Tín dụng chính sách xã hội - ý Đảng, lòng dân

Từ sự thay đổi về thuật ngữ nói trên, đã cho thấy những thành tựu mà Đảng và Nhà nước đã đạt được trong công tác an sinh xã hội. Từ sự thay đổi về nhận thức đối với cách thức giảm nghèo bằng hình thức "cho con cá" chuyển sang hình thức "cho cần câu" giúp cho người nghèo từng bước hình thành tư duy sinh kế, tạo nghề nghiệp, phát triển kinh tế vươn lên làm giàu chính đáng. Cũng chính từ đó, Ngân hàng Phục vụ người nghèo (tiền thân của Ngân hàng Chính sách xã hội) ra đời, chuyển giao và phát triển cho đến ngày hôm nay.

Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) được thành lập ngày 04/10/2002 theo Quyết định 131/2002/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, với nhiệm vụ thực hiện tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác theo Nghị định 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ. Trải qua 22 năm hoạt động, NHCSXH đã từng bước trưởng thành và đang khẳng định vai trò to lớn trong các chương trình mục tiêu Quốc gia "Xây dựng nông thôn mới và Giảm nghèo bền vững". Đến nay, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách đến 30/9/2024 đạt 375.710 tỷ đồng, tổng dư nợ tín dụng chính sách đạt 357.263 tỷ đồng, với hơn 6,8 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách khác còn dư nợ, tổ tiết kiệm - vay vốn, cùng với hệ thống các điểm giao dịch xã rộng khắp có mặt đầy đủ tại hầu hết các xã, phường, thị trấn trên phạm vi cả nước. Song song bộ máy điều hành nghiệp vụ chuyên môn từ Trung ương đến cấp huyện, NHCSXH còn có Hội đồng quản trị (HĐQT) và Ban đại diện (BĐD) HĐQT các cấp làm công tác chỉ đạo và giám sát các hoạt động ngân hàng.

Ngoài ra, với phương thức cho vay đặc thù là ủy thác qua các tổ chức chính trị - xã hội, có thể nói NHCSXH có một lực lượng tham gia rất hùng hậu, đảm bảo cho việc thực hiện tốt việc tuyên truyền các chủ trương chính sách liên quan đến tín dụng chính sách xã hội. Qua đó, đã giúp NHCSXH trở thành một công cụ đắc lực của Đảng và chính quyền các cấp trong việc thực hiện giảm nghèo, giải quyết việc làm và an sinh xã hội và là một trong những tổ chức tài chính vi mô hàng đầu khu vực. Có thể khẳng định, trong những năm qua, tín dụng chính sách xã hội do NHCSXH thực hiện là một giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam, góp phần quan trọng thực hiện hiệu quả các chủ trương chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế, xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, bênh cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của NHCSXH vẫn còn có một số hạn chế nhất định như nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội chưa thật sự ổn định, cơ cấu chưa hợp lý, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế; chất lượng tín dụng chưa đồng đều. Một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa thực sự vào cuộc, chưa quan tâm đúng mức tới hoạt động tín dụng chính sách xã hội, xem tín dụng chính sách xã hội là hoạt động riêng của NHCSXH ... Trước tình hình đó, ngày 22/11/2014 Ban bí thư Trung ương đã ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, nhằm huy động mọi nguồn lực xã hội và cả hệ thống chính trị để thực hiện hiệu quả hơn nữa tín dụng chính sách xã hội, xem tín dụng chính sách xã hội là một trong những nhiệm vụ hàng đầu trong chương trình kế hoạch của đơn vị.

Hình ảnh Huyện ủy sơ kết Chỉ thị 40-CT/TW tại huyện Phù Cát. Ảnh: Phan Nguyễn Nguyên

Có thể nói rằng, sự ra đời của Chỉ thị số 40-CT/TW như một làn gió mới làm thay đổi tư tưởng, nhận thức của nhiều cơ quan, đơn vị, các cấp ủy đảng và chính quyền đối với tín dụng chính sách xã hội. Thật vậy, từ khi có Chỉ thị số 40-CT/TW ra đời, tín dụng chính sách xã hội đã có sự chuyển mình rõ rệt, điều đó thể hiện qua kết quả hoạt động của NHCSXH huyện sau 10 năm triển khai Chỉ thị như sau: Đến ngày 30/9/2024, NHCSXH huyện đang quản lý và triển khai thực hiện 16 chương trình tín dụng chính sách xã hội với tổng dư nợ hơn 850 tỷ đồng, tăng 532 tỷ đồng so với năm 2014, với gần 14 nghìn hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác còn dư nợ, bình quân 01 hộ dư nợ là 61 triệu đồng, tăng 35 triệu đồng so với năm 2014. Tổng doanh số cho vay từ năm 2014 đến nay là 1.719 tỷ đồng; doanh số thu nợ là 1.198 tỷ đồng. Dư nợ bình quân một xã là 47,3 tỷ đồng, tăng 29,1 tỷ đồng so với năm 2014. Qua 10 năm, đã có hơn 45 nghìn lượt hộ được vay vốn góp phần giúp cho hơn 16 nghìn lượt hộ gia đình thoát nghèo, thoát cận nghèo; thu hút, tạo việc làm trên 6 nghìn lao động có việc làm và thu nhập ổn định; trên 13 nghìn sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn trang trải chi phí học tập; xây dựng trên 14 nghìn công trình nước sạch và vệ sinh môi trường ở nông thôn; cho vay hỗ trợ xây dựng 255 căn nhà cho hộ nghèo; đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân từ 31,5 triệu đồng (năm 2015) lên 50,7 triệu đồng (năm 2024), hạ thấp tỷ lệ hộ nghèo từ 10,5% (năm 2015) xuống còn 2,26% (năm 2024), thực hiện hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới ở 16/18 xã thị trấn, an sinh xã hội được đảm bảo. Nhờ đó, trong những năm qua, nhiều tấm gương sáng điển hình hộ nghèo vượt khó làm giàu chính đáng từ nguồn vốn vay của NHCSXH huyện như Chị Nguyễn Thị Vân ở thôn Phú Giáo xã Cát Thắng với mô hình chăn nuôi bò lai sinh sản, chị Phan Thị Thanh huyền ở xã Cát Hiệp với mô hình trồng dừa xiêm trên cát kết hợp chăn nuôi bò sinh sản, ông Lê Công Ửng ở Hiệp Long, Cát Lâm với mô hình nuôi nai và trồng rừng, ... và rất nhiều mô hình khác nữa.

Hình ảnh nông dân xã Cát Hiệp chăn nuôi bò dưới tán dừa xiêm

Để có được kết quả như vậy, Chỉ thị 40-CT/TW đã lan tỏa vào đời sống kinh tế - xã hội, nhất là ở khu vực nông thôn, vùng nghèo, vùng khó khăn và thể hiện những rõ nét trên các lĩnh vực như sau.

Chỉ thị 40 đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội. Do đó, các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đã xác định nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội là một trong những nhiệm vụ trong chương trình và kế hoạch, hoạt động thường xuyên của các cấp ủy, các ngành, địa phương và đơn vị. Tổ chức thực hiện tốt chủ trương huy động các nguồn lực cho tín dụng chính sách xã hội gắn với phát triển nông nghiệp, nông thôn, phát triển giáo dục, dạy nghề, tạo việc làm, bảo đảm an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững. Thực tiễn ở Phù Cát cho thấy, Huyện ủy đã xây dựng và ban hành Chỉ thị số 10-CT/HU ngày 19/6/2015 về “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội” qua đó chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành liên quan, Mặt trận và hội đoàn thể các cấp tổ chức quán triệt sâu rộng nội dung Chỉ thị đến cán bộ, đảng viên, hội viên, đoàn viên và nhân dân nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của tín dụng chính sách xã hội đối với việc thực hiện mục tiêu giảm nghèo, giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Ủy ban nhân dân (UBND) huyện đã ban hành văn bản số 715/UBND-VP ngày 19/8/2015 chỉ đạo các phòng ban, Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (PGD NHCSXH) huyện, UBND các xã, thị trấn tổ chức phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện đạt kết quả theo tinh thần nội dung của Chỉ thị số 40-CT/TW và Quyết định số 401/QĐ-TTg ngày 14/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Từ đó, tạo chuyển biến trong tư tưởng, nhận thứ của cán bộ, đảng viên đối với vai trò của tín dụng chính sách xã hội trong việc thực hiện nhiệm vụ. Hằng năm, UBND huyện trích một phần ngân sách của huyện để ủy thác cho NHCSXH huyện thực hiện cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, đến nay tổng nguồn vốn huyện đã ủy thác qua NHCSXH là 18.151 triệu đồng và đã phân bổ cho các xã, thị trấn triển khai giải ngân đến các hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác. Qua triển khai thực hiện Chỉ thị, các cấp ủy Đảng, các cơ quan, ban ngành, Mặt trận, đoàn thể chính trị và các địa phương nghiêm túc tổ chức hội nghị phổ biến, quán triệt nội dung Chỉ thị, tổ chức tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội với nhiều hình thức đa dạng, phong phú nhằm giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là người nghèo và đối tượng chính sách khác hiểu rõ lợi ích của tín dụng chính sách xã hội, sử dụng hiệu quả nguồn vốn, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ngoài việc xác định nhiệm vụ đối với tín dụng chính sách xã hội, Chỉ thị số 40-CT/TW còn nâng cao trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền trong việc củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách xã hội; công tác điều tra, xác định đối tượng được vay vốn; phối hợp giữa các hoạt động huấn luyện kỹ thuật, đào tạo nghề và chuyển giao công nghệ với hoạt động cho vay vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội, giúp người vay sử dụng vốn có hiệu quả. Trong giai đoạn vừa qua, nhờ vào việc tích cực chỉ đạo, lãnh đạo của các cấp ủy đảng, các tổ chức chính trị - xã hội đã cùng với NHCSXH ra sức củng cố nâng cao chất lượng tín dụng ở một số nôi dung như nâng cao chất lượng dịch vụ nhận ủy thác của tổ chức Hội cấp huyện, cấp xã, các nội dung nhận ủy thác được các tổ chức hội hoàn thành với chất lượng cao, từ khâu tuyên truyền đến, chất lượng kiểm tra và phối hợp xử lý những tồn tại hạn chế đều được các tổ chức chính trị - xã hội quan tâm; công tác củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ tiết kiệm – vay vốn được thực hiện thường xuyên và gặt hái nhiều kết quả tích cực, chất lượng tổ ngày càng được nâng lên, số lượng tổ xếp loại tốt, khá tăng, số lượng tổ loại trung bình, yếu giảm đáng kể; công tác giao dịch xã cũng được cải thiện đáng kể, đặc biệt là chất lượng họp giao ban tại điểm giao dịch xã luôn được UBND xã quan tâm phân công lãnh đạo cùng với NHCSXH và các tổ chức chính trị - xã hội tham gia đánh giá, phân tích những mặt làm được và những tồn tại hạn chế, từ đó bàn biện pháp xử lý.

NHCSXH huyện sơ kết 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 40-CT/BBT-TW

Yếu tố tích cực của Chỉ thị 40 đó là nâng cao trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện tín dụng chính sách xã hội. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phát huy vai trò tập hợp lực lượng, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến các tầng lớp nhân dân, nhất là người nghèo và các đối tượng chính sách khác; nâng cao hiệu quả giám sát của toàn dân đối với công tác này. Về thực tiễn, điều này rất thuận lợi cho việc triển khai thực hiện chỉ thị, vì hiện nay các tổ chức chính trị - xã hội là các đơn vị trực tiếp nhận ủy thác cho vay từ NHCSXH. Do đó, việc triển khai tuyên truyền là một trong những nội dung nhận ủy thác từ NHCSXH, cái hay trong Chỉ thị 40 đó là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội tập hợp lực lượng đông đảo sau sát đến tận cơ sở để tham gia bình xét vay vốn, tạo nên một cơ chế tự giám sát của nhân dân, làm cho tín dụng chính sách xã hội trở nên dân chủ, công bằng và phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam, tạo nên tính đặc thù trong cơ chế cho vay có thể nói là duy nhất hiện nay. Chỉ thị làm cho các tổ chức chính trị - xã hội nêu cao tín chủ động trong việc phối hợp với NHCSXH thực hiện tốt các nội dung nhận ủy thác. Từ đó, thực hiện củng cố chất lượng tín dụng ngày một tốt hơn.

Một trong những điểm quan trọng nhất trong hoạt động ngân hàng chính là nguồn vốn, Chỉ thị 40 đã chú trọng đến việc tập trung nguồn lực và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm thực hiện hiệu quả tín dụng chính sách xã hội, trong đó tập trung các nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước vào một đầu mối là Ngân hàng Chính sách xã hội để kịp đáp ứng nhu cầu thực tế và mang tính ổn định, bềnh vững. Do đó, việc ưu tiên cân đối nguồn vốn ngân sách hàng năm của chính quyền các cấp để ủy thác cho NHCSXH thực hiện cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, các chương trình, dự án tín dụng chính sách xã hội và bảo đảm hoạt động là một trong những nhiệm vụ quan trọng của chính quyền địa phương. Trong giai đoạn vừa qua, từ khi ban hành Chỉ thị, hàng năm, Ủy ban nhân dân huyện đã trích một phần vốn từ ngân sách của huyện để ủy thác cho NHCSXH huyện để cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách, đến nay, nguồn vốn đã kết dư hơn 18,1 tỷ đồng và đã giải ngân đến các hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác đầu tư sản xuất kinh doanh. Nguồn vốn ủy thác tuy chưa nhiều, nhưng đã tạo được tiền đề cho việc ủy thác nguồn vốn đối với chính quyền địa phương, điều đó cho thấy tinh thần của Chỉ thị đã từng bước được thấm nhuần vào tư tưởng của của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và đặc biệt là Hội đồng nhân dân huyện. Việc hỗ trợ cơ sở vật chất còn được thể hiện ở chỗ, UBND các xã, thị trấn tạo điều kiện cho NHCSXH huyện về địa điểm làm việc tại các điểm giao dịch xã là Hội trường UBND xã để thuận lợi và đảm bảo an ninh, an toàn cho công tác giao dịch xã, giúp NHCSXH huyện triển khai giải ngân các chương trình tín dụng đến với nhân dân một cách nhanh chóng hiệu quả, tiết kiệm chi phí. Hiệu quả công tác giao dịch xã thể hiện rõ trong những năm gần đây, tỷ lệ giao dịch xã giao dịch xã bình quân luôn đạt từ 99% trở lên, làm cho mối quan hệ giữa NHCSXH với UBND xã và các tổ chức chính trị - xã hội cấp xã ngày càng gắn kết, mang lại sư tin tưởng của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Bản chất nhân văn của Chỉ thị đã được thể hiện qua việc Mặt trận Tổ quốc mở rộng cuộc vận động vì người nghèo để huy động sự đóng góp của các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp và các cá nhân bổ sung nguồn vốn cho tín dụng chính sách xã hội. Trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, thì việc tập hợp nhiều nguồn vốn thông qua xã hội hóa huy động sức dân là hết sức cần thiết, giảm đi áp lực từ chi ngân sách, qua đó cũng làm cho toàn xã hội thấy được trách nhiệm đối với tín dụng chính sách xã hội của NHCSXH, làm cho các tầng lớp nhân dân tin vào sự lãnh đạo của Đảng thông qua việc chăm lo cho người nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Chỉ thị còn được thể hiện tính khoa học ở chỗ Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, xem xét ban hành chuẩn nghèo mới theo phương pháp tiếp cận đa chiều nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản; hoàn thiện tiêu chí phân loại và quy trình xác định đối tượng, địa bàn nghèo làm căn cứ thực hiện tín dụng chính sách xã hội. Tính khoa học thể hiện ở chỗ việc đánh giá, nhận diện hộ nghèo không phải phiếm diện một chiều mà phảo có cách nhìn tổng quan đa chiều, để qua đó xác định đối tượng và thực hiện chính sách tín dụng kịp thời, mang tư tưởng không để một ai bị bỏ lại phía sau như cách mà Đảng và nhà nước ta đang thực hiện.

Hình ảnh giao dịch tại xã của NHCSXH huyện. Ảnh: Phan Nguyễn Nguyên

Như vậy, tinh thần của Chỉ thị 40 thật rõ ràng, nó làm cho nhận thức của đại bộ phận cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân thấy được bản chất của tín dụng chính sách xã hội xác định trách nhiệm của mỗi cá nhân đơn vị trong việc thực thi nhiệm vụ, chương trình kế hoạch công tác để đưa tín dụng chính sách xã hội lên tầm cao mới và đây là nhiệm vụ của toàn Đảng và toàn dân mà ở đây NHCSXH là đơn vị mang trọng trách thực hiện nhiệm vụ. Do đó, Chỉ thị đã xác định nội dung quan trọng đó là: "Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội”. Như chúng ta đã biết, NHCSXH là một Ngân hàng đặc biệt, phương thức hoạt động rất đặc thù, riêng biệt mà không có một Ngân hàng nào ở Việt Nam có được đó là: hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, với mục tiêu góp phần giảm nghèo, giải quyết việc làm và an sinh xã hội. Việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của NHCSXH phải bắt đầu từ công tác lãnh đạo, chỉ đạo và kiểm tra giám sát, do đó việc nâng cao chất lượng hoạt động của HĐQT và BĐD HĐQT các cấp là việc làm trước tiên mà nội dung của Chỉ thị đã xác định. Có chỉ đạo, lãnh đạo tốt thì việc thực hiện mới có hiệu quả đúng định hướng, HĐQT và BĐD HĐQT là cầu nối giữa NHCSXH với Đảng, chính quyền cùng cấp, thông qua đó NHCSXH sẽ tham mưu với với Đảng và chính quyền về kế hoạch hoạt động, những thuận lợi, khó khăn, những tồn tại, hạn chế của NHCSXH. Từ đó, Đảng, chính quyền có những chỉ đạo đến các ban ngành, đoàn thể liên quan phối hợp hỗ trợ cho NHCSXH hoạt động hiệu quả hơn. Việc Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội còn được Chỉ thị đề cập đến việc tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ. Bất cứ một lĩnh vực nào, công tác kiểm tra kiểm soát cũng cần được chú trọng, thông qua việc thực hiện công tác kiểm tra kiểm soát, NHCSXH sẽ nắm được những tồn tại khó khăn hạn chế trong quá trình hoạt động để kịp thời điều chỉnh, khắc phục. Trong giai đoạn vừa qua, Ban đại diện HĐQT PGD NHCSXH huyện được kiện toàn kịp thời, đúng cơ cấu thành phần với tổng số thành viên là 28 người (trong đó có 18 đồng chí là Chủ tịch UBND cấp xã). Các thành viên Ban đại diện thực tốt việc giám sát thực hiện các Chỉ thị, Nghị quyết, Kế hoạch về tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn; tham mưu cho Chủ tịch UBND huyện thực hiện lồng ghép tín dụng ưu đãi với các chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Hình ảnh họp Ban đại diện HĐQT NHCSXH huyện. Ảnh: Phan Nguyễn Nguyên

Định kỳ hàng quý Ban đại diện HĐQT PGD NHCSXH huyện tổ chức phiên họp để đánh giá kết quả thực hiện các chương trình tín dụng chính sách và đề ra phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tiếp theo. Chỉ đạo việc triển khai có hiệu quả các hoạt động tín dụng, chú trọng thực hiện tăng trưởng dư nợ đạt chỉ tiêu kế hoạch, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của thành viên BĐD HĐQT và phát huy vai trò của PGD NHCSXH huyện trong việc tham mưu cho BĐD, UBND huyện, Huyện ủy trong thực hiện nhiệm vụ tín dụng chính sách trên địa bàn.

Công tác kiểm tra, giám sát đã và đang phát huy hiệu lực, hiệu quả. Việc kiểm tra, giám sát của BĐD HĐQT và hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ của NHCSXH huyện đã góp phần nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành, phát huy tính chủ động trong công tác phòng ngừa sai phạm và kịp thời xử lý các tồn tại, hạn chế trong hoạt động tín dụng chính sách xã hội. Hàng năm, Ban đại diện HĐQT huyện, các.

Hình ảnh đồng chí Lều Vũ Điều - Anh Hùng Lao Động, Ủy viên HĐQT NHCSXH TW về kiểm tra tại Phù Cát. Ảnh: Phan Nguyễn Nguyên

Cuối cùng, Chỉ thị 40 chú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ Ngân hàng Chính sách xã hội là một trong những nội dung mà Chỉ thị đã nêu với mục tiêu xây dựng một đội ngũ cán bộ NHCSXH có đạo đức tốt, năng lực tốt, năng động, sáng tạo và trình độ để thực hiện hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã giao. Đối với huyện Phù Cát, trong những năm qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ luôn được chú trọng, công tác đào tạo tập huấn nâng cao kỹ năng quản lý, trau dồi đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ PGD NHCSXH huyện được tổ chức thường xuyên nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, nâng cao kỹ năng cho cán bộ, nhân viên. Đến nay PGD NHCSXH huyện có 12 cán bộ chuyên môn nghiệp vụ, trong đó có 4 cán bộ trình độ thạc sỹ (33,3%), 8 cán bộ (66,7%) trình độ đại học. Bênh cạnh đó, hàng năm, Phòng giao dịch cử cán bộ tham gia đầy đủ các lớp đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực quản lý và tác nghiệp nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ quản lý, tạo sự nhận thức thống nhất về quan điểm, chủ trương, chính sách, cơ chế nghiệp vụ; Bên cạnh đó, công tác chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho các bộ PGD NHCSXH huyện luôn được coi trọng.

Qua 10 năm triển khai thực hiện, một lần nữa khẳng định rằng sự ra đời của Chỉ thị số 40-CT/TW như một làn gió mới làm thay đổi tư tưởng, nhận thức của nhiều cơ quan, đơn vị, các cấp ủy đảng và chính quyền đối với tín dụng chính sách xã hội, mang lại rất nhiều tích cực trong bức tranh tín dụng chính sách xã hội, từ sự tăng trưởng nguồn vốn, đến chất lượng tín dụng được cải thiện rõ rệt, sự vào cuộc chăm lo của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự thể hiện vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác tuyên truyền, sự ý thức vươn lên vượt khó của hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác …

Mặc dù, qua 10 năm triển khai thực hiện, Chỉ thị 40 đã phát huy hiệu quả tích cực đối với tín dụng chính sách xã hội, nhưng trong đó vẫn còn có một số hạn chế nhất định như: Một số cấp ủy đảng chưa thật sự quan tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo việc phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện Chỉ thị 40-CT/TW và các chính sách tín dụng ở địa phương; công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội có lúc, có nơi chưa thường xuyên, chưa rộng khắp; công tác vay vốn gắn với đào tạo, tập huấn kỷ thuật, chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ chưa được thường xuyên, nên hiệu quả sử dụng vốn vay ở một số hộ nghèo, cận nghèo chưa được phát huy, công tác giảm nghèo ở một số địa phương đạt hiệu quả không cao; nguồn vốn ngân sách của huyện ủy thác sang PGD NHCSXH huyện để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách còn hạn chế so với nhu cầu thực tế của người nghèo và các đối tượng chính sách trên địa bàn huyện.

Trong thời gian đến, để Chỉ thị 40 tiếp tục phát huy hiệu quả, chúng ta cần quan tâm thực hiện một số nhiệm vụ chủ yếu như sau.

Các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp cần xác định nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội là một trong những nhiệm vụ thường xuyên cấp ủy, các ngành, địa phương và đơn vị. Tổ chức thực hiện tốt chủ trương huy động các nguồn lực cho tín dụng chính sách xã hội gắn với phát triển nông nghiệp, nông thôn, phát triển giáo dục, dạy nghề, tạo việc làm, bảo đảm an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững. Nâng cao trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền trong việc củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách xã hội; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến các tầng lớp nhân dân, nhất là người nghèo và các đối tượng chính sách khác. Các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác thực hiện đầy đủ các nội dung được ủy thác; phối hợp chặt chẽ trong việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách xã hội. Ưu tiên cân đối nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác để thực hiện cho vay các chương trình, dự án tín dụng chính sách xã hội và bảo đảm hoạt động ổn định, bền vững NHCSXH. Củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của BĐD HĐQT NHCSXH huyện, tăng cường công tác kiểm tra. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ PGD NHCSXH huyện. Nâng cao hiệu quả phương thức ủy thác cho các tổ chức chính trị - xã hội; hướng dẫn công tác khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, kỹ thuật sản xuất cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác; phổ biến mô hình vay vốn làm ăn hiệu quả; các mô hình sản xuất kinh doanh điển hình, giúp nhau vươn lên thoát nghèo và làm giàu.

Để thực hiện tốt những nhiệm vụ nêu trên, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và NHCSXH phải thực hiện các giải pháp sau.

Tiếp tục chỉ đạo tổ chức tuyên truyền, phổ biến sâu rộng đến cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội, tuyên truyền những kết quả đạt được sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW của Đảng với nhiều hình thức đạt hiệu quả; nâng cao trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, phát huy vai trò của Bí thư cấp ủy, Chủ tịch UBND xã, thị trấn chính quyền trong việc củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách xã hội tại cơ sở; vai trò cấp ủy chi bộ, trưởng thôn khu phố trong việc tham gia xét duyệt đối tượng vay vốn, đôn đốc hộ vay thực hiện nghĩa vụ trả nợ, lãi, cũng như giám sát việc triển khai thực hiện chính sách tín dụng tại địa phương; Thành viên BĐD HĐQT NHCSXH các cấp tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chính sách tín dụng ở cơ sở, Chủ tịch UBND xã, thị trấn là thành viên BĐD có trách nhiệm trong chỉ đạo nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách và xử lý khắc phục những tồn tại ở địa bàn phụ trách; thực hiện tốt việc điều tra, rà soát, xác định bổ sung kịp thời hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo trong thời gian tới, nhằm tạo điều kiện cho các đối tượng thụ hưởng tiếp cận kịp thời nguồn vốn tín dụng ưu đãi để đầu tư phát triển kinh tế gia đình, cải thiện đời sống, thu nhập, vươn lên thoát nghèo bền vững; kết hợp chặt chẽ giữa chính sách tín dụng ưu đãi với hoạt động hỗ trợ hướng dẫn về kỷ thuật sản xuất, hướng dẫn ứng dụng khoa học công nghệ vào trong sản xuất để hộ dân sử dụng vốn đúng mục đích, phát huy hiệu quả nguồn vốn vay. Hàng năm, UBND huyện tiếp tục bố trí ngân sách địa phương để ủy thác sang NHCSXH huyện đạt chỉ tiêu kế hoạch của UBND tỉnh giao; UBND xã, thị trấn tiếp tục quan tâm hỗ trợ về cơ sở vật chất, địa điểm, phương tiện làm việc, đảm bảo an ninh trật tự tại các điểm giao dịch xã; thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, chăm lo đời sống cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác gắn với tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức tự vươn lên của hộ nghèo và các đối tượng chính sách, giảm dần sự trông chờ, ỷ lại vào trợ cấp của Nhà nước. Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là về tín dụng ưu đãi cho hội viên, đoàn viên nghèo, khó khăn; thường xuyên giám sát việc thực hiện các chính sách về giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội và các chính sách tín dụng ưu đãi tại địa phương; huy động sự đóng góp của các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp và các cá nhân bổ sung nguồn vốn cho tín dụng chính sách xã hội. Các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác thực hiện đầy đủ các nội dung được ủy thác; phối hợp chặt chẽ với PGD NHCSXH huyện và chính quyền địa phương trong việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách xã hội, lồng ghép các chương trình, dự án, các hoạt động chuyển giao công nghệ, đào tạo nghề, giải quyết việc làm với hoạt động tín dụng. Hằng năm, tổ chức hội nghị sơ kết để đánh giá, rút kinh nghiệm quá trình tổ chức thực hiện Chỉ thị; kịp thời khen thưởng, động viên các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Chỉ thị. Các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận và các hội đoàn thể bổ sung tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động tín dụng chính sách làm căn cứ để xếp loại tổ chức cuối năm.

Qua 10 năm triển khai thực hiện chỉ thị số 40-CT/TW của Ban bí thư Trung ương Đảng “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội“ các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các cơ quan, đơn vị liên quan đã nhận rõ hơn về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của tín dụng chính sách xã hội trong việc ổn định chính trị, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội. Qua đó, chất lượng tín dụng ngày càng cải thiện đáng kể, nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội không ngừng tăng trưởng, cơ chế chính sách ngày càng hoàn thiện, đội ngũ cán bộ viên chức của NHCSXH ngày càng vững mạnh, cơ sở vật chất, trang thiết bị của NHCSXH được trang bị đầy đủ và hiện đại hơn, hoạt động tín dụng chính sách xã hội dần đi vào ổn định và phát triển, góp phần đẩy lùi tín dụng đen, tạo được niềm tin to lớn của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, góp phần đáng kể vào công cuộc giảm nghèo, giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội và tiến trình xây dựng nông thôn mới, xây dựng xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh và có thể khẳng định rằng: tín dụng chính sách xã hội là sự thể hiện "Ý Đảng lòng dân".

Phan Nguyễn Nguyên