Tinh gọn bộ máy: Cuộc cách mạng để đất nước vươn mình phát triển

Để tìm hiểu rõ hơn vấn đề trên, nhân dịp chào Xuân Ất Tỵ, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Tạ Văn Hạ.

- Thưa ông, chủ trương tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và thông điệp về tinh gọn bộ máy mà Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra được đánh giá là một cuộc cách mạng. Vậy cuộc cách mạng này có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hiện nay?

Đại biểu Tạ Văn Hạ: Trước hết phải khẳng định, đây là đường lối, chủ trương lớn, đúng đắn của Đảng về nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Tinh gọn bộ máy là chủ trương quan trọng được đề ra trong Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng năm 2017. Mặc dù đã có những chuyển biến ban đầu, nhưng việc sắp xếp, tổ chức bộ máy vẫn chưa đồng bộ, thiếu tính tổng thể. Cùng với đó, công tác tinh giản biên chế và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức vẫn còn nhiều hạn chế.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Tạ Văn Hạ. Ảnh: Phạm Thắng

Hiện nay, tỷ lệ chi thường xuyên chiếm 70% chi ngân sách, vậy còn lại đầu tư cho phát triển được bao nhiêu? Chắc chắn còn rất ít, như vậy, đất nước không thể phát triển và vươn mình được. Gánh nặng về bộ máy cồng kềnh sẽ kìm hãm sự phát triển và như vậy chúng ta không thể tập trung được nguồn lực cho phát triển. Tinh gọn bộ máy sẽ giúp thay đổi cả về quản lý, quản trị, công tác tuyển chọn cán bộ, đầu tư cơ sở hạ tầng… đấy mới thực sự là bước đột phá.

Bước vào kỷ nguyên mới với bộ máy tinh gọn, chúng ta có điều kiện dành nguồn lực cho đầu tư phát triển; đồng thời hướng tới nền quản trị chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; môi trường sản xuất kinh doanh, đầu tư thông thoáng, thuận lợi hơn… Thiết nghĩ, đây là nền tảng quan trọng để đất nước vươn mình.

- Ông đánh giá thế nào về tiến trình tinh giản lần này và những tác động đối với mô hình quản lý tại trung ương và địa phương?

Đại biểu Tạ Văn Hạ: Trước hết, một bộ máy tinh gọn thì phải có một đội ngũ cán bộ thật sự làm việc có hiệu quả và chỉ có như vậy mới đáp được những yêu cầu hội nhập. Từ chỗ nhận thức được như vậy, phải luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, thậm chí cả sự dũng cảm, cả sự hy sinh, để đặt quyền lợi của đất nước, của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Khi lợi ích quốc gia, dân tộc được đặt lên trên hết, những vấn đề của cá nhân hay tổ chức sẽ không còn là trở ngại lớn. Khi đã có tâm huyết, sự kiên định và cả dũng khí, đó là cơ sở để khơi dậy động lực đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy là công việc khó khăn, nhạy cảm, phức tạp, song khó mấy chúng ta cũng phải làm. Trước một nhiệm vụ cấp bách, việc ủng hộ chủ trương của Đảng là trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu các đơn vị.

Tinh gọn lần này gắn với phân cấp, phân quyền, rõ vai của từng bộ, ngành, lĩnh vực, của người đứng đầu và các địa phương; tăng quyền cho địa phương biết, địa phương bàn, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Nó tạo ra thế chủ động cho các cơ quan quản lý. Khi bộ máy tinh, gọn, giảm được thủ tục hành chính, lúc đó cơ quan quản lý nhà nước trở thành cơ quan phục vụ nhân dân.

- Một trong những nội dung được người dân quan tâm là các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể cũng phải tinh gọn lại. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Đại biểu Tạ Văn Hạ: Để mở đường cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị quyết tâm tổng kết sớm Nghị quyết 18. Đây là bước đi quan trọng, là cuộc cách mạng trong tổ chức, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính trị.

Người dân làm thủ tục về đất đai, tư pháp tại Trung tâm hành chính công tỉnh Bắc Ninh

Trong tiến trình lịch sử cách mạng Việt Nam, vai trò đóng góp của các tổ chức chính trị -xã hội vô cùng to lớn và quan trọng, quyết định sự thành bại của cách mạng Việt Nam. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn lịch sử cần có phương thức, mô hình hoạt động phù hợp. Đây là cuộc cách mạng, do vậy các lực lượng chính trị - xã hội cũng chính là yếu tố then chốt để cuộc cách mạng này thành công.

Tinh giản không phải cắt giảm cơ học mà là loại bỏ những vị trí và công việc không hiệu quả, tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực then chốt. Để tối ưu hóa, mỗi cơ quan sẽ đảm nhận nhiều nhiệm vụ, một việc giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm. Đơn cử, nhiệm vụ của một số bộ phận chức năng như văn phòng, nhiều cơ quan đều có thì trùng lặp, khi tập hợp lại bộ máy sẽ gọn đi. Rất nhiều tổ chức phục vụ cho một đối tượng, nếu tập hợp lại sẽ tạo nên sức mạnh.

- Vậy theo ông, chúng ta cần làm gì để đảm bảo không tinh giảm “sai người, sai đối tượng”?

Đại biểu Tạ Văn Hạ: Phải có cuộc cách mạng trong công tác cán bộ, vì con người quyết định nên thành công của cuộc cách mạng. Để lựa chọn được những người làm được việc, phải có cơ chế để người lãnh đạo chịu trách nhiệm khi tuyển chọn, có cơ chế để người đứng đầu có thể tự lựa chọn cán bộ cho mình.

Trong xây dựng chính sách pháp luật cũng phải đổi mới, nhà nước chỉ nên có vai trò dẫn dắt. Những dịch vụ công nên để lĩnh vực tư nhân tham gia, cái gì tư nhân không làm được nhà nước mới phải làm như: Quốc phòng an ninh, an sinh xã hội…. Nhà nước phải có chiến lược để phát triển các vùng khó khăn. Không phải vùng nào cũng cần nguồn lực đầu tư, có những vùng cần cơ chế.

Về lâu dài, để bảo đảm chất lượng của đội ngũ nhân sự làm việc cho hệ thống chính trị, toàn bộ quy trình công tác cán bộ cần được rà soát, xem xét cẩn trọng và tiến hành đổi mới triệt để với tất cả các bước: Phát hiện - tuyển dụng - bổ nhiệm - đánh giá - đề bạt thăng tiến. Tuân thủ yêu cầu "vì việc tìm người".

Nói cách khác, đó là một quy trình công tác cán bộ dựa trên sự thi đua, cạnh tranh năng lực. Chúng ta không nên quản lý con người mà hãy quản lý bằng mục tiêu. Do vậy, cần phải có cuộc cách mạng hành chính, cách mạng về công tác cán bộ và cách mạng về thể chế, tư duy.

Xin cảm ơn ông!

Thu Hường