Tổng Bí thư Tô Lâm: Tự tin, tự chủ, tự lực, tự cường là sức mạnh nội sinh và niềm tự hào dân tộc
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Tự tin, tự chủ, tự lực, tự cường, đó là sức mạnh nội sinh và niềm tự hào dân tộc mà chúng ta phải giữ cho bằng được…
Chiều ngày 4-11, Quốc hội dành thời gian thảo luận tại tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. Phát biểu tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ niềm vui được cùng các đại biểu thảo luận về dự thảo các văn kiện, tập trung vào ba nội dung cốt lõi.
Ba trọng tâm lớn trong phát triển đất nước
Thứ nhất là xác định phương hướng phát triển đất nước. Theo Tổng Bí thư, việc thống nhất nhận thức về con đường phát triển là điều tiên quyết. “Chúng ta phải cùng làm rõ con đường đi thế nào, bước đi ra sao, mục tiêu là gì?”, Tổng Bí thư nêu.
Thứ hai là việc tổ chức triển khai hiệu quả các nghị quyết của Đảng. Tổng Bí thư nhấn mạnh tổ chức thực hiện là khâu quyết định vì “mục tiêu, định hướng có đúng đến đâu mà tổ chức thực hiện không đạt thì vẫn chưa đáp ứng yêu cầu”.
Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: Trọng Phú
Điều thứ ba là tổng kết thực tiễn để bổ sung, hoàn thiện chủ trương, chính sách mới đáp ứng yêu cầu phát triển. Theo Tổng Bí thư, mọi chủ trương, chính sách là phải xuất phát từ thực tiễn, lắng nghe tiếng nói của nhân dân, để nhận diện vấn đề còn vướng mắc và kịp thời bổ sung chủ trương, chính sách phù hợp.
Phân tích sâu về mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Tổng Bí thư cho rằng đây là vấn đề lớn, dù không mới nhưng luôn cần tiếp tục được làm rõ.
“Chúng ta từng băn khoăn: có chấp nhận kinh tế thị trường hay không, và đi lên chủ nghĩa xã hội như thế nào?”, Tổng Bí thư nêu vấn đề và nhấn mạnh: “Mục tiêu của chủ nghĩa xã hội là thỏa mãn nhu cầu của nhân dân. Muốn vậy phải có sản xuất, năng suất cao, có của cải để phục vụ nhân dân”.
Theo Tổng Bí thư, phát triển kinh tế thị trường không có nghĩa là đi chệch hướng xã hội chủ nghĩa. “Ngay Chủ nghĩa Mác cũng chỉ ra rằng, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải trải qua thời kỳ quá độ, có điều kiện vật chất nhất định, thậm chí phải vận dụng linh hoạt các yếu tố của kinh tế tư bản để phát triển lực lượng sản xuất”.
Ông khẳng định, Việt Nam lựa chọn bỏ qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa, đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, “là bước đi sáng tạo, mang bản sắc riêng”. Tuy nhiên, điều đó càng đòi hỏi vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước để bảo đảm nền kinh tế phát triển đúng hướng, không chệch quỹ đạo.
Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: Trọng Phú
Trong đó, phải có cơ chế, chính sách phù hợp để phát huy mặt tích cực, hạn chế tiêu cực của kinh tế thị trường để bảo đảm phát triển bền vững, tiến bộ, công bằng xã hội. Ví dụ như vấn đề phân hóa giàu nghèo làm sao phải khuyến khích làm giàu chính đáng, còn người nghèo, người yếu thế thì Nhà nước và xã hội phải lo.
Tổng Bí thư nhấn mạnh mục tiêu phát triển không chỉ là tăng trưởng kinh tế, mà còn phải xây dựng xã hội công bằng, nhân ái, nơi mọi người đều có cơ hội phát triển, không ai bị bỏ lại phía sau. Đồng thời, Tổng Bí thư cũng khẳng định đường lối phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam là hoàn toàn đúng đắn, vừa phát huy động lực cạnh tranh, vừa bảo đảm công bằng, nhân ái và vì con người.
Khoa học – công nghệ là con đường duy nhất để phát triển bứt phá
Tổng Bí thư dẫn lại lịch sử phát triển của nước Anh, một đất nước nhờ ba cuộc cách mạng công nghiệp mà vươn lên thành cường quốc. Ngày nay, thế giới bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư là chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo.
“Nếu biết đi tắt, đón đầu, Việt Nam có thể rút ngắn hàng chục năm phát triển”, Tổng Bí thư nhấn mạnh và cảnh báo nếu không tỉnh táo, Việt Nam có thể trở thành “bãi rác công nghệ” khi tiếp nhận những dây chuyền, thiết bị lạc hậu từ các nước phát triển.
Theo Tổng Bí thư mô hình quản trị quốc gia trong giai đoạn tới phải là quản trị dựa trên pháp luật minh bạch và dữ liệu tin cậy. “Nếu không có dữ liệu thì đừng nói đến chuyển đổi số, cũng không thể nói gì đến trí tuệ nhân tạo. Không có dữ liệu thì như máy không có xăng, con người không có cơm để làm việc”, ông ví von.
Do đó, Tổng Bí thư cho rằng, cần xây dựng hạ tầng số hiện đại, bộ máy tinh gọn, đội ngũ cán bộ có năng lực. “Đây là một cuộc cách mạng toàn diện, không chỉ riêng ngành y tế, văn hóa hay giáo dục, mà tất cả các lĩnh vực đều phải chuyển đổi số”, ông nói.
Về kinh tế biển, Tổng Bí thư cho biết, Việt Nam có hơn 1 triệu km² diện tích biển, gấp ba lần diện tích đất liền, nhưng đến nay mới chỉ khai thác phần bề mặt. Đây là lĩnh vực có tiềm năng rất lớn, cần được đầu tư nghiên cứu, điều tra và có kế hoạch, lộ trình khai thác cụ thể để phát triển đất nước bền vững.
Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: Trọng Phú
Bàn về nông nghiệp, Tổng Bí thư nêu rõ, tuy Việt Nam xuất khẩu khoảng 8 triệu tấn gạo mỗi năm, nhưng lợi nhuận thực tế của người nông dân không cao. “Một hecta trồng lúa doanh thu chỉ khoảng 200 triệu đồng mỗi năm, trong khi cùng diện tích đó, nếu đầu tư công nghiệp hay dịch vụ, có thể thu hàng tỷ đồng. Phải tính lại cơ cấu sử dụng đất, vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế”, ông nói.
Theo Tổng Bí thư, với 106 triệu dân, Việt Nam cần dự trữ lương thực cho ít nhất một mùa (khoảng 3 đến 5 tháng), để phòng rủi ro mất mùa, đảm bảo an toàn lương thực quốc gia. Ông cũng nhấn mạnh xuất khẩu nông sản phải hướng đến “xuất khẩu giá trị thực chất” thay cho chỉ bán nông sản hay lao động như hiện nay. Theo đó, Việt Nam nên đầu tư nhà máy chế biến ngay tại nước sở tại, vừa tiết kiệm chi phí vận chuyển, vừa gia tăng giá trị, lại tạo được việc làm và đẩy mạnh quan hệ hợp tác bền vững với nước bạn.
Tổng Bí thư đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu đưa tư duy hạch toán vào mọi lĩnh vực, từ đầu tư công đến hạ tầng, nông nghiệp, công nghiệp. Ông chỉ rõ thực tế khu vực tư nhân luôn tính toán chi ly vì phải vay vốn ngân hàng, còn khu vực công nhiều khi chậm tiến độ, kéo dài mà không ai chịu trách nhiệm.
“Mười năm chậm trễ là mất bao nhiêu vốn, bao nhiêu cơ hội? Làm cầu xong không bảo dưỡng, để hư hỏng, đó là thất thoát vô hình. Phải thay đổi tác phong, coi hạch toán là văn hóa của nền kinh tế thị trường”.
Tổng Bí thư Tô Lâm thông tin, Bộ Chính trị và Trung ương đang chuẩn bị ban hành một số nghị quyết lớn, trước hết là nghị quyết về kinh tế nhà nước. Song song với nghị quyết về kinh tế, Trung ương cũng chuẩn bị nghị quyết về văn hóa, giáo dục và y tế – ba lĩnh vực then chốt liên quan trực tiếp đến con người và nền tảng xã hội.
Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh Nghị quyết mới của Trung ương đã xác định rõ mục tiêu tăng trưởng cao, hướng tới mức hai con số. Nhưng muốn đạt được, không thể chỉ dựa vào quán tính hay cách làm cũ.
“Chúng ta cần xem xét toàn diện tất cả các yếu tố, từ kinh tế, tài chính, tiền tệ đến đầu tư nước ngoài, cả trực tiếp và gián tiếp. Nếu không đạt được tăng trưởng hai con số, sẽ rất khó hoàn thành các mục tiêu phát triển đến năm 2030”, Tổng Bí thư nói và nhấn mạnh động lực tăng trưởng thực sự phải đến từ khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, đồng thời cũng “không thể đánh đổi môi trường và sự bền vững để lấy con số tăng trưởng nhất thời”.
Tự tin, tự chủ, tự lực, tự cường
Tổng Bí thư cho biết, bên cạnh dòng vốn FDI truyền thống, hiện nay đầu tư gián tiếp mới là yếu tố đáng chú ý. “Tôi sang Phần Lan, họ nói rằng các quỹ đầu tư của họ đã rót vào Việt Nam hàng nghìn tỷ đồng. Kiểm tra lại thì đúng là có, nhưng chưa ai thống kê, chưa ai báo cáo đầy đủ”, ông kể.
Theo Tổng Bí thư, dòng vốn này đang “thâm nhập sâu vào doanh nghiệp trong nước, thông qua các quỹ đầu tư và các nhà quản lý dự án”. Nhiều khi đó là vốn của các nhà đầu tư khác trong hệ sinh thái toàn cầu. “Nếu không tính toán toàn diện và kiểm soát chặt chẽ, ta sẽ không nắm rõ động lực thật sự của tăng trưởng, cũng như các rủi ro tiềm ẩn trong nền kinh tế”, ông cảnh báo.
Tổng Bí thư Tô Lâm nghe các đại biểu thảo luận về dự thảo các văn kiện trình đại hội Đảng XIV. Ảnh: Trọng Phú
“Nhiều khi ta thấy tăng trưởng cao, nhưng nhìn lại thì trong túi mình chẳng có gì cả, vì phần lớn lợi nhuận thuộc về các quỹ đầu tư nước ngoài”, Tổng Bí thư nêu thực tế và nhấn mạnh các cơ quan chức năng phải tính toán kỹ, tổng hợp đầy đủ và quản lý đồng bộ các dòng vốn để đảm bảo lợi ích quốc gia.
Ông cũng nhấn mạnh yêu cầu tự chủ trong mọi lĩnh vực, từ xã hội, đối ngoại, quốc phòng đến an ninh. “Tự chủ chiến lược là yếu tố cực kỳ quan trọng, vì nếu không tự chủ, ta sẽ bị phụ thuộc, và khi đã phụ thuộc thì coi như mất chiến lược của mình”, ông nói.
Tổng Bí thư kể lại câu chuyện khi gặp Bộ trưởng phụ trách chiến tranh của Hoa Kỳ và phía họ nói quý Việt Nam không phải vì lợi ích, mà vì Việt Nam là đất nước độc lập, tự chủ, không bị phụ thuộc.
“Nghe vậy, tôi thấy tự hào. Người ta tôn trọng Việt Nam chính vì bản lĩnh độc lập, tự chủ của mình”, Tổng Bí thư chia sẻ và khẳng định tự chủ phải dựa trên thực lực, đoàn kết, niềm tin và ý chí, chứ không phải chỉ là khẩu hiệu.
Tổng Bí thư thông tin trong quá trình thảo luận nghị quyết, có ý kiến băn khoăn rằng có nên đưa cụm từ “tự tin” vào hay không. Cuối cùng, chúng ta thống nhất phải có ‘tự tin’. Vì tự tin thì mới đi xa được, còn cứ chần chừ, lo ngại thì chỉ làm chậm lại bước tiến.
“Tự tin, tự chủ, tự lực, tự cường, đó là sức mạnh nội sinh và niềm tự hào dân tộc mà chúng ta phải giữ cho bằng được”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.
