Tính phương án phân cấp quản lý đường huyện

Phương án phân cấp các tuyến đường huyện cho cấp xã quản lý là phương án được Sở Xây dựng kiến nghị lựa chọn. Trong ảnh: Hương lộ 9 trên địa bàn huyện Vĩnh Cửu. Ảnh: P.Tùng

Thời gian qua, các địa phương cũng như các cơ quan chức năng đã thực hiện đóng góp vào phương án phân cấp quản lý hệ thống đường huyện khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp.

Đề xuất 3 phương án

Theo Sở Xây dựng, hiện nay, hệ thống các tuyến đường huyện có tổng chiều dài hơn 1,7 ngàn km, gồm gần 1,2 ngàn km đường huyện và 536km đường đô thị. Nhìn chung, các tuyến đường huyện trên địa bàn tỉnh cơ bản được đầu tư theo quy hoạch, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.

Để đáp ứng yêu cầu quản lý, vận hành, khai thác khi thực hiện bỏ cấp huyện, áp dụng mô hình chính quyền 2 cấp, giữa tháng 5 vừa qua, tại buổi làm việc với UBND tỉnh, Sở Xây dựng đã đề xuất 3 phương án phân cấp quản lý đối với hệ thống đường huyện trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, đối với phương án 1, cấp tỉnh sẽ quản lý toàn bộ các tuyến đường huyện với chiều dài hơn 1,7 ngàn km. Theo đánh giá, phương án này có ít ưu điểm, trong khi thể hiện nhiều nhược điểm như: chưa đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo chủ trương chung của Nhà nước; tăng áp lực quản lý lên cấp tỉnh.

Theo Sở Xây dựng, với phương án cấp xã quản lý các tuyến đường huyện với bình quân mỗi xã, phường quản lý hơn 31km thì kinh phí duy tu thường xuyên, sửa chữa các tuyến đường huyện trung bình cho mỗi xã, phường dự kiến khoảng 7,4 tỷ đồng mỗi năm.

“Đồng Nai hiện đã nhận bàn giao quản lý thêm 4 tuyến quốc lộ nên việc quản lý đường cả 3 cấp (trung ương, tỉnh, huyện) sẽ tăng áp lực lên cấp tỉnh. Cụ thể, tổng chiều dài đường quản lý sẽ lên đến hơn 2,4 ngàn km. Thời điểm sáp nhập tỉnh Đồng Nai với tỉnh Bình Phước thành tỉnh Đồng Nai mới, tổng chiều dài các tuyến đường dự kiến lên đến gần 4,7 ngàn km là rất lớn” - Phó giám đốc Sở Xây dựng Não Thiên Anh Minh cho biết.

Đối với phương án 2, cấp tỉnh sẽ quản lý các tuyến đường huyện đi qua địa bàn từ 2 xã (sau sáp nhập) trở lên. Trong khi đó, cấp xã sẽ quản lý các tuyến đường huyện đi trọn trong địa bàn xã đó. Với phương án này, cấp tỉnh sẽ quản lý thêm khoảng 598km đường huyện; 55 xã, phường sẽ quản lý hơn 1,1 ngàn km đường huyện, bình quân mỗi xã, phường sẽ quản lý hơn 20km đường huyện. Theo đánh giá, phương án này sẽ đảm bảo cho các xã chủ động trong công tác quản lý, xử lý các vấn đề phát sinh đối với các tuyến đường thuộc địa bàn. Việc quản lý cũng khá thuận lợi khi các tuyến đường các xã, phường quản lý thêm không nhiều. Tuy nhiên, phương án này cũng bộc lộ nhược điểm là chưa đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo chủ trương chung của Nhà nước.

Phương án 3 được đề xuất là cấp tỉnh không quản lý các tuyến đường huyện. Cấp xã quản lý các tuyến đường huyện đi qua địa bàn xã, được phân theo ranh giới hành chính cấp xã. Theo phương án này, bình quân mỗi xã, phường sẽ quản lý khoảng 31,5km đường huyện. Dù có nhược điểm là có thể dẫn đến sự thiếu đồng bộ trong công tác quản lý giữa các xã, nhưng phương án 3 vẫn là phương án được đánh giá có nhiều ưu điểm nhất.

“Đây là phương án phù hợp chủ trương chung là tăng cường công tác phân cấp, phân quyền cho địa phương. Khối lượng đường các xã, phường quản lý thêm không nhiều, trong khi các xã, phường có sự chủ động trong công tác quản lý, xử lý các vấn đề phát sinh đối với các tuyến đường thuộc địa bàn” - ông Não Thiên Anh Minh cho biết thêm.

Kiến nghị lựa chọn phương án cấp xã quản lý các tuyến đường huyện

Tại buổi làm việc giữa UBND tỉnh và Sở Xây dựng vào giữa tháng 5 vừa qua, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà đánh giá, phương án 3 là phương án hợp lý nhất. Tuy nhiên, để thống nhất được phương án tốt nhất, các huyện thực hiện rà soát, đánh giá và lựa chọn phương án phù hợp nhất trong 3 phương án nói trên gửi Sở Xây dựng tổng hợp, hoàn thiện báo cáo UBND tỉnh.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Xây dựng đã có văn bản lấy ý kiến các địa phương về phương án phân cấp quản lý đường huyện khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện với 3 phương án đã được đề xuất.

Đến ngày 4-6-2025, đã có 11 đơn vị góp ý kiến. Trong đó, 9 đơn vị chọn phương án 3 (gồm các huyện: Trảng Bom, Thống Nhất, Định Quán, Tân Phú, Long Thành, Nhơn Trạch, Vĩnh Cửu và thành phố Biên Hòa, thành phố Long Khánh). Trong khi đó, 2 huyện Xuân Lộc và Cẩm Mỹ lựa chọn phương án 2.

Theo Sở Xây dựng, qua tham khảo phương án thực hiện của các địa phương lân cận như: Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, tỉnh Bình Dương, đến nay các địa phương này vẫn đang trong quá trình nghiên cứu phương án, chưa xác định được cụ thể hướng phân cấp quản lý các tuyến đường huyện.

Ngày 6-6-2025, Sở Xây dựng tiếp tục có văn bản gửi UBND các huyện, thành phố về việc lập danh sách các tuyến đường huyện chuyển giao cho cấp xã quản lý khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện. Trong văn bản này, Sở Xây dựng cho biết, đã kiến nghị UBND tỉnh xem xét thống nhất phương án cấp xã quản lý các tuyến đường huyện đi qua địa bàn xã. Đối với các tuyến đường huyện đi qua từ 2 xã (sau sáp nhập) trở lên được phân định theo ranh giới hành chính cấp xã. Do đó, Sở Xây dựng đề nghị UBND các huyện, thành phố rà soát toàn bộ các tuyến đường huyện trên địa bàn, lập danh sách các tuyến đường huyện chuyển giao cho cấp xã (đơn vị hành chính cấp xã mới) quản lý gửi về Sở Xây dựng trước ngày 13-6-2025 để tham mưu UBND tỉnh giao quản lý sau khi cấp xã mới hình thành. Trong đó, lưu ý đối với các tuyến, đoạn tuyến có tim đường là ranh giới hành chính của các xã, huyện, UBND các huyện, thành phố rà soát thống nhất giao một xã quản lý để thuận lợi cho công tác quản lý.

Phạm Tùng