Tiền gửi tổ chức lao dốc đầu năm, hệ thống ngân hàng đối mặt áp lực huy động vốn

Theo số liệu mới được Ngân hàng Nhà nước công bố, tính đến cuối tháng 1/2025, tổng nguồn vốn huy động từ dân cư và các tổ chức kinh tế đạt khoảng 14,62 triệu tỷ đồng, giảm 0,75% so với thời điểm cuối năm 2024.

Diễn biến này chủ yếu đến từ sự lao dốc của dòng tiền gửi từ khối tổ chức kinh tế. Cụ thể, trong tháng 1, tiền gửi của nhóm này đã giảm tới 233.000 tỷ đồng, tương đương mức sụt giảm 3,04% so với cuối năm ngoái. Trái lại, khu vực dân cư tiếp tục duy trì niềm tin vào hệ thống ngân hàng, với lượng tiền gửi tăng thêm 123.000 tỷ đồng, tương ứng mức tăng 1,74%.

Đáng chú ý, xu hướng trái chiều này đánh dấu bước ngoặt sau giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ cuối năm 2024. Riêng trong tháng 12/2024, tiền gửi tổ chức kinh tế đã tăng gần 400.000 tỷ đồng – một con số vượt xa mức tăng 65.000 tỷ đồng của dân cư trong cùng kỳ. Tuy nhiên, chỉ sau một tháng, nguồn vốn từ tổ chức đã quay đầu giảm mạnh, chấm dứt chuỗi 5 tháng tăng trưởng liên tiếp.

Sự sụt giảm bất ngờ của tiền gửi tổ chức trong bối cảnh các ngân hàng đang đẩy mạnh huy động vốn để chuẩn bị cho kế hoạch tăng trưởng tín dụng năm 2025 đã tạo ra sức ép không nhỏ. Tính đến cuối năm 2024, tổng lượng vốn huy động toàn hệ thống vẫn thấp hơn gần 1 triệu tỷ đồng so với dư nợ tín dụng, vốn đã lên tới 15,7 triệu tỷ đồng.

Thống kê mới nhất từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy, tính đến ngày 25/3/2025, huy động vốn từ các tổ chức tín dụng chỉ tăng 1,36% so với đầu năm, trong khi tín dụng tăng mạnh 2,49%. Khoảng cách giữa huy động và cho vay tiếp tục bị nới rộng, nâng mức chênh lệch lên tới 1,1 triệu tỷ đồng – con số thể hiện rõ áp lực thanh khoản mà hệ thống ngân hàng đang đối mặt.

Trong bối cảnh đó, lãi suất trở thành công cụ điều tiết quan trọng. Theo cập nhật từ Ngân hàng Nhà nước, lãi suất huy động tiền gửi bằng VND tại các ngân hàng thương mại vẫn đang được duy trì ở mức thấp. Đối với tiền gửi không kỳ hạn và dưới 1 tháng, lãi suất phổ biến chỉ từ 0,1% đến 0,2%/năm. Với các khoản tiền gửi có kỳ hạn từ 1 đến dưới 6 tháng, mức lãi suất dao động trong khoảng 3,1–4,0%/năm; từ 6 đến 12 tháng là 4,5–5,4%/năm; và cao nhất là đối với kỳ hạn từ trên 24 tháng, đạt từ 6,9–7,1%/năm.

Lãi suất tiền gửi bằng USD vẫn giữ nguyên ở mức 0%/năm cho cả tổ chức và cá nhân, phù hợp với định hướng khuyến khích sử dụng đồng Việt Nam trong nền kinh tế.

Ở chiều ngược lại, lãi suất cho vay bằng VND hiện dao động trong khoảng 6,6–9,0%/năm cho cả khoản vay mới và dư nợ cũ. Riêng các khoản vay ngắn hạn trong lĩnh vực ưu tiên đang hưởng mức lãi suất trung bình khoảng 3,9%/năm, thấp hơn mức trần 4% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Đối với các khoản vay bằng USD, mặt bằng lãi suất hiện vẫn được duy trì ở mức tương đối ổn định, từ 4,2–5,0%/năm.

Nhìn chung, sự chênh lệch ngày càng lớn giữa tăng trưởng tín dụng và huy động vốn là một tín hiệu cảnh báo cho hệ thống ngân hàng. Trong bối cảnh lãi suất thấp đang là xu hướng chung để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi, việc đảm bảo nguồn vốn huy động bền vững trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, nhằm tránh rủi ro mất cân đối trong trung và dài hạn.

A.Vũ