Tìm cách cung ứng nông sản an toàn

Nông dân Đồng Tháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học để khôi phục vườn quýt hồng Lai Vung. Ảnh: Anh Thơ.

Cần hiểu đúng

Theo Bộ NNPTNT, năm 2024, xuất khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam có thể đạt trên 60 tỷ USD. Trong con số này, ấn tượng nhất là xuất khẩu trái cây đã đạt trên 6 tỷ USD, tăng trên 30%. Đây là minh chứng Việt Nam đã tuân thủ tốt các quy định của thị trường nhập khẩu.

Thị trường xuất khẩu nông sản của Việt Nam hiện nay đang ngày càng được mở rộng với những con số ấn tượng, tuy nhiên tất cả các thị trường xuất khẩu đều đưa ra các quy định ngặt nghèo về an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc BVTV. Về lâu dài, các quy định đó sẽ ngày càng được nâng lên, do đó nhận thức của người sử dụng cũng cần được nâng cao nhằm đảm bảo tuân thủ về quy định không chỉ trong nước mà còn ở thị trường xuất khẩu.

Đề cập về vai trò của thuốc BVTV, ông Nguyễn Quang Hiếu - Phó Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NNPTNT) cho rằng, thuốc BVTV có vai trò quan trọng trong bảo vệ, nâng cao năng suất cây trồng, đảm bảo an ninh lương thực. Đóng góp của thuốc BVTV không thể phủ nhận trong việc thúc đẩy xuất khẩu nông sản. Nhưng nếu không sử dụng đúng cách thuốc BVTV thì sẽ ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe con người, an toàn thực phẩm.

Thực tế thời gian qua, Bộ NNPTNT liên tục ký kết các nghị định thư xuất khẩu nông sản sang các thị trường khó tính như Hoa Kỳ, Nhật Bản, châu Âu và các thị trường rộng lớn như Trung Quốc đã thực sự chứng tỏ được chất lượng nông sản của Việt Nam đảm bảo an toàn về vấn đề dư lượng thuốc BVTV, các hoạt động đăng ký, sử dụng thuốc BVTV trong canh tác tại Việt Nam trong thời gian qua đã có nhiều thay đổi, đặc biệt trong việc tập huấn, tuyên truyền về sử dụng thuốc BVTV an toàn và hiệu quả.

Nhằm chủ động bảo vệ sức khỏe con người, vật nuôi, môi trường, hệ sinh thái, đồng thời hướng đến một nền nông nghiệp xanh, an toàn, bền vững, trong những năm qua, Cục BVTV đã tích cực rà soát và loại bỏ 14 hoạt chất có nguy cơ cao ảnh hưởng đến sức khỏe con người, vật nuôi và môi trường, 1.706 tên thương phẩm và 1.265 hàm lượng thuốc BVTV ra khỏi Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam.

Tăng cường sử dụngthuốc BVTV sinh học

Để sử dụng thuốc BVTV vừa phòng trừ được sinh vật gây hại, lại an toàn cho con người, môi trường, ông Nguyễn Văn Sơn - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc BVTV Việt Nam (VIPA) cho rằng, đây là bài toán khó. Việc sử dụng thuốc BVTV có nguyên tắc quan trọng là chỉ sử dụng khi sinh vật gây hại vượt ngưỡng gây hại lớn. Do đó, ngành nông nghiệp cần tăng cường sử dụng thuốc BVTV sinh học và giảm thuốc hóa học. Cần phát triển các loại thuốc BVTV thế hệ mới, dù giá cao nhưng phòng trừ sâu bệnh cao và an toàn cho người, môi trường...

Bà Bùi Thanh Hương - Trưởng phòng Thuốc BVTV (Cục BVTV) chia sẻ, ngành nông nghiệp có các đề án hướng đến sản xuất nông nghiệp xanh; trong đó có Đề án "Phát triển sản xuất và sử dụng thuốc BVTV sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050".

Về thực trạng phát triển thuốc BVTV, ông Hiếu đánh giá, mặc dù sản xuất thuốc BVTV sinh học tại Việt Nam đang có những bước tiến đáng kể nhưng vẫn còn nhiều khó khăn phải vượt qua. Đặc biệt là vấn đề nâng cao công suất sản xuất và đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Theo thống kê sơ bộ, Việt Nam hiện có 95 cơ sở sản xuất thuốc BVTV, trong đó có 82 nhà máy có sản xuất thuốc có nguồn gốc sinh học. Hiện nay, các doanh nghiệp trong ngành BVTV hoạt động sản xuất chủ yếu theo 3 hình thức: Nhập hoạt chất về để sản xuất thuốc BVTV thành phẩm từ thuốc kỹ thuật; nhập thành phẩm về sau đó sang chai, đóng gói; sản xuất, gia công thuốc BVTV cho đối tác nước ngoài.

Trong bối cảnh nông nghiệp bền vững ngày càng được ưu tiên, việc sản xuất và sử dụng thuốc BVTV sinh học không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn giúp nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản Việt Nam. “Chúng ta đang hướng đến một nền nông nghiệp bền vững, đòi hỏi mỗi cá nhân, người nông dân cần tự nâng cao trách nhiệm của mình, tránh sử dụng không đúng hoặc hiểu sai các quy định của thị trường nhập khẩu. Xu hướng chung hiện nay của các thị trường sẽ nâng cao mức kiểm soát về an toàn thực phẩm, trong đó có dư lượng thuốc BVTV. Khi bán hàng, nông dân cần tìm hiểu quy định của nước nhập khẩu, hiểu đúng và sử dụng đúng thuốc BVTV, như vật sẽ tránh được những vi phạm khi xuất khẩu nông sản” - ông Hiếu khuyến cáo.

Khanh Lê