Toàn cảnh chiến dịch Kursk của Nga

Ảnh: AP.

Nếu được xác nhận, chiến thắng của Moscow tại Kursk sẽ tước đi đòn bẩy quan trọng của Kiev trong các nỗ lực do Mỹ làm trung gian nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm ở Ukraine.

Cuộc tấn công chớp nhoáng của Ukraina

Lực lượng Ukraine đã tiến vào Kursk ngày 6/8/2024, trong một cuộc tấn công bất ngờ, với các đơn vị cơ giới dày dạn kinh nghiệm, nhanh chóng áp đảo lực lượng biên phòng Nga được trang bị vũ khí hạng nhẹ. Hàng trăm người đã bị bắt làm tù binh.

Cuộc xâm lược là một đòn đau cho Điện Kremlin, lần đầu tiên lãnh thổ của đất nước Nga bị một kẻ xâm lược chiếm đóng kể từ Thế chiến II.

Chiến dịch được lên kế hoạch hoàn toàn bí mật, quân đội Ukraine tham gia chỉ được thông báo về nhiệm vụ một ngày trước khi bắt đầu. Máy bay không người lái và tình báo của Nga lúc đó tập trung vào các chiến trường ở miền đông Ukraine, cho phép Kiev bí mật kéo quân đến biên giới dưới sự che chở của những khu rừng rậm rạp.

Các đơn vị Ukraine nhanh chóng tiến sâu vào khu vực Kursk theo nhiều hướng, gặp ít sự kháng cự và gieo rắc hỗn loạn. Khi các đơn vị Nga có năng lực nhất đang chiến đấu ở khu vực Donetsk thuộc miền đông Ukraine, Moscow không có đủ lực lượng trên bộ để bảo vệ khu vực Kursk và các khu vực biên giới khác.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky coi cuộc tấn công này là một cách để đánh lạc hướng lực lượng Nga ở phía đông và cho biết Kiev cuối cùng có thể đổi lợi ích của mình lấy vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát thông qua các cuộc đàm phán hòa bình.

Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Tướng Oleksandr Syrskyi, cho biết lực lượng Kiev đã chiếm được gần 1.300 kilômét vuông và khoảng 100 khu định cư.

Trong khi cuộc tấn công diễn ra như một động lực tinh thần mong đợi đối với Ukraine trong bối cảnh chiến trường đang gặp nhiều thất bại, những người hoài nghi lại coi đây là một canh bạc nguy hiểm khiến một số lực lượng có năng lực nhất của nước này mất tập trung vào Donetsk, nơi Kiev đang dần mất đi thế trận trước các cuộc tấn công của Nga.

Phản ứng chậm của Nga

Trong những ngày đầu, Nga dựa vào máy bay chiến đấu và trực thăng vì thiếu lực lượng bộ binh để ngăn chặn cuộc tấn công.

Sau đó, Moscow bắt đầu huy động lực lượng tiếp viện, một số thiếu kinh nghiệm chiến đấu và gặp khó khăn trong việc phối hợp với nhau, góp phần vào thắng lợi nhanh chóng của Ukraine.

Nhưng trái với hy vọng của Kiev, cuộc xâm lược không buộc Moscow phải chuyển một số lượng lớn quân đến đó. Vì Nga không có đủ nguồn lực để nhanh chóng trục xuất những kẻ tấn công, nên họ tập trung vào việc ngăn chặn những bước tiến sâu hơn của Ukraine bằng cách phong tỏa các con đường và nhắm vào lực lượng dự bị của Kiev.

Vai trò của Triều Tiên

Vào mùa thu, Ukraine, Mỹ và Hàn Quốc cho biết Triều Tiên đã triển khai 10.000-12.000 quân tới Nga để chiến đấu ở Kursk.

Moscow và Bình Nhưỡng ban đầu không có phản ứng trước các báo cáo về việc triển khai quân đội Triều Tiên, nhấn mạnh hợp tác quân sự của họ tuân thủ luật pháp quốc tế, mà không trực tiếp thừa nhận sự hiện diện của quân đội Triều Tiên.

Ngày 26/4, Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, Tướng Valery Gerasimov chính thức xác nhận những người lính Triều Tiên ở Kursk đã tham gia vào “các nhiệm vụ chiến đấu sát cánh cùng quân nhân Nga trong quá trình đẩy lùi cuộc tấn công của Ukraine”. Ông ca ngợi họ vì đã “thể hiện tính chuyên nghiệp cao, thể hiện sự kiên cường, lòng dũng cảm và chủ nghĩa anh hùng trong trận chiến”.

Nga tăng cường nỗ lực giành lại Kursk

Điện Kremlin đã tăng cường lực lượng ở Kursk. Đến tháng 2, Nga đã giành lại được khoảng 2/3 lãnh thổ bị chiếm đóng, Ukraine chỉ kiểm soát khu vực xung quanh Sudzha, một thị trấn biên giới.

Áp lực lên quân đội Ukraine tăng mạnh vào tháng 3, khi lực lượng Nga tìm cách cắt đứt hành lang giữa Sudzha và vùng Sumy của Ukraine. Pháo binh và máy bay không người lái của Nga liên tục tấn công vào con đường, nơi rải rác xác các thiết bị quân sự khiến Ukraine khó có thể vận chuyển hàng tiếp tế và luân chuyển quân.

Michael Kofman từ Quỹ Carnegie cho biết, việc ngăn chặn các tuyến đường tiếp tế đã đặt lực lượng Ukraine vào thế khó. Ông nhận xét “Khi túi Kursk bị siết chặt, nó ngày càng trở nên không bền vững”.

Trong một cuộc đột kích táo bạo vào đầu tháng 3, 600 lính Nga đã bò 15 km qua đường ống dẫn khí đốt tự nhiên và xuất hiện gần Sudzha để tấn công quân đội Ukraine từ phía sau.

Chiến dịch diễn ra khi Mỹ dừng cung cấp vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, một động thái diễn ra sau cuộc họp gay gắt tại Nhà Trắng vào ngày 28/2 giữa Zelensky và Tổng thống Donald Trump. Sau các cuộc đàm phán với Ukraine vào ngày 11/3, khi Kiev đồng ý chấp nhận đề xuất ngừng bắn trong 30 ngày, Mỹ đã mở khóa viện trợ.

Hậu quả đối với Ukraine

Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine bác bỏ tuyên bố của Moscow về việc giành lại toàn quyền kiểm soát Kursk.

Nếu được xác nhận, chiến thắng của Nga tại Kursk sẽ làm suy yếu vị thế của Kiev trong các cuộc đàm phán hòa bình, loại bỏ con bài mặc cả của nước này trong việc trao đổi lãnh thổ mà họ đã mất trước đó trong chiến tranh.

Nga nắm giữ khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine, và thất bại của Kiev ở Kursk đang làm gia tăng mối đe dọa về việc Moscow sẽ tiến xa hơn vào khu vực biên giới Sumy.

Trong chuyến thăm tới trụ sở quân đội Nga tại Kursk vào tháng trước, Tổng thống Vladimir Putin đã đặt ra nhiệm vụ thiết lập một “khu vực an ninh” dọc biên giới, một tín hiệu cho thấy quân đội của ông đang cân nhắc khả năng tấn công vào Sumy.

Hiện, những nỗ lực nhằm tạo ra một khu vực an ninh ở biên giới Sumy vẫn đang được tiến hành và quân đội Nga đã kiểm soát hơn 90 km2 tại đây.

TD