Tìm hiểu 'Kì công diệu nghệ' của người Việt xưa

Cuốn sách “Kì công diệu nghệ” vừa ra mắt bạn đọc. Ảnh: G.Ngọc.

Cuốn sách “Kì công diệu nghệ” giới thiệu 30 kĩ thuật và công nghệ nổi trội, cả du nhập lẫn tự sáng tạo, mà người Kinh, người Chăm… từng sinh sống trên mảnh đất hình chữ S đã ứng dụng vào đời sống trước thế kỉ XX.

Sách được chia 5 phần, gồm các kĩ thuật và phát kiến ở các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, hàng hải, phục vụ đời sống và quân sự. Ở mỗi phần, độc giả sẽ có cảm giác tự hào trước sự sáng tạo và tay nghề điêu luyện của cha ông thời xưa. Vào thế kỉ XVIII đã có một người Việt bôn ba sang tận Hà Lan để học làm đồng hồ cơ và kính viễn vọng trên chính quê hương mình. Hay người dân Giao Chỉ đã biết dùng thân cây chuối để luyện thành những sợi tơ đẹp, nhỏ như lụa. Xe cứu hỏa đã xuất hiện từ thời vua Minh Mạng với hiệu quả vượt trội.

Dự án “Kì công diệu nghệ” kể từ khi lên ý tưởng đã nhận nhiều sự hỗ trợ, cố vấn, cung cấp tư liệu từ các nhà nghiên cứu Đỗ Thái Bình, Trần Trọng Dương, Phạm Lê Huy, Trần Quang Đức, Nguyễn Ngọc Duy, Từ Việt Thanh, Nguyễn Ngọc Tân, Dương Việt Dũng; và được hiệu đính, góp ý từ nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng.

Cuốn sách “Kì công diệu nghệ” chính thức ra mắt bạn đọc, mang đến góc nhìn khái quát về những phát minh của người Việt xưa, với hi vọng khơi gợi tinh thần tự hào dân tộc của bạn đọc trẻ hôm nay. Lật mở từng trang sách, tìm hiểu sâu về chính sử nước nhà, bạn đọc có thể sẽ bất ngờ khi bắt gặp không ít những ghi chép về sự sáng tạo, đổi mới của bậc tiền nhân trong các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, hàng hải hay quân sự… nhằm cải thiện đời sống, nâng cao năng suất lao động, bảo vệ và mở mang bờ cõi…

Từ rất sớm, những phát minh mới mẻ của nhân loại đã được ông cha ta biết tới, tìm cách học hỏi và làm chủ. Bên cạnh đó, có không ít những phát kiến do dân tộc ta tự sáng tạo ra khiến các nhà du hành, nhà nghiên cứu lịch sử thế giới cũng phải kinh ngạc.

Ví dụ thuyền đáy đan nan được coi là một phát minh độc đáo của người Việt. Trung Hoa và các nước Đông Nam Á khác đều không thấy kiểu thuyền này. Những nhà quan sát của hải quân Hoa Kì giữa thế kỉ XX đã ghi nhận sự tồn tại của những thuyền đáy đan nan như sau: “Người ta không khỏi lấy làm lạ khi nhìn thấy những chiếc thuyền lớn dài 40 hoặc 50 feet (12 - 15m), lượng choán nước vài tấn, mà đáy được làm từ các nan tre mỏng ghép lại”. Đáy thuyền được làm bằng tre đan nan, vừa ít tốn kém vừa nhẹ, lại có thể chống đỡ khỏi sự đeo bám của những con hà, có thể thay thế thường xuyên mà chi phí chỉ bằng một nửa so với thuyền đáy gỗ.

Những nội dung trong sách bước đầu được khảo cứu qua các văn bản và thư tịch cổ, được chú thích chi tiết trong sách để người đọc có cơ sở kiểm chứng lại. Bên cạnh đó, hàng trăm hình minh họa chi tiết về các kĩ thuật và phát kiến được họa sĩ Kaovjets Ngujens tái hiện chân thực và sinh động, giúp người đọc dễ dàng hình dung và tìm hiểu.

Nhân dịp ra mắt cuốn sách gửi gắm nhiều tâm huyết này, NXB Kim Đồng - Wings Books tổ chức giao lưu với 2 tác giả Đông Nguyễn và Kaovjets Ngujens vào chiều 24/5, để giúp bạn đọc hiểu thêm về những kĩ thuật và công nghệ đầy tự hào của người Việt xưa.

Đông Nguyễn là người dành nhiều tâm huyết nghiên cứu về lịch sử phong tục, trang phục và quân khí. Anh là đồng sáng lập nhiều nhóm và trang chuyên nghiên cứu về lịch sử, văn hóa cổ như Đại Việt Cổ Phong, Vietnam Centre, Vương Sư Kiên Duệ…

Kim Thu