Tổng kết, đánh giá hiệu quả mô hình chính quyền đô thị

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh trao đổi với các đại biểu bên lề phiên họp tổ. Ảnh: Quang Khánh

Sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, thông suốt

Các đại biểu nhất trí cao với sự cần thiết phải sửa đổi toàn diện Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành với đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn như trong Tờ trình của Chính phủ.

Cơ quan trình dự án luật đã chuẩn bị kỹ lưỡng, các nội dung sửa đổi đã thể chế hóa đầy đủ chủ trương về việc sắp xếp tinh gọn tổ chức, bộ máy, đổi mới chính quyền địa phương theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền giữa cơ quan nhà nước Trung ương với địa phương và giữa cơ quan các cấp của chính quyền địa phương. Qua đó, giúp cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, thông suốt, tạo ra nền hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương.

ĐBQH Hoàng Duy Chinh (Bắc Kạn) điều hành phiên thảo luận tại Tổ 12. Ảnh: Quang Khánh

Góp ý quy định về mô hình tổ chức chính quyền địa phương, ĐBQH Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) nêu rõ, dự thảo Luật đang quy định theo hướng kế thừa quy định hiện hành và các luật, nghị quyết đã được Quốc hội thông qua về tổ chức chính quyền đô thị tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Hải Phòng.

Theo đại biểu, qua triển khai thực tiễn, những quy định về mô hình chính quyền đô thị đã phát huy được hiệu quả. Do đó, kiến nghị Chính phủ tiếp tục tổng kết, đánh giá việc thực hiện những quy định này, nếu thực sự có hiệu quả thì cần có quy định thống nhất về cách thức tổ chức chính quyền đô thị trên phạm vi toàn quốc.

Quang cảnh thảo luận Tổ 12. Ảnh: Quang Khánh

Đối với cơ cấu tổ chức của HĐND, Khoản 5, Điều 27 quy định: UBTVQH quy định số lượng đại biểu HĐND, khung số lượng đại biểu HĐND chuyên trách, khung số lượng Phó Chủ tịch HĐND, khung số lượng các Ban, thành viên các Ban của HĐND.

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cho rằng, quy định như trên là chưa hợp lý; đề nghị tiếp tục kế thừa cách thức quy định của Luật hiện hành về số lượng đại biểu HĐND, số lượng Phó Chủ tịch HĐND, số lượng, tên gọi các Ban của HĐND để bảo đảm đồng bộ với quy định về số lượng ĐBQH trong Luật Tổ chức Quốc hội cũng như tính ổn định, thuận lợi cho việc tổ chức đại hội đảng bộ các cấp và công tác bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 đang cận kề.

ĐBQH Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Không nên giao UBTVQH quy định số lượng đại biểu HĐND, khung số lượng đại biểu HĐND chuyên trách, khung số lượng Phó Chủ tịch HĐND, khung số lượng các Ban, thành viên các Ban của HĐND, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh kiến nghị.

Bổ sung quy định Trưởng đoàn ĐBQH hoặc Phó trưởng đoàn ĐBQH ở địa phương được mời tham dự phiên họp Thường trực HĐND cấp tỉnh

Về trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, chia nhập, điều chỉnh địa giới hành chính tại khoản 3, Điều 11 dự thảo Luật quy định UBND cấp tỉnh có trách nhiệm lấy ý kiến hộ gia đình theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Tuy nhiên, từ thực tế địa phương, ĐBQH Hà Sỹ Huân (Bắc Kạn) nhận thấy, quy định trên chưa bảo đảm tính chặt chẽ; việc thực hiện sắp xếp địa giới hành chính thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn.

ĐBQH Hà Sỹ Huân (Bắc Kạn) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo quy định cụ thể hơn những nội dung UBND cấp tỉnh cần lấy ý kiến trong Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính, còn một số nội dung cụ thể, như tên gọi đơn vị hành chính cần phân cấp giao cho UBND cấp huyện định hướng, lấy ý kiến nhân dân để bảo đảm tính khả thi và tăng tính chủ động.

Liên quan tới phiên họp Thường trực HĐND, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung nội dung Trưởng đoàn ĐBQH hoặc Phó trưởng Đoàn ĐBQH ở địa phương được mời tham dự phiên họp Thường trực HĐND cấp tỉnh tại Điều 32 dự thảo Luật.

Bởi thực tiễn ở địa phương cho thấy, Đoàn ĐBQH và Thường trực HĐND có sự phối hợp rất chặt chẽ trong thống nhất các nội dung thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn từ tiếp xúc cử tri, giám sát, khảo sát đến xem xét, phối hợp giải quyết các kiến nghị, đề nghị của cử tri, xử lý đơn, thư… rất hiệu quả.

Việc tham dự phiên họp của Thường trực HĐND sẽ giúp Đoàn ĐBQH nắm được những vấn đề thực tiễn của địa phương, góp phần hạn chế những chồng chéo nhất định trong quá trình triển khai thực hiện tại địa phương, tạo điều kiện cho Đoàn ĐBQH tỉnh kịp thời nắm bắt tình hình triển khai, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật tại địa phương.

Về phân cấp cho chính quyền địa phương, tại khoản 1 Điều 14 dự thảo Luật quy định UBND cấp tỉnh, cấp huyện được phân cấp cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình hoặc UBND, Chủ tịch UBND cấp dưới thực hiện liên tục, thường xuyên một hoặc một số nhiệm vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền của mình, trừ trường hợp pháp luật quy định không được phân cấp.

ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Theo ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) quy định này đã quy định cụ thể hơn chủ thể phân cấp và chủ thể được phân cấp; đã khắc phục các tồn tại, vướng mắc trong việc phân cấp ở Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019.

Tuy nhiên, với việc quy định UBND cấp tỉnh, cấp huyện được phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp dưới thì cần nghiên cứu, xem xét cân nhắc lại. Bởi, khi được phân cấp để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ, quyền hạn có tính chất liên tục, thường xuyên thì cơ quan, người được phân cấp có thể phải ban hành các quy định, quy chế để tổ chức thực hiện, trong khi đó, các quy định, quy chế này có thể có chứa các quy phạm pháp luật, nên buộc phải ban hành văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện.

Thực tế, Chủ tịch UBND không có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Do đó, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc tính phù hợp của quy định này.

Quang Khánh