Tòa án Thế giới sắp ra phán quyết về việc Israel chiếm đóng lãnh thổ Palestine

ICJ dự kiến sẽ phán quyết về các câu hỏi của Đại hội đồng Liên hợp quốc liên quan đến hậu quả pháp lý của việc Israel "vi phạm quyền tự quyết của người Palestine" và "chiếm đóng, định cư và sáp nhập lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng từ năm 1967".

Có khoảng 700.000 người định cư bất hợp pháp trên lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng. Ảnh: Tania Kraemer/DW

ICJ cũng được yêu cầu đánh giá cách "chính sách và thực tiễn của Israel ảnh hưởng đến tình trạng pháp lý của sự chiếm đóng", cũng như hậu quả cho "tất cả các quốc gia và Liên hợp quốc".

Đại hội đồng Liên hợp quốc vốn đã yêu cầu ICJ đưa ra ý kiến tư vấn về vấn đề trên vào tháng 12 năm 2022, đề cập đến Đông Jerusalem, Bờ Tây và "điều kiện sống của người dân Palestine ở Dải Gaza".

ICJ cũng được yêu cầu xem xét tình hình ở Đông Jerusalem, nơi Israel chiếm đóng trong Cuộc chiến Sáu Ngày năm 1967. Khu vực này bao gồm Thành Cổ Jerusalem, nơi có nhiều địa điểm linh thiêng quan trọng cho Hồi giáo, Do Thái giáo và Kitô giáo.

Theo hãng tin DPA của Đức, có tổng cộng 700.000 người định cư Israel ở Bờ Tây và Đông Jerusalem.

Trong Nghị quyết 2334 năm 2016, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tuyên bố rằng "Việc Israel thành lập các khu định cư trên lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng từ năm 1967, bao gồm cả Đông Jerusalem, không có giá trị pháp lý, cấu thành hành vi vi phạm trắng trợn theo luật pháp quốc tế". Hội đồng cũng nhắc lại yêu cầu "Israel phải ngay lập tức và hoàn toàn chấm dứt mọi hoạt động định cư" trên lãnh thổ bị chiếm đóng.

Năm 1980, Israel thông qua Luật Jerusalem tuyên bố Jerusalem là thủ đô của Israel. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã tuyên bố luật này là vô hiệu.

Rất ít quốc gia công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và nhiều đại sứ quán quốc tế đặt tại thành phố Tel Aviv. Chính quyền Palestine đã tuyên bố Đông Jerusalem là thủ đô của Nhà nước Palestine.

Stefan Talmon, giáo sư luật quốc tế tại Đại học Bonn, nói với DW trong một tuyên bố bằng văn bản rằng ý kiến của ICJ có thể có "hậu quả sâu rộng". Nếu ICJ cho rằng việc chiếm đóng, định cư và sáp nhập lãnh thổ của Israel là bất hợp pháp, các quốc gia cam kết tuân thủ luật pháp quốc tế không thể bỏ qua ý kiến tư vấn này.

ICJ hiện cũng đang xem xét một vụ kiện riêng do Nam Phi đưa ra vào tháng 12 năm 2023, cáo buộc Israel phạm tội diệt chủng trong chiến dịch quân sự của họ ở Gaza.

Vào tháng 1, tòa án đã đưa ra phán quyết tạm thời, cho rằng vụ kiện này "có lý" và nhấn mạnh rằng có nguy cơ "gây tổn hại không thể khắc phục cho quyền của người Palestine". Tuy nhiên, Israel đã bác bỏ các cáo buộc này.

Cao Phong (theo DW, AP)