhiệt độ phòng.

Lưu ý để tránh ngộ độc botulinum khi dùng đồ hộp:

Chỉ dùng sản phẩm còn hạn sử dụng, hộp không phồng hoặc móp méo.

Đun sôi lại thực phẩm trong 10-15 phút trước khi ăn nếu là đồ hộp tự làm hoặc nghi ngờ an toàn thực phẩm.

Tránh sử dụng pate hoặc đồ hộp đã mở lâu trong tủ lạnh (quá 3 ngày).

Ngộ độc botulinum có thể gây liệt cơ, khó thở và tử vong, đặc biệt khi sử dụng thực phẩm đóng hộp hoặc thực phẩm tự làm không đảm bảo vệ sinh, tiệt trùng. Do đó, người tiêu dùng cần thận trọng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn thực phẩm khi sử dụng và bảo quản thực phẩm đóng hộp để không xảy ra hậu quả đáng tiếc.

Đặc biệt lưu ý: Chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường; không sử dụng những thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm giả, kém chất lượng đã được cơ quan công an phát hiện và thông báo rộng rãi thời gian vừa qua.

(Nguồn tham khảo: Cục An toàn thực phẩm).

Bài viết số 2:

Cẩn trọng khi sử dụng bao bì kém chất lượng chứa đựng thực phẩm

ThS. Huỳnh Ngọc Minh Trang, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Tiền Giang

Trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện nay, bao bì không chỉ đóng vai trò bảo vệ sản phẩm mà còn là yếu tố quan trọng đảm bảo vệ sinh, an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, nếu sử dụng bao bì kém chất lượng hoặc sản xuất từ nguyên liệu độc hại, nó có thể trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào dây chuyền sản xuất bao bì hiện đại, sử dụng nguyên liệu nhựa nguyên sinh, giấy thực phẩm đạt chuẩn và công nghệ in ấn không độc hại. Tuy nhiên, vẫn tồn tại không ít cơ sở nhỏ lẻ sử dụng nguyên liệu tái chế không kiểm soát, chứa tạp chất hoặc kim loại nặng gây hại.

Một số loại bao bì nguy hiểm thường gặp:

Túi nilon tái chế có thể chứa dư lượng kim loại nặng như chì, cadimi.

Hộp xốp (EPS) nếu không đạt chuẩn có thể giải phóng styrene khi tiếp xúc thực phẩm nóng.

Màng nhựa PVC không dành cho thực phẩm nhưng vẫn bị lạm dụng do giá rẻ.

Cảnh báo nguyên liệu sản xuất bao bì không an toàn

Một số nguyên liệu thường bị lạm dụng vì giá thành rẻ nhưng tiềm ẩn nhiều rủi го:

Nhựa tái chế không rõ nguồn gốc: Có thể chứa chất độc hại không được loại bỏ trong quá trình tái chế.

Mực in không dành cho thực phẩm: Có thể thôi nhiễm vào thực phẩm, đặc biệt khi bao bì tiếp xúc trực tiếp.

Phụ gia công nghiệp không kiểm soát: Như chất làm dẻo phthalates hoặc BPA, ảnh hưởng đến nội tiết tố của cơ thể.

Hướng dẫn lựa chọn bao bì an toàn

Người tiêu dùng và doanh nghiệp nên chú ý một số điểm sau khi lựa chọn bao bì bao gói thực phẩm: Ưu tiên bao bì có nguồn gốc rõ ràng, được chứng nhận an toàn thực phẩm. Kiểm tra biểu tượng an toàn như biểu tượng “chén dĩa” hoặc “food contact".

Tránh dùng bao bì không mùi, không màu nhưng không có nhãn mác, vì có thể là sản phẩm không đạt chuẩn.

Không dùng bao bì nhựa cho thực phẩm nóng, trừ khi được ghi rõ là chịu nhiệt hoặc dùng được trong lò vi sóng.

Giải pháp nâng cao an toàn bao bì thực phẩm

Tăng cường quản lý, kiểm tra định kỳ các cơ sở sản xuất bao bì.

Đẩy mạnh truyền thông, hướng dẫn người dân nhận biết bao bì an toàn.

Khuyến khích doanh nghiệp sử dụng bao bì sinh học, thân thiện môi trường./.

(Nguồn: Cục An toàn thực phẩm).

Bài viết số 3:

Một số biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm tại bếp ăn tập thể, căng tin, bữa tiệc

ThS. Huỳnh Ngọc Minh Trang, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Tiền Giang

An toàn thực phẩm là yếu tố quan trọng trong các bếp ăn tập thể, căn tin trường học, nhà máy, cũng như các buổi tiệc lớn. Đảm bảo thực phẩm sạch và an toàn không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn nâng cao uy tín của đơn vị cung cấp. Dưới đây là các biện pháp quan trọng để đảm bảo an toàn thực phẩm trong những môi trường này:

1. Kiểm soát nguyên liệu đầu vào:

Lựa chọn nhà cung cấp uy tín, có chứng nhận an toàn thực phẩm.

- Kiểm tra nguồn gốc thực phẩm, đảm bảo có hóa đơn, chứng từ rõ ràng.

Sử dụng nguyên liệu tươi, tránh thực phẩm ôi thiu, có dấu hiệu hư hỏng.

Bảo quản nguyên liệu đúng cách: Thịt, cá trong tủ đông, rau củ để nơi thoáng mát.

2. Vệ sinh khu chế biến:

Nhà bếp phải sạch sẽ, có hệ thống thoát nước tốt, không đọng nước.

Dụng cụ chế biến (dao, thớt, nồi, chảo...) cần vệ sinh thường xuyên, phân biệt dao, thớt sử dụng cho thực phẩm sống và chín.

Phân khu rõ ràng giữa khu sơ chế, khu chế biến và khu nấu nướng để tránh nhiễm chéo.

Rác thải thực phẩm phải được xử lý đúng cách, không để lâu trong bếp.

3. Đảm bảo vệ sinh cá nhân của nhân viên:

Nhân viên bếp phải mặc đồ bảo hộ: Khẩu trang, bao tay, tạp dề, mũ che tóc. Rửa tay sạch trước khi chế biến, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với thực phẩm.

Không làm việc nếu có dấu hiệu bệnh (cảm cúm, tiêu chảy...) để tránh lây nhiễm thực phẩm. Người trực tiếp sản xuất, kinh doanh, chế biến thức ăn không bị mắc các bệnh tả, lỵ, thương hàn, viêm gan A, E, viêm da nhiễm trùng, lao phổi, tiêu chày cấp khi đang sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

4. Kiểm soát quy trình nấu:

Chế biến thực phẩm ở nhiệt độ thích hợp: Thịt, cá phải nấu chín hoàn toàn.

Không để thức ăn chín tiếp xúc với thực phẩm sống.

Sử dụng dầu ăn đúng cách, không dùng dầu chiên lại nhiều lần.

Hạn chế sử dụng phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc.

5. Bảo quản và phục vụ thực phẩm đúng cách:

Thức ăn nấu xong phải dùng trong thời gian cho phép, tránh để quá lâu.

Bảo quản thực phẩm chín trong tủ giữ nhiệt hoặc ngăn mát tủ lạnh nếu chưa sử dụng ngay.

Dụng cụ đựng thức ăn phải sạch sẽ, không dùng chung giữa thực phẩm sống và chín.

Nước uống phải đảm bảo vệ sinh, dùng nước đóng chai hoặc nước đun sôi.

6. Kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm: Định kỳ kiểm tra chất lượng thực phẩm, hạn sử dụng và điều kiện bảo quản, đặcc biệt chú ý không sử dụng những thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm giả, kém chất lượng đã được cơ quan công an phát hiện và thông báo rộng rãi thời gian qua.

(Nguồn tham khảo: Cục An toàn thực phẩm)