Tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về phát triển, sử dụng nguồn nhân lực

Trình bày tóm tắt dự thảo Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao” giai đoạn 2021-2024, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ, trong thời điểm hiện nay, nguồn nhân lực của nước ta cơ bản đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Quy mô nguồn nhân lực có bước phát triển, cơ cấu ngày càng phù hợp hơn; trình độ, kỹ năng của lực lượng lao động được nâng lên; năng suất lao động, việc làm, thu nhập của người lao động có chuyển biến tích cực.

Chất lượng giáo dục, đào tạo ở nước ta ngày càng được nâng cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển nguồn nhân lực, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đào tạo nhân lực chất lượng cao bước đầu được quan tâm ở cả bậc phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học với hệ thống trường chuyên, chương trình chất lượng cao, chương trình đào tạo kỹ sư và cử nhân tài năng, chương trình hợp tác đào tạo và đào tạo có yếu tố nước ngoài...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.

Các chính sách thu hút, trọng dụng, đãi ngộ nhân lực chất lượng cao của các bộ, ngành địa phương bước đầu đã phát huy hiệu quả. Một số địa phương, đơn vị sự nghiệp công lập đã thực hiện thi tuyển công khai một số vị trí lãnh đạo, cho phép nhân sự ngoài hệ thống được thi tuyển, thí điểm trả lương cao cho giảng viên, bác sĩ giỏi, có cơ chế nội bộ linh hoạt về lương, môi trường làm việc và chế độ đãi ngộ khác để giữ người tài.

Đoàn giám sát đề nghị, Chính phủ nghiên cứu, ban hành Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn 2050 và bố trí đầy đủ nguồn lực bảo đảm để thực hiện, nâng cao năng lực sáng tạo của nhân lực gắn với sử dụng hợp lý trí tuệ nhân tạo và các công cụ khoa học, công nghệ mới.

Xây dựng và trình Quốc hội xem xét, sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Dân số, Luật Viên chức...; xem xét, quyết định Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục, Chương trình mục tiêu quốc gia về dân số và phát triển.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần giao một cơ quan chủ trì quản lý nhà nước về lĩnh vực phát triển, sử dụng nguồn nhân lực ở cả khu vực công và ngoài công lập, chịu trách nhiệm theo dõi, dự báo, xây dựng chiến lược về phát triển nguồn nhân lực quốc gia và giám sát, đánh giá kết quả thực hiện; chủ trì xây dựng cơ sở dữ liệu về nhân lực, dự báo về nguồn nhân lực và lựa chọn lĩnh vực trọng điểm để xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu tại phiên họp.

Thực hiện việc phân cấp mạnh mẽ cho địa phương, cơ sở trong phát triển và sử dụng nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao, lưu ý việc giao thẩm quyền, trách nhiệm cho địa phương, cơ sở phải kèm theo nguồn lực để triển khai thực hiện bao gồm biên chế và ngân sách.

Đổi mới cơ chế sử dụng, trọng dụng nhân lực chất lượng cao để tăng cường thu hút, giữ chân và phát huy hiệu quả số nhân tài đã được tuyển dụng theo hướng tổ chức các chương trình, công trình, dự án riêng với cơ chế đãi ngộ, môi trường làm việc mang tính mở, khuyến khích đổi mới sáng tạo, đề cao trách nhiệm.

Thực hiện các chính sách đặc thù, vượt trội cho người làm công tác xây dựng pháp luật và nhà giáo theo quy định. Triển khai thực hiện tốt chính sách về thị thực nhằm thu hút người nước ngoài thuộc nhóm nhân lực chất lượng cao đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong giai đoạn mới...

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày tóm tắt dự thảo Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao” giai đoạn 2021-2024.

Cho ý kiến bước đầu với dự thảo Báo cáo kết quả giám sát, UBTVQH đánh giá cao, biểu dương sự cố gắng, nỗ lực và tinh thần đổi mới của đoàn giám sát trong triển khai chuyên đề giám sát; nêu rõ đây là chuyên đề giám sát có phạm vi rất rộng, khó liên quan đến hầu hết các lĩnh vực quản lý nhà nước và trách nhiệm của các bộ, ngành Trung ương và tất cả các địa phương.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao việc triển khai các hoạt động của Đoàn giám sát, đặc biệt là Đoàn đã tổ chức các tổ công tác nghiên cứu thực tiễn thi hành chính sách, pháp luật một cách tinh gọn và hiệu quả. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần phát huy đổi mới này trong triển khai các hoạt động giám sát khác của Quốc hội trong thời gian tới.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu tại phiên họp.

Để hoàn thiện dự thảo Báo cáo kết quả giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, Đoàn giám sát rà soát các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các chủ trương của Đảng, pháp luật, nghị quyết Quốc hội trong giai đoạn 2021 - 2024; nghiên cứu bổ sung phụ lục tài liệu về kinh nghiệm của các quốc gia có điều kiện tương tự như nước ta; cân nhắc điều chỉnh liều lượng giữa phần ưu điểm và hạn chế, tồn tại...

Để phát huy kết quả của giám sát chuyên đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, cần đặt ra yêu cầu đổi mới giáo dục từ giáo dục phổ thông. "Giáo dục phổ thông không phải chỉ học chữ, học kỹ năng, mà cần chuẩn bị tâm thế cho những người sẽ làm chủ tương lai của đất nước, xây dựng một thế hệ vươn mình... như yêu cầu được Tổng Bí thư Tô Lâm nêu ra trong bài viết "Tương lai cho thế hệ vươn mình", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu rõ.

Nhật Minh