Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ khởi công xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền
Sáng 26/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ khởi công dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Cổ Loa (xã Cổ Loa, huyện Đông Anh).
Cùng dự buổi lễ, đại biểu Trung ương có Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an - Đại tướng Lương Tam Quang; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Lê Hoài Trung; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Phạm Gia Túc; đại diện lãnh đạo một số bộ, ban, ngành trung ương.
Đại biểu thành phố Hà Nội có: Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn và lãnh đạo các ban, sở, ngành.
Tổng Bí thư Tô Lâm cùng các lãnh đạo Trung ương và thành phố Hà Nội ấn nút khởi công Dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền. (Ảnh: Viết Thành)
Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Anh Dũng cho biết: Năm 938, dưới ngọn cờ đại nghĩa của người anh hùng Ngô Quyền, quân ta đã đánh thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng lịch sử.
Mùa xuân Kỷ Hợi năm 939, Ngô Quyền xưng Vương lập nên một nhà nước độc lập. Cổ Loa (Đông Anh) một lần nữa được chọn làm kinh đô nước Việt và đây là sự kiện có ý nghĩa vô cùng đặc biệt, chính thức chấm dứt 1.000 năm Bắc thuộc, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự chủ cho dân tộc, nối tiếp truyền thống thời đại vua An Dương Vương, mang ý nghĩa phục hồi quốc thống. Ngô Quyền đã được lịch sử tôn vinh là vị Tổ Trung hưng của dân tộc Việt Nam.
Trong nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp, Nhân dân Đông Anh luôn trân trọng gìn giữ, tu bổ, tôn tạo và phát huy các giá trị di sản văn hóa, đồng thời luôn mong muốn có đền thờ Đức vua Ngô Quyền và Công viên di sản tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Cổ Loa, nơi đời đời tưởng nhớ, ghi công và biết ơn Đức vua An Dương Vương, Đức vua Ngô Quyền cùng các bậc tiền nhân để Nhân dân cả nước thành kính dâng hương tưởng niệm, tổ chức lễ hội xưng Vương, đẩy mạnh giáo dục lịch sử, truyền thống văn hóa.
Tổng Bí thư Tô Lâm cùng lãnh đạo trung ương, thành phố Hà Nội dự Lễ khởi công xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền. (Ảnh: Viết Thành)
Để tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ đến vị anh hùng đã cùng các tướng lĩnh và Nhân dân làm nên chiến thắng Bạch Đằng vang dội, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự chủ lâu dài với sự tiếp nối rực rỡ cho đến ngày hôm nay, huyện Đông Anh đã chủ động đề xuất và được Thủ tướng thống nhất chủ trương chọn vị trí, địa điểm xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền.
Đồng thời, được HĐND thành phố Hà Nội phê duyệt chủ trương đầu tư với vị trí xây dựng tại ô đất ký hiệu L-04 thuộc phân vùng lõi Khu di tích quốc gia đặc biệt Cổ Loa.
Dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền, được khởi công xây dựng tổng diện tích đất khoảng 6.180 m2. Trong đó, diện tích đất xây dựng đường giao thông nội bộ xung quanh công trình và diện tích khớp nối hạ tầng kỹ thuật khoảng 980m2; diện tích xây dựng đền thờ khoảng 5.200m2, bao gồm: Đền thờ chính, lầu chuông, lầu trống, nghi môn, các hạng mục phụ trợ và hạ tầng kỹ thuật.
Tổng mức đầu tư là 298,402 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách thành phố, huyện và các nguồn xã hội hóa.
“Dự án nhằm tôn vinh và tri ân Đức vua Ngô Quyền - Vị Tổ trung hưng đất nước; bảo tồn, tôn tạo, hướng tới xây dựng Khu di tích thành Cổ Loa trở thành Công viên lịch sử - sinh thái - nhân văn của Thủ đô Hà Nội; từng bước hoàn thiện Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Thành Cổ Loa. Đồng thời, gắn kết phát triển du lịch di sản với không gian văn hóa - tâm linh, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương; phục vụ nhu cầu tâm linh, tri ân nguồn cội của Nhân dân, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, khơi dậy ý chí tự cường trong các tầng lớp Nhân dân”, Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Anh Dũng cho biết.
Theo Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Anh Dũng, dự án được HĐND thành phố Hà Nội phê duyệt chủ trương đầu tư và phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư năm 2022.
Dự án đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định ngày 4/4/2025 và được UBND thành phố phê duyệt ngày 19/4/2025.
Sau khi tiếp thu các ý kiến đóng góp của cơ quan chuyên môn, hồ sơ thiết kế, bản vẽ thi công được hoàn thiện, dự án đã bảo đảm thực hiện các công tác lập, trình, thẩm định đúng tiến độ, hồ sơ pháp lý đầy đủ, tuân thủ các quy định về đầu tư, đủ điều kiện tiến hành lựa chọn nhà thầu thi công dự án.
Lãnh đạo Trung ương và thành phố Hà Nội dự Lễ khởi công. (Ảnh: Viết Thành)
Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Anh Dũng thông tin, theo Quy hoạch phát triển du lịch TP Hà Nội định hướng đến năm 2030 đã được UBND thành phố phê duyệt, trong đó Khu di tích Cổ Loa là trung tâm du lịch nằm trong Cụm du lịch Vân Trì - Cổ Loa và được xác định là sản phẩm du lịch văn hóa quan trọng cần tập trung nghiên cứu, đầu tư phát triển. Do vậy, việc khởi công xây dựng công trình đền thờ Đức vua Ngô Quyền không chỉ phù hợp với định hướng quy hoạch đã được phê duyệt, đồng thời còn mang ý nghĩa to lớn, góp phần tạo động lực phát triển kinh tế, du lịch cho huyện Đông Anh nói chung và Khu di tích quốc gia đặc biệt Cổ Loa nói riêng.
Để dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền sớm hoàn thành, bảo đảm đúng thiết kế, chuyên môn, chất lượng, đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân trên địa bàn huyện, Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Anh Dũng yêu cầu chủ đầu tư - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện, liên danh nhà thầu thi công dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền, các đơn vị có liên quan tập trung cao nhất về nhân lực, thiết bị để đẩy nhanh tiến độ thi công, bảo đảm các mục tiêu về kỹ thuật, mỹ thuật, chất lượng, an toàn.
Đồng thời, cấp ủy, chính quyền và Nhân dân xã Cổ Loa cùng chung tay, góp sức, tạo mọi điều kiện thuận lợi để công trình triển khai đúng kế hoạch, tiến độ, bảo đảm an toàn, chất lượng đã đề ra.
Theo UBND huyện Đông Anh, thời gian hoàn thành công tác thi công xây dựng công trình Đền thờ Đức vua Ngô Quyền là vào quý II/2026.
Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán năm 938
Trận đầu vang danh chiến thắng Bạch Đằng là khi Ngô Quyền đập tan quân Nam Hán năm 938, đánh dấu đỉnh cao của nghệ thuật quân sự Việt Nam.
Sách Đại Việt Sử ký toàn thư cho biết kế sách đánh giặc của Ngô Quyền: “Nếu sai người đem cọc nhọn, đầu bịt sắt cắm ngầm trước cửa biển, thuyền của bọn chúng theo nước triều lên vào trong hàng cọc thì sau đó ta dễ bề chế ngự, không cho chiếc nào thoát”. Chính Ngô Quyền đã khẳng định điều đó với tướng lĩnh của mình “không kế gì hơn kế ấy cả”.
Đức vương Ngô Quyền sinh ngày 12 tháng Giêng năm Mậu Ngọ (tức ngày 6 tháng 2 năm 898), tại làng Mông Phụ, Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội ngày nay. Sinh ra trong một dòng họ hào trưởng có thế lực, cha là Ngô Mân làm chức châu mục Đường Lâm, ngay từ nhỏ, ông đã tỏ ra là người có trí dũng song toàn, được dạy bắn cung nỏ, sử dụng giáo gươm, bí mật binh pháp.
Ngô Quyền lớn lên trong lúc đất nước mới dành được quyền tự chủ, ông nối chí cha tập hợp lực lượng và trở thành một hào trưởng hùng mạnh trong vùng. Ông được Dương Đình Nghệ, (vốn là một bộ tướng của Khúc Thừa Mỹ, sau tự xưng là Tiết độ sứ) tin yêu, mời về làm Nha Tướng và gả con gái cho.
Sau lại được Dương Đình Nghệ giao cho trấn giữ Châu Ái - vùng đất phên dậu của quê hương họ Dương. Năm 937, Dương Đình Nghệ bị nha tướng Kiều Công Tiễn giết hại để cướp ngôi Tiết độ sứ, gây nên sự căm phẫn trong các vị hào trưởng và nhân dân. Ngô Quyền bèn tập hợp lực lượng để tiêu diệt Kiều Công Tiễn. Quá hoảng sợ, Kiều Công Tiễn đã vội vã cầu cứu Nam Hán, vua Nam Hán là Lưu Cung nhân cơ hội đó đã phong con trai là Lưu Hoàng Tháo thống lĩnh thủy quân vượt biển sang xâm lược nước ta.
Đất nước lâm nguy, Ngô Quyền một mặt tiêu diệt Kiều Công Tiễn trừ mối họa, mặt khác huy động nhân dân cả nước bước vào cuộc kháng chiến. Tại vùng cửa sông Bạch Đằng, Ngô Quyền đã huy động hàng ngàn binh sĩ và nhân dân địa phương xây dựng trận địa cọc để đón đánh quân xâm lược.
Hơn ba nghìn cây gỗ được vót nhọn, bịt sắt rồi đóng xuống lòng sông trên một quãng dài 3 dặm, khi thủy triều lên, bãi cọc không bị lộ. Ngô Quyền dự định nhử quân địch vào khu vực này khi thủy triều lên và đợi nước triều rút xuống cho thuyền địch mắc cạn mới giao chiến.
Vào một ngày cuối đông năm 938, đoàn binh thuyền do Hoàng Tháo chỉ huy rầm rộ vượt biển tiến vào cửa ngõ Bạch Đằng. Đúng lúc nước triều đang dâng cao, Ngô Quyền cho thuyền nhẹ ra khiêu chiến, nhử địch đuổi theo vượt qua bãi cọc lọt vào trận địa mai phục của ta. Khi đoàn thuyền của Hoàng Tháo vượt qua vùng cửa biển, nước triều rút mạnh, quân ta quay lại phản công quyết liệt.
Trận địa cọc nhô lên chặn đứng đoàn thuyền giặc, nhiều chiếc bị cọc gỗ đâm thủng, va vào nhau rồi chìm xuống dòng sông. Chủ tướng Hoàng Tháo bỏ mạng cùng quá nửa quân sĩ. Vua Nam Hán cầm quân tiếp ứng đóng ở biên giới mà không kịp trở tay đối phó.
Nghe tin Hoằng Tháo tử trận, Lưu Cung kinh hoàng, đành thu nhặt số quân còn lại mà rút lui. Từ đó, nhà Nam Hán bỏ hẳn mộng xâm lược nước ta. Sau chiến thắng lẫy lừng, năm 939, Ngô Quyền lên ngôi vua, xưng là Ngô Vương, lập ra nhà Ngô, đóng đô ở Cổ Loa (tức Đông Anh, Hà Nội ngày nay).
Đại thắng Bạch Đằng năm 938 được ghi vào lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta như một chiến công chói lọi, chấm dứt nền thống trị hơn 1.000 năm Bắc thuộc, mở ra một kỷ nguyên độc lập lâu dài cho dân tộc Việt Nam.
Ngô Quyền - người anh hùng của chiến thắng oanh liệt trên sông Bạch Đằng năm 938 đã trở thành vị vua có "công tái tạo, vua của các vua”, xứng đáng là "vị tổ trung hưng" của dân tộc.
