Tiếp tục xây dựng nông thôn mới, tạo nền tảng phát triển toàn diện

Nông thôn mới xã Xuân Giang. Ảnh: Hoa Xuân

Dựng xây những miền quê đáng sống

Ở xã Khánh Thiện, ngay khi bắt tay vào thực hiện xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, thôn 4 đã tranh thủ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền và huy động sức dân để đầu tư cơ sở hạ tầng, cải tạo cảnh quan. Những con đường đất nhỏ hẹp trước đây được thay thế bằng đường nhựa khang trang.

Để xây dựng cảnh quan NTM ngày càng sáng, xanh, sạch, đẹp, Ban công tác Mặt trận thôn thường xuyên vận động người dân giữ gìn vệ sinh, trồng cây, trồng hoa dọc các tuyến đường. Đặc biệt, gần 2km tuyến đường ven sông Đáy được doanh nghiệp và Nhân dân chung sức chỉnh trang, trở thành “con đường hoa” nổi tiếng, thu hút nhiều đoàn đến tham quan, học tập.

Phong trào “Nhà sạch, vườn đẹp” cũng lan tỏa mạnh mẽ trong các hộ gia đình. Người dân tích cực cải tạo khuôn viên, trồng cây xanh, cây ăn quả vừa tạo cảnh quan, vừa tăng thu nhập. Đến nay, 80% hộ dân trong xóm được công nhận “Nhà sạch, vườn đẹp”. Diện mạo làng quê đổi thay rõ nét, cảnh quan xanh, sạch, đẹp hiện hữu ở từng ngõ xóm.

Đồng chí Bùi Thị Hồng, Bí thư Chi bộ thôn 4, xã Khánh Thiện cho biết: “Chúng tôi đặt mục tiêu xây dựng thôn 4 trở thành khu dân cư kiểu mẫu để đời sống người dân ngày càng khấm khá, cảnh quan môi trường khởi sắc và con em đi xa về luôn cảm thấy tự hào trước sự đổi mới từng ngày của quê hương”.

Về xã Nam Ninh, chúng tôi ngỡ ngàng trước một vùng quê đang chuyển mình mạnh mẽ. Hai bên đường là những ngôi nhà cao tầng với kiến trúc hiện đại mọc lên san sát không khác gì phố thị; nhà văn hóa, trạm y tế, trường mầm non khang trang, tiện nghi, sáng, xanh, sạch, đẹp…

Có được thành quả đó là nhờ cấp ủy, chính quyền địa phương luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, huy động và phát huy sức mạnh nội lực của cả hệ thống chính trị, Nhân dân khi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Đồng chí Nguyễn Tất Thắng, Bí thư Đảng ủy xã cho biết: “Làng quê Nam Ninh khang trang như hôm nay là nhờ sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân hiểu rõ, nhận thức đầy đủ vai trò, trách nhiệm của mình trong xây dựng NTM.

Khi người dân đồng thuận, thấy được và hiểu đúng việc xây dựng NTM chính là “làm cho mình, phục vụ mình, mình là người hưởng thụ đầu tiên” nên tự giác, tự nguyện chỉnh trang nhà ở, công trình phụ trợ, ao vườn, chuồng trại chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, gia tăng thu nhập, bảo đảm và giữ gìn vệ sinh môi trường, đóng góp tiền của, hiến đất, ngày công để xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn”…

Cả hệ thống chính trị chung sức đồng lòng xây dựng NTM, Nam Ninh đã có những bước phát triển mạnh về kinh tế, ổn định về chính trị, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho Nhân dân. Giai đoạn 2020-2025, kinh tế xã liên tục tăng trưởng, thu ngân sách tăng bình quân 13,05%/năm. Giá trị sản phẩm thu hoạch/1ha canh tác đạt 130 triệu đồng. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đến năm 2025 đạt 81%, tỷ lệ dân số tham gia Bảo hiểm y tế đạt 95%, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm còn 0,77%, tỷ lệ dân số sử dụng nước sạch đạt 100%.

Hội viên phụ nữ xã Giao Hòa giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp đạt tiêu chuẩn OCOP.

“Tạo đà” để bứt phá toàn diện

Giai đoạn đầu xây dựng NTM, không ít cán bộ và người dân coi xây dựng NTM là “dự án đầu tư” của Nhà nước nên có tư tưởng trông chờ, ỷ lại. Để thay đổi nhận thức, các địa phương đã đẩy mạnh công tác truyền thông, kịp thời ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo động lực phát triển.

Các chính sách về đầu tư hạ tầng giao thông, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, du lịch, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo… được triển khai đồng bộ, khẩn trương. Các chủ trương, chính sách đã xác định rõ quan điểm, định hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp, là cơ sở để các cấp ủy, chính quyền chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội nói chung, xây dựng NTM nói riêng. Nhờ đó các tỉnh bứt phá, hoàn thành mục tiêu xây dựng huyện NTM, tỉnh NTM trước thời hạn. Trong đó, tỉnh Nam Định là một trong hai tỉnh đầu tiên của toàn quốc được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2019.

Tỉnh Hà Nam được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2020. Tỉnh Ninh Bình được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2024. Nhờ đó, sau sáp nhập, bộ mặt NTM của tỉnh Ninh Bình mới có bước phát triển nhanh chóng, đồng bộ, nhất là kết cấu hạ tầng điện, đường, trường, trạm, thủy lợi, nhà văn hóa... Đời sống Nhân dân được cải thiện đáng kể, mức sống và chất lượng sống khu vực nông thôn tiệm cận khu vực đô thị.

Đồng chí Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: “Tỉnh Ninh Bình luôn ở trong nhóm đầu cả nước về xây dựng NTM với rất nhiều thành tựu vượt trội. Đặc biệt, từ năm 2020 trở lại đây có chuyển biến mạnh về chất, xây dựng NTM đã thực sự là của người dân, xuất phát từ lợi ích chính đáng, nhu cầu tự thân của mỗi cư dân nông thôn”.

Đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 97/97 xã đạt chuẩn NTM, đạt tỷ lệ 100%; trong đó 65/97 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tỷ lệ 67%), và 4/97 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tỷ lệ 4,1%). Toàn tỉnh có 980 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó 3 sản phẩm đạt 5 sao, 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 152 sản phẩm 4 sao và 824 sản phẩm 3 sao. Điểm đặc biệt trong quá trình xây dựng NTM của tỉnh là không dựa hoàn toàn vào ngân sách Nhà nước, mà huy động sức dân một cách toàn diện, sáng tạo.

Giai đoạn 2020-2025, toàn tỉnh đã vận động Nhân dân trên địa bàn hiến trên 1,5 triệu m2 đất; di dời, tháo dỡ khoảng 650 nhà ở dân cư, trị giá hơn 57 tỷ đồng; tháo dỡ hơn 2.400 công trình tường rào, cổng, nhà, sân… trị giá hơn 90 tỷ đồng. Vận động quyên góp hơn 640 tỷ đồng và hơn 590 nghìn ngày công lao động, trị giá khoảng 202 tỉ đồng xây dựng lại tường bao, các công trình công cộng và hiện đại hóa hệ thống giao thông nông thôn.

Tuy nhiên, quá trình xây dựng NTM, đặc biệt là triển khai các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu của tỉnh cũng xuất hiện nhiều khó khăn và bất cập, tập trung ở các nhóm tiêu chí huy động vốn và phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.

Thực tế cho thấy, để hoàn thành xã NTM thì nguồn vốn cần phải có rất lớn. Trong khi đó đối với nhóm tiêu chí này Nhà nước chỉ hỗ trợ đầu tư một phần, phần còn lại do Nhân dân đóng góp. Tuy nhiên, sự đóng góp của Nhân dân có hạn, việc huy động nguồn vốn từ các doanh nghiệp, con em quê hương còn hạn chế. Thiếu vốn là “bài toán” nan giải nhất mà các xã hiện đang gặp phải khi xây dựng NTM.

Thực hiện nhóm tiêu chí về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân, nhiều xã vẫn còn lúng túng, không rõ ràng, cụ thể: mới chỉ tập trung cho phát triển nông nghiệp, trong nông nghiệp lại tập trung chủ yếu cho cây lúa, nên giá trị và hiệu quả không cao.

Mặt khác trình độ dân trí, đồng ruộng manh mún, đầu ra sản phẩm bấp bênh… cũng là những yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện nhóm tiêu chí này. Để chương trình xây dựng NTM tiếp tục phát huy hiệu quả, tỉnh chỉ đạo các xã, phường tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền vận động, đẩy mạnh triển khai thực hiện Chương trình NTM, củng cố, nâng cao các tiêu chí NTM.

Trong đó, chú trọng các tiêu chí quy hoạch, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, giảm nghèo; đẩy nhanh tiến độ các dự án, công trình, tiến độ giải ngân nguồn vốn ngân sách nhà nước (vốn đầu tư công và kinh phí sự nghiệp) hỗ trợ thực hiện chương trình NTM.

Xây dựng hệ thống văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện Chương trình NTM giai đoạn 2026- 2030 theo các Nghị quyết của Tỉnh ủy và của HĐND tỉnh. Triển khai rà soát, đánh giá và xem xét công nhận (mới) các xã sau sắp xếp đạt chuẩn theo các Bộ tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021- 2025. Quy định cụ thể các Bộ tiêu chí NTM áp dụng cho các nhóm xã trên địa bàn tỉnh; xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ thực hiện Chương trình NTM (gồm cả Chương trình OCOP) khi có đủ cơ sở, quy định và hướng dẫn của Trung ương…

Hành trình xây dựng NTM của tỉnh đã đánh dấu một chặng đường với kết quả toàn diện, vững chắc làm thay đổi căn bản diện mạo nông thôn truyền thống, nâng cao mức sống và chất lượng sống cư dân nông thôn; tạo đà bứt phá toàn diện trong tiến trình xây dựng Ninh Bình trở thành tỉnh năng động, thịnh vượng và đáng sống.