Tổng Bí thư Tô Lâm: Dám nghĩ lớn, hành động lớn để Việt Nam cất cánh

Không có con đường nào khác…

Đất nước muốn tiến nhanh, tiến vững chắc trong kỷ nguyên mới, không có con đường nào khác ngoài con đường khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Chính vì vậy, Nghị quyết 57 xác định rõ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược, là động lực chủ yếu thúc đẩy hiện đại hóa đất nước, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Ngày 18-5 cũng là ngày khoa học công nghệ của Việt Nam, tôi xin chúc mừng ngành khoa học công nghệ Việt Nam. Chúc mừng các nhà khoa học, giới trí thức, các chuyên gia công nghệ, các doanh nghiệp nhân ngày trọng đại này. Chúc khoa học công nghệ Việt Nam ngày càng phát triển...

Tổng Bí thư TÔ LÂM

Ngăn chặn mọi biểu hiện trục lợi, hướng lái chính sách

Báo cáo chuyên đề trước đó tại hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói việc ban hành Nghị quyết 66 là đòi hỏi khách quan của tiến trình đổi mới, nhằm tạo đột phá nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Khái quát năm quan điểm chỉ đạo nêu tại Nghị quyết 66, ông Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh phải xác định công tác xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước, phải thay đổi toàn diện cả tư duy và cách thức triển khai công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

“Cần phải tăng cường kiểm soát quyền lực; phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ; phòng ngừa, ngăn chặn mọi biểu hiện trục lợi, hướng lái chính sách” - ông Mẫn nói.

Nêu bảy nhóm nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội lưu ý kiên quyết không “hình sự hóa” các quan hệ kinh tế, dân sự, không dùng biện pháp hành chính để giải quyết tranh chấp kinh tế, giữ vững tính công bằng và linh hoạt của luật pháp và người dân và DN được làm những gì luật không cấm.

Ông đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương khẩn trương cụ thể hóa, hướng dẫn triển khai thực hiện Nghị quyết 198 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. “Dứt khoát không để tình trạng “nói nhiều làm ít”, “nói mà không làm””- Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đặc biệt, ông đề nghị có cơ chế điều động, luân chuyển cán bộ, công chức của bộ, ngành tư pháp đi địa phương và làm việc ở bộ, ngành Trung ương để bổ sung kinh nghiệm thực tiễn.

Nghị quyết 68: Nguồn cảm hứng để doanh nghiệp dấn thân

Trình bày chuyên đề “Nội dung trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết 68 về phát triển KTTN và kế hoạch hành động thực hiện nghị quyết” - Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định muốn KTTN phát triển thì phải có cơ chế ưu tiên cụ thể cho từng ngành, nghề.

Ông đánh giá thời gian qua, KTTN đã góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng thu ngân sách nhà nước; tạo việc làm, thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội; thúc đẩy hội nhập quốc tế…

“Trong đại dịch COVID-19 và nhất là bão Yagi - cơn bão lịch sử trong 70 năm qua đã cho thấy vai trò tích cực, chủ động tham gia tích cực, nhiệt tình, hiệu quả của đội ngũ DN mà không chờ kêu gọi” - Thủ tướng nhìn nhận.

Chỉ ra tám nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cấp bách trong Nghị quyết 68, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu phải đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế, chính sách, bảo đảm và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng của KTTN và bảo đảm thực thi hợp đồng của KTTN.

“Tinh thần là phải đổi mới tư duy xây dựng và thực thi pháp luật; xóa bỏ các rào cản hành chính, cơ chế “xin-cho”, tư duy “không quản được thì cấm”. Đồng thời, khắc phục triệt để tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu nhất quán giữa các bộ, ngành, địa phương” - Thủ tướng nêu rõ và khẳng định phải phân định rõ trách nhiệm hình sự với hành chính, dân sự;.

Cùng với đó là hoàn thiện hệ thống pháp luật, xóa bỏ các rào cản tiếp cận thị trường; tạo mọi thuận lợi trong giải quyết thủ tục hành chính; chuyển từ nền hành chính công vụ, quản lý là chủ yếu sang phục vụ và kiến tạo phát triển, lấy người dân, DN làm trung tâm. Trong đó, phải thực hiện chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát…

Một điểm mới trong nghị quyết được Thủ tướng Phạm Minh Chính đề cập là tạo thuận lợi cho KTTN tiếp cận các nguồn lực về đất đai, vốn, nhân lực chất lượng cao với các giải pháp cụ thể. Chậm nhất trong năm 2025, hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai; thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực đất đai; giảm thiểu thời gian giải quyết thủ tục thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; hỗ trợ tích cực trong giải phóng mặt bằng.

“Với những giải pháp mang tính cách mạng, đột phá, Nghị quyết 68 là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, “tiếp lửa” cho cộng đồng DN, doanh nhân dấn thân, nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu làm lớn, vượt qua giới hạn của chính bản thân mình, tạo dựng những giá trị mới, cùng cả nước vươn lên trong kỷ nguyên mới” - Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

TS ĐINH THẾ HIỂN, chuyên gia kinh tế:

Xây dựng pháp luật thành nguồn lực cạnh tranh quốc gia

Trong nhiều năm, hoạt động xây dựng pháp luật ở Việt Nam thường chịu ảnh hưởng bởi tư duy “không quản được thì cấm”.

Mô hình mới, công nghệ mới như taxi công nghệ, tiền kỹ thuật số, trí tuệ nhân tạo, kinh tế chia sẻ... đều từng bị rơi vào trạng thái “chờ pháp luật” hoặc “thiếu cơ chế”, dẫn đến đình trệ triển khai hoặc không rõ ràng pháp lý.

Tư duy này đã tạo nên một vòng luẩn quẩn: Không có luật nên không cho làm - không có thực tiễn nên không có luật - và hệ quả là Việt Nam bị động trong hội nhập và dễ lỡ nhịp phát triển so với thế giới.

Nghị quyết 66 thể hiện một bước đột phá chiến lược trong tư duy pháp luật. Tinh thần chủ đạo là thay đổi từ “quản lý - hạn chế - kiểm soát” sang “kiến tạo - mở đường - tạo điều kiện” cho phát triển.

Ví dụ: Những công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới khi chưa biết quản lý thế nào thì có thể được thử nghiệm trong không gian và thời gian giới hạn (sandbox). Đồng thời, Nhà nước thay vì cấm kinh doanh mô hình mới nên luật hóa cơ chế thử nghiệm về sandbox, tạm thời cho phép với điều kiện kiểm soát rủi ro, đặt dưới sự giám sát của các nhà quản lý và có các phương án dự phòng rủi ro phù hợp để ngăn hậu quả của sự thất bại mà không ảnh hưởng lớn đến hệ thống tài chính quốc gia.

Nghị quyết 66 ra đời đã nhấn mạnh cải cách cơ bản về thủ tục pháp lý: Chuyển từ cơ chế cấp phép sang hậu kiểm, công khai - minh bạch - trách nhiệm giải trình. Điều này sẽ giảm quyền tùy tiện của cơ quan quản lý, bảo đảm công bằng pháp lý và khơi thông tiềm năng của người dân, doanh nghiệp.

Nghị quyết 66 xác định vai trò của hệ thống pháp luật như một “năng lực mềm” trong cạnh tranh quốc tế. Pháp luật phải có tính minh bạch và dễ tiên liệu. Các nhà đầu tư, doanh nghiệp, nhà khoa học… chỉ yên tâm bỏ vốn, bỏ chất xám nếu họ hiểu luật, đoán được rủi ro và có thể dự báo được phản ứng của Nhà nước trong các tình huống mới. Pháp luật ổn định là nền tảng để hoạch định kế hoạch dài hạn. Đồng thời, một hệ thống pháp luật có khả năng thích ứng với cái mới sẽ tạo ra một không gian thể chế cho đổi mới sáng tạo và phát triển…

-----

Luật sư LÊ VĂN HOAN, Đoàn Luật sư TP.HCM:

Loại bỏ tư duy “không quản được thì cấm”

Quan điểm cốt lõi và mang tính đột phá trong Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị là “thực hiện nhất quán quan điểm người dân và doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm”. Khi ranh giới giữa “được làm” và “không được làm” được xác định rõ ràng trong luật, môi trường pháp lý trở nên minh bạch và dễ dự đoán hơn, tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp trong các quyết định đầu tư và kinh doanh. Song song với việc được tự chủ hơn, người dân và doanh nghiệp cũng phải nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm về hành vi của mình.

Hiện nay, trong lĩnh vực tài chính phát sinh khái niệm mới đó là tiền số, tài sản số như bitcoin. Việc này đã gây ra nhiều tranh luận về cách quản lý. Chúng ta cần nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý để quản lý rủi ro và khai thác tiềm năng. Nếu chỉ phản ứng theo hướng cảnh báo và có xu hướng cấm đoán, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội nghiên cứu và ứng dụng công nghệ blockchain. Thực tế nó để tài sản số phát triển mang tính tự phát, không kịp ban hành quy định pháp luật cụ thể về tài sản này thì rất khó kiểm soát, khi đó rất dễ hình thành tư duy “không quản được thì cấm”.

-----

Luật sư THÁI THANH VÂN, Đoàn Luật sư TP.HCM:

Không vì tranh chấp hợp đồng mà đẩy doanh nhân vào vòng lao lý

Việc Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị nhấn mạnh nguyên tắc “không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, hành chính, dân sự” là một bước đi đúng đắn, phản ánh tư duy cải cách tư pháp tiến bộ, đồng thời bảo đảm môi trường pháp lý minh bạch, an toàn cho hoạt động đầu tư, kinh doanh.

Các tranh chấp dân sự, kinh tế vốn dĩ phát sinh từ sự thỏa thuận, giao dịch giữa các bên, cần được giải quyết thông qua các cơ chế hòa giải, trọng tài hoặc tòa án. Việc hình sự hóa các quan hệ này có thể dẫn đến sự lạm dụng tố tụng hình sự để gây sức ép, làm mất niềm tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư vào hệ thống pháp luật.

Chúng ta phải phân định rõ ràng giữa sai phạm và hành vi phạm tội. Không thể vì tranh chấp hợp đồng mà đẩy doanh nhân vào vòng lao lý. Điều này không chỉ trái với nguyên tắc pháp quyền mà còn gây tổn hại cho môi trường đầu tư kinh doanh.

Cần tuyệt đối tránh việc sử dụng các biện pháp hành chính để can thiệp, giải quyết tranh chấp thuộc phạm vi dân sự, kinh tế. Thay vào đó, cần khuyến khích cơ chế giải quyết tranh chấp thông qua tòa án, trọng tài thương mại, đảm bảo tính độc lập, công bằng và đúng pháp luật. Đây là điều kiện tiên quyết để Việt Nam xây dựng một nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập.

THẢO HIỀN - NGUYỄN CHÍNH ghi