Tình báo Israel dùng UAV giá rẻ 'xé toang' lá chắn tên lửa Iran như thế nào?

Hệ thống phòng không của Iran thắp sáng bầu trời đêm ở Tehran trong hôm 14/6. Ảnh: WSJ.

Trước khi các tiêm kích tàng hình F-35 tiên tiến của Israel lao vào tấn công các cơ sở hạt nhân và bộ chỉ huy quân sự Iran, một mối đe dọa “công nghệ thấp” hơn đã âm thầm vượt biên giới, vào vị trí và dọn đường cho chiến dịch.

Theo những người nắm rõ chiến dịch, Israel đã âm thầm vận chuyển linh kiện để lắp ráp hàng trăm máy bay không người lái (UAV) loại quadcopter gắn thuốc nổ, được giấu bên trong vali, xe tải và container thương mại, cùng các loại đạn dược có thể phóng từ các nền tảng không người lái.

Các nhóm nhỏ mang theo thiết bị đã được bố trí gần các trận địa phòng không và bệ phóng tên lửa của Iran. Khi chiến dịch không kích của Israel bắt đầu, một số nhóm đã đánh sập hệ thống phòng không, trong khi các nhóm khác tấn công bệ phóng tên lửa khi chúng vừa rời khỏi hầm và chuẩn bị khai hỏa, một nguồn tin cho biết.

Chiến dịch này giúp lý giải tại sao phản ứng của Iran trước các cuộc tấn công của Israel đến nay vẫn còn hạn chế. Nó cũng cho thấy rõ hơn cách mà công nghệ dân dụng sẵn có đang thay đổi cục diện chiến trường và đặt ra những thách thức an ninh mới, khó lường cho các chính phủ.

Một máy xúc đang dọn dẹp đống đổ nát khỏi một tòa nhà dân cư ở Tehran hôm 13/6 sau cuộc không kích của Israel. Ảnh: WSJ.

Chiến thuật này được triển khai chỉ vài tuần sau khi Ukraine thực hiện chiến dịch tương tự, sử dụng UAV giấu trong nóc container để tấn công hàng chục máy bay chiến đấu của Nga – những máy bay thường được dùng để ném bom các thành phố Ukraine. Các hoạt động tình báo này cho thấy những bên tấn công đang vận dụng sự sáng tạo và thiết bị rẻ tiền để xuyên thủng các hệ thống phòng không tinh vi và phá hủy những mục tiêu giá trị theo cách rất khó ngăn chặn.

Chiến dịch do cơ quan tình báo Mossad của Israel dẫn đầu, với mục tiêu vô hiệu hóa các mối đe dọa đối với máy bay chiến đấu Israel và phá hủy tên lửa Iran trước khi chúng được phóng vào các thành phố. Các nhóm đặc nhiệm trên mặt đất đã phá hủy hàng chục tên lửa ngay trước thời điểm khai hỏa vào rạng sáng ngày tấn công, một nguồn tin tiết lộ. Không quân Israel trong những ngày đầu chiến dịch cũng tập trung chủ yếu vào việc đánh phá hệ thống phòng không và kho tên lửa của Iran.

Cuối cùng, Iran đã phóng khoảng 200 tên lửa vào Israel trong 4 đợt từ tối 13 đến rạng sáng 14/6, khiến 3 người thiệt mạng và gây thiệt hại vật chất quanh khu vực Tel Aviv. Tuy nhiên, theo bà Sima Shine – cựu sĩ quan tình báo cấp cao của Mossad, hiện là Giám đốc Chương trình Iran tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia ở Tel Aviv – Israel đã lường trước một đòn trả đũa dữ dội hơn nhiều từ Iran.

“Iran còn rất nhiều tiềm lực để phát động các cuộc tấn công quy mô lớn hơn”, bà Shine nhận định. “Chúng tôi đã chờ đợi nhiều hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là sẽ không có thêm các đợt tấn công trong hôm nay hoặc ngày mai”.

Các tên lửa do Iran bắn vào Israel vào cuối tuần này đã gây hư hại cho một khu dân cư ở Tel Aviv và giết chết ít nhất 3 người. Ảnh: WSJ.

Bà Shine nhấn mạnh rằng các cuộc tấn công vào hệ thống phòng không Iran đã mang tính quyết định, giúp Israel nhanh chóng giành được ưu thế trên không. Không quân Israel đã ra đòn một cách quyết liệt, đặc biệt vào các mục tiêu phòng không.

Người phát ngôn quân đội Israel, ông Effie Defrin, cho biết vào tối 14/6 rằng lực lượng nước này đã điều 70 tiêm kích oanh tạc các mục tiêu tại Tehran trong hơn hai giờ đồng hồ, hoạt động sâu nhất từ trước đến nay trong không phận Iran.

“Chúng tôi đã tạo ra điều kiện tự do hành động trên không”, ông Defrin tuyên bố.

Một khuyến cáo từ cơ quan tình báo Iran xuất hiện trên một số tờ báo trong nước, trong đó có Tasnim – tờ báo có liên hệ với Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) – nói người dân nên cảnh giác với việc Israel sử dụng xe bán tải và xe chở hàng để phóng UAV từ bên trong lãnh thổ Iran.

Israel đã tích hợp các chiến dịch tình báo táo bạo vào cách tiến hành chiến tranh của mình. Vào mùa Thu năm ngoái, nước này đã khởi động chiến dịch kéo dài 2 tháng nhằm vào lực lượng Hezbollah tại Lebanon bằng một chiến dịch khiến hàng nghìn máy bộ đàm và thiết bị liên lạc cầm tay của lực lượng này phát nổ cùng lúc.

Israel cũng chứng minh rằng mạng lưới điệp viên của họ đã thâm nhập sâu vào nội bộ Iran. Mùa hè năm ngoái, Israel được cho là đã ám sát lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh bằng cách gài bom vào căn phòng được bảo vệ nghiêm ngặt trong một nhà khách của IRGC và kích nổ khi ông Haniyeh tham dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Iran.

Trong chiến dịch hiện tại, các hoạt động của Mossad bên trong Iran được cho là bao gồm việc săn lùng các mục tiêu cấp cao tại Tehran, một nguồn tin am hiểu cho biết.

UAV đã là một phần thường trực trong các chiến dịch của Israel ở Iran. Năm 2022, Israel từng dùng UAV dạng quadcopter gắn thuốc nổ để tấn công một cơ sở sản xuất UAV của Iran tại thành phố Kermanshah. Năm sau, Israel tiếp tục dùng drone để nhắm vào một nhà máy đạn dược ở Isfahan.

Theo các nguồn tin, Mossad đã lên kế hoạch cho chiến dịch UAV lần này từ nhiều năm trước. Cơ quan này biết rõ vị trí các tên lửa Iran được cất trữ sẵn sàng khai hỏa, nhưng phải tìm cách tiếp cận do khoảng cách địa lý và quy mô lãnh thổ Iran.

Một biểu ngữ hiển thị chân dung các tướng lĩnh và nhà khoa học hạt nhân Iran thiệt mạng trong các cuộc tấn công gần đây của Israel. Ảnh: WSJ.

Mossad đã đưa UAV cỡ nhỏ vào Iran thông qua các kênh thương mại, sử dụng các đối tác kinh doanh thường không biết mình đang tham gia vào một chiến dịch tình báo. Các điệp viên thu gom đạn dược, chia cho các đội đặc nhiệm. Các chỉ huy nhóm được đào tạo ở nước thứ ba, sau đó họ huấn luyện lại các tổ đội trên thực địa.

Khi tên lửa Iran được đưa ra khỏi kho, các đội này theo dõi, đợi đến lúc chúng chuẩn bị dựng lên để khai hỏa thì lập tức đánh chặn, một nguồn tin tiết lộ. Mossad biết rõ rằng các xe tải dùng để vận chuyển tên lửa là điểm yếu trong hệ thống triển khai của Iran, vì nước này có số tên lửa cao gấp 4 lần số xe tải.

Một người trong chiến dịch cho biết các đội đặc nhiệm đã phá hủy hàng chục xe tải và vẫn còn hoạt động sâu bên trong lãnh thổ Iran tới tận ngày 13/6.

Các hoạt động này, và việc công khai chúng, mang lại hiệu ứng phụ quan trọng, theo bà Shine, cựu lãnh đạo bộ phận Iran của Mossad.

“Không ai trong hàng ngũ cấp cao của Iran có thể chắc chắn rằng mình không bị Israel theo dõi và sẽ không trở thành mục tiêu”, bà nói. “Không chỉ là thiệt hại vật chất, chiến dịch này còn gây ra nỗi lo thường trực”.

Huyền Chi