Toàn cảnh quy định phân cấp quản lý GD theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT

Nghị định số 142/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT.

Tại Nghị định số 142/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã phân định lại 2/25 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện chuyển lên cấp tỉnh thực hiện và 23/25 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện chuyển về cấp xã thực hiện; nhằm bảo đảm sau sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức thực hiện mô hình địa phương hai cấp đi vào hoạt động thông suốt, không gián đoạn, không có khoảng trống pháp lý, với các lĩnh vực cụ thể như sau:

Phân định thẩm quyền trong lĩnh vực giáo dục mầm non; phân định thẩm quyền trong lĩnh vực giáo dục phổ thông; phân định thẩm quyền trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên; phân định thẩm quyền đối với trường chuyên biệt;

Phân định thẩm quyền trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp; phân định một số thẩm quyền khác trong lĩnh vực giáo dục; đối với nhóm phân định thẩm quyền về trách nhiệm quản lý nhà nước.

Nội dung Nghị định đã có cắt giảm hồ sơ, thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT

Nghị định số 143/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT.

Việc phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT tại Nghị định số 143/2025/NĐ-CP đối với 7 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh, bao gồm:

Công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 1 và mức độ 2, xóa mù chữ mức độ 1 đối với tỉnh;

Cho phép thành lập cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông do cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài, tổ chức quốc tế liên chính phủ;

Chuyển đổi loại hình cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông do cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài, tổ chức quốc tế liên chính phủ đề nghị thành lập sang cơ sở hoạt động không vì lợi nhuận;

Phê duyệt liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài;

Cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung quyết định cho phép thành lập văn phòng đại diện của tổ chức, cơ sở giáo dục nước ngoài tại Việt Nam;

Cấp, sửa đổi, bổ sung, gia hạn, cấp lại, chấm dứt hoạt động, thu hồi giấy phép thành lập văn phòng đại diện của tổ chức, cơ sở giáo dục nghề nghiệp nước ngoài tại Việt Nam;

Đánh giá việc đảm bảo các điều kiện tổ chức dạy học tiếng dân tộc thiểu số.

Nội dung Nghị định đã có cắt giảm hồ sơ, thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Quản lý nhà nước của chính quyền địa phương 2 cấp với giáo dục mầm non

Thông tư số 09/2025/TT-BGDĐT ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của chính quyền địa phương hai cấp đối với giáo dục mầm non.

Thông tư xác lập nguyên tắc phân cấp phù hợp với năng lực từng cấp, bảo đảm thống nhất quản lý, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ, đồng thời gắn với trách nhiệm và nguồn lực thực hiện.

Nhiều nhiệm vụ trước đây do Phòng GD&ĐT cấp huyện thực hiện nay được phân giao cho UBND cấp xã, đặc biệt trong quản lý cơ sở giáo dục mầm non, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập.

Thông tư cũng quy định rõ trách nhiệm của Sở GD&ĐT trong hướng dẫn chuyên môn, kiểm định chất lượng, tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non và xây dựng môi trường giáo dục an toàn.

Việc phân quyền này nhằm tăng cường tính chủ động và hiệu quả quản lý ở cấp cơ sở, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục mầm non trong bối cảnh mới.

Quản lý nhà nước của chính quyền địa phương 2 cấp với giáo dục phổ thông

Thông tư số 10/2025/TT-BGDĐT ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của chính quyền địa phương hai cấp đối với giáo dục phổ thông.

Thông tư chuyển giao nhiều nhiệm vụ từ Phòng GD&ĐT cấp huyện về cho UBND cấp xã, đặc biệt trong các lĩnh vực như: cấp giấy chuyển trường trung học cơ sở, tổ chức đánh giá học sinh các cấp, quản lý và chi trả chính sách học bổng, hỗ trợ đối tượng đặc thù, và quản lý hoạt động dạy thêm học thêm ngoài nhà trường trên địa bàn.

Đồng thời, UBND cấp xã cũng được giao trách nhiệm quản lý các loại hình trường phổ thông trên địa bàn, bao gồm tiểu học, THCS, trường phổ thông nhiều cấp học, trường dân tộc bán trú.

Trong khi đó, Sở GD&ĐT giữ vai trò chủ trì chuyên môn, chịu trách nhiệm hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông, kiểm định chất lượng và bảo đảm yêu cầu chuyên môn đối với các hoạt động giáo dục.

Việc phân cấp này nhằm tăng cường hiệu quả quản lý tại cơ sở, giảm tầng nấc trung gian và phát huy vai trò chủ động của chính quyền cấp xã trong thực thi chính sách giáo dục phổ thông.

Quản lý nhà nước của chính quyền địa phương 2 cấp với giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên

Thông tư số 11/2025/TT-BGDĐT ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của chính quyền địa phương hai cấp đối với giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên.

Thông tư phân cấp cho UBND cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ như: chỉ đạo, tổ chức, quản lý và giám sát hoạt động của Trung tâm học tập cộng đồng; hỗ trợ tổ chức các lớp xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau biết chữ; chi trả học bổng và chính sách cho người học tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp tư thục trên địa bàn.

Đồng thời, giao UBND cấp xã quản lý các điều kiện bảo đảm hoạt động giáo dục tại các cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo phân cấp.

Trong khi đó, Sở GD&ĐT cấp tỉnh chịu trách nhiệm hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ, tổ chức đánh giá chất lượng, kiểm định cơ sở giáo dục, và giám sát việc thực hiện các quy định chuyên môn.

Việc phân quyền, phân cấp nhằm tăng cường tính chủ động, hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở, đồng thời bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn và nguồn lực của từng địa phương.

Quản lý nhà nước của chính quyền địa phương 2 cấp với lĩnh vực nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục

Thông tư số 12/2025/TT-BGDĐT ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của chính quyền địa phương hai cấp đối với lĩnh vực nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục.

Theo đó, nhiều nhiệm vụ trước đây do Phòng GD&ĐT cấp huyện thực hiện nay được giao cho UBND cấp xã.

Cụ thể, UBND cấp xã được phân cấp tổ chức các hội thi giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi cấp trường và tổng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh giỏi theo chu kỳ 2 năm/lần; tổ chức bình chọn giáo viên tiêu biểu và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục tiêu biểu tại địa phương.

Đồng thời, cấp xã chịu trách nhiệm tổ chức đánh giá, xếp loại chuẩn nghề nghiệp giáo viên và chuẩn hiệu trưởng các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý, trên cơ sở hướng dẫn chuyên môn của cấp tỉnh.

Về phía Sở GD&ĐT, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn mang tính chất liên tỉnh hoặc cấp tỉnh như: đánh giá, lựa chọn đội ngũ cán bộ quản lý cốt cán; tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi, hiệu trưởng giỏi cấp tỉnh; hướng dẫn thực hiện chuẩn nghề nghiệp và tiêu chuẩn chức danh theo quy định hiện hành.

Thông tư đồng thời cập nhật các văn bản quy phạm trước đây theo hướng thay thế cụm từ “Phòng GD&ĐT cấp huyện” bằng “UBND cấp xã” để thống nhất với mô hình phân cấp hiện hành.

Quản lý nhà nước của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực giáo dục

Thông tư số 13/2025/TT-BGDĐT ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực giáo dục.

Theo Thông tư, UBND cấp xã được phân cấp thực hiện một số nhiệm vụ hành chính quan trọng như: cấp, cấp lại, điều chỉnh, thu hồi và quản lý phôi văn bằng tốt nghiệp trung học cơ sở; xác nhận bản sao văn bằng, chứng chỉ từ sổ gốc theo quy định; tổ chức lưu trữ, khai thác và sử dụng dữ liệu văn bằng chứng chỉ tại địa phương.

Đồng thời, cấp xã cũng chịu trách nhiệm quản lý, cập nhật và vận hành các hệ thống thông tin, thư điện tử công vụ, và cổng thông tin điện tử phục vụ công tác giáo dục trên địa bàn.

Trong khi đó, Sở GD&ĐT cấp tỉnh giữ vai trò hướng dẫn chuyên môn, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về quản lý văn bằng, chứng chỉ, bảo đảm chất lượng và tính pháp lý của hệ thống quản lý giáo dục tại cơ sở.

Thông tư góp phần tinh gọn hóa quy trình hành chính, tăng tính chủ động và hiệu quả thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về giáo dục tại cấp cơ sở.

Nhiệm vụ và quyền hạn Sở GD&ĐT, Phòng Văn hóa - Xã hội thuộc UBND cấp xã trong lĩnh vực giáo dục

Thông tư 15/2025/TT-BGDĐT ngày 24/7/2025 quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Sở GD&ĐT thuộc UBND cấp tỉnh và Phòng Văn hóa - Xã hội thuộc UBND cấp xã trong lĩnh vực giáo dục.

Thông tư nêu rõ Sở GD&ĐT là cơ quan chuyên môn tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về giáo dục mầm non, phổ thông, nghề nghiệp, thường xuyên và đại học (nếu có), với các nhiệm vụ chủ yếu gồm: xây dựng và trình chính sách, kế hoạch phát triển giáo dục; quản lý tài chính, tài sản; tổ chức bộ máy, đội ngũ giáo viên; quản lý chất lượng, chương trình giáo dục; chỉ đạo thi cử, văn bằng, tuyển sinh; kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và thực hiện chuyển đổi số.

Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã có chức năng tham mưu, giúp UBND xã thực hiện quản lý giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và trung tâm học tập cộng đồng; triển khai kế hoạch, phổ cập, xóa mù chữ; quản lý cơ sở, nhân sự giáo dục; phối hợp quản lý tài chính, cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin.

Thông tư đồng thời thay thế Thông tư 12/2020/TT-BGDĐT và bổ sung, điều chỉnh một số nội dung liên quan đến phân quyền, phân cấp trong quản lý giáo dục.

Hải Bình