Tổng Giám đốc WIPO: Đổi mới sáng tạo giống như con sông chảy từ núi ra đến biển

Ông Daren Tang - Tổng Giám đốc WIPO. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

Trong khuôn khổ chương trình sẽ thăm và làm việc tại Việt Nam theo lời mời của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Daren Tang - Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) đã có những chia sẻ với phóng viên về định hướng kết nối.

- Thưa ông, ông đánh giá thế nào về kết quả Việt Nam tiếp tục được ghi nhận là quốc gia “đổi mới vượt kỳ vọng” trong chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025. Việt Nam cần ưu tiên giải pháp gì để cải thiện những trụ cột còn hạn chế nhằm nâng cao chất lượng đổi mới sáng tạo trong những năm tới?

Ông Daren Tang: Với tư cách là Tổng Giám đốc WIPO, Cơ quan đổi mới sáng tạo toàn cầu, tôi xin chúc mừng Việt Nam nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh đất nước. 80 năm qua, Việt Nam đã thay đổi rất nhiều cả về mặt xã hội, kinh tế và văn hóa. Giờ đây, Việt Nam đang bước vào chương mới của sự phát triển.

Tôi tin rằng, khoa học công nghệ cũng như đổi mới sáng tạo là động lực thúc đẩy, cùng với quyết tâm chính trị của cả nước, Việt Nam sẽ thành công. Trong 10 đến 15 năm qua, Việt Nam đã chứng minh những nỗ lực của mình là có thật. Thành tích từ năm 2013 xếp thứ 76 trên thang xếp hạng và năm 2024 lên thứ hạng 44 quả thực là rất hiếm hoi trong lịch sử. Với thành tích này, Việt Nam đã có nền tảng vững chắc cho một chương phát triển tiếp theo.

Thế nhưng, để cho chương tiếp theo của đất nước thực sự là một chương phát triển, Việt Nam có 3 việc cần làm. Đầu tiên là củng cố đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Cùng với đó, nâng cao, xây dựng năng lực của con người để cụ thể hóa những ý tưởng sáng tạo trở thành những kết quả hữu hình như tạo ra việc làm, sản xuất, dịch vụ.

Cục Sở hữu trí tuệ và Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) ký kết Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

Một điểm nữa, giờ đây nền kinh tế của chúng ta không còn lệ thuộc vào sản xuất, lắp ráp, không còn lệ thuộc vào nông nghiệp như ngày trước mà sẽ chuyển sang nền kinh tế trí tuệ. Theo tôi đây chính là những điều Việt Nam cần phải triển khai để thay đổi.

- Việt Nam đang tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện Luật Sở hữu trí tuệ. Theo ông, những điểm nào Việt Nam cần lưu ý trong quá trình sửa đổi Luật? WIPO có kế hoạch hợp tác, hỗ trợ cụ thể nào dành cho Việt Nam để thúc đẩy thương mại hóa sáng chế, nâng cao năng lực bảo hộ sở hữu trí tuệ trong các lĩnh vực công nghệ mới?

Ông Daren Tang: Trước đây, bảo hộ sở hữu trí tuệ chủ yếu liên quan đến việc đăng ký và bảo hộ quyền. Tôi cho rằng điều này không thực sự đầy đủ. Do đó, những thay đổi cả WIPO và Việt Nam cùng hướng tới đó là thương mại hóa quyền sở hữu trí tuệ.

Sau khi một đơn vị có ý tưởng, tiến hành các hoạt động đăng ký. Câu hỏi cần đặt ra là làm sao để họ có thể chuyển những sáng chế đó thành kết quả kinh tế cụ thể. Việt Nam cùng WIPO đang rất cố gắng tạo ra lộ trình để có thể đưa ý tưởng thực sự ra thị trường, tạo ra các kết quả kinh tế cho quốc gia.

Với cách tiếp cận mới này, quyền sở hữu trí tuệ sẽ không chỉ còn là câu chuyện liên quan đến quy định mà sẽ trở thành một hệ sinh thái để các trường, học viện kết hợp được với các doanh nghiệp từ nhỏ và vừa, lớn đến các startup.

Bên cạnh đó, việc nâng cao kỹ năng cũng như nhận thức cho tất cả mọi người đối với quyền sở hữu trí tuệ thực sự rất quan trọng. Đây cũng chính là tầm nhìn thực tiễn mà WIPO vừa hiện thực hóa thông qua biên bản ghi nhớ ký kết với Bộ Khoa học và Công nghệ. Hơn nữa, văn bản này sẽ trở thành một chất xúc tác rất quan trọng để thúc đẩy Việt Nam đi trên chương tiếp theo của sự phát triển.

Ông Daren Tang cho rằng câu chuyện đổi mới sáng tạo giống như con sông chảy từ núi đi ra đến biển, ở đầu nguồn của dòng sông chính là nghiên cứu và phát triển (R&D) mà Việt Nam đang đầu tư rất nhiều. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

- Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong những năm tới. Theo ông, đổi mới sáng tạo và sở hữu trí tuệ sẽ cần được phát huy ra sao để trở thành động lực hiện thực hóa mục tiêu này?

Ông Daren Tang: Tôi luôn cho rằng câu chuyện đổi mới sáng tạo giống như con sông chảy từ núi đi ra đến biển, ở đầu nguồn của dòng sông chính là nghiên cứu và phát triển (R&D) mà Việt Nam đang đầu tư rất nhiều.

Đầu tư vào R&D càng nhiều thì dòng sông của chúng ta chảy ra biển sẽ càng mạnh. Tuy nhiên, để dòng chảy có thể hiền hòa điều phối được, chúng ta cần có giải pháp hỗ trợ để những ý tưởng của người dân Việt Nam dần đi trên con đường trở thành điển hình cho khu vực, điển hình trong thế giới.

WIPO cam kết sẽ giúp các đối tác Việt Nam kết nối với các doanh nghiệp. Một ví dụ điển hình, ngay tại Việt Nam chúng tôi có một sáng kiến "Lab to market" (từ phòng thí nghiệm ra thị trường) hỗ trợ sinh viên công nghệ trong các học viện, trong nhà trường, giúp các em đưa ra được thị trường, tạo ra những mô hình doanh nghiệp khởi nguồn từ các viện nghiên cứu, trường đại học (mô hình spin-off) từ chính những sản phẩm của họ từ khi có trên ghế nhà trường để kết nối với các doanh nghiệp.

Như vậy, quyền sở hữu trí tuệ thực sự sẽ trở thành cầu nối, trở thành một phần của hệ sinh thái phát triển. Tôi cũng tin rằng thông qua Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, WIPO cũng sẽ cam kết đồng hành cùng với Việt Nam hiện thực hóa những nội dung của Nghị quyết này, tạo ra một nền kinh tế tri thức hướng tới tương lai cho Việt Nam.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện./.

(Vietnam+)