Tổng Thanh tra Chính phủ giải thích lý do vẫn tổ chức các cơ quan thanh tra có tính đặc thù

Sáng 22/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi), một trong những điều băn khoăn của đại biểu Quốc hội là chưa có quy định kiểm soát chồng chéo giữa thanh tra và kiểm tra.

Đề nghị quy định rõ ràng về hành vi sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà

Góp ý vào dự thảo, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) đề nghị, cơ quan soạn thảo cần bổ sung việc đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng thanh tra; bổ sung kế hoạch thanh tra công khai và chia sẻ thông tin với cơ quan kiểm toán Nhà nước và các cơ quan quản lý có liên quan trong quá trình thanh tra để đảm bảo tính thống nhất khi thực hiện.

Đại biểu Nguyễn Tạo phát biểu tại hội trường.

Về các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra, đại biểu Nguyễn Tạo nêu ví dụ, có bằng chứng việc cơ quan thanh tra nhận được thông tin tố giác rõ ràng nhưng không hành động trong thời gian nhất định. Do đó, cần có cơ chế giám sát nội bộ, như yêu cầu thủ trưởng cơ quan thanh tra báo cáo định kỳ về trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm nhưng không quyết định thanh tra để đảm bảo tính minh bạch. Ngoài ra, đại biểu đề nghị bổ sung quy định báo cáo bằng văn bản với cơ quan cấp trên hoặc Thanh tra Chính phủ khi không có quyết định thanh tra dù có dấu hiệu vi phạm, trừ trường hợp thuộc bí mật Nhà nước, chức năng trách nhiệm giải trình.

"Đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ ràng về hành vi sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà, ví dụ yêu cầu cung cấp tài liệu không liên quan đến việc thanh tra hoặc kéo dài thời hạn thanh tra không có nguyên nhân chính đáng, mặt khác gây cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra thì cần có quy định về tiếp nhận và xử lý tố cáo từ đối tượng thanh tra về hành vi hối lộ, sách nhiễu thông qua hệ thống số hóa, đảm bảo bảo mật thông tin cho người tố cáo” - đại biểu đề nghị.

Liên quan đến quy định bảo vệ người tiến hành thanh tra trước các hành vi can thiệp, đại biểu đề xuất quy định cụ thể về hành vi can thiệp trái pháp luật, tác động làm sai lệch hồ sơ như gây áp lực, đe dọa, mua chuộc hoặc cung cấp thông tin sai lệch, ảnh hưởng đến kết luận thanh tra. Đồng thời, cần có quy định bổ sung quy định bảo vệ người tiến hành thanh tra như bảo mật thông tin cá nhân, hỗ trợ pháp lý khi bị can thiệp trái pháp luật.

Băn khoăn 1 cuộc thanh tra có thể kéo dài đến 120 “ngày làm việc”

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) rất đồng tình khi dự thảo luật quy định “thanh tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật”. Đại biểu cho rằng, Ủy ban Kiểm tra các cấp có nhiệm vụ trọng tâm là kiểm tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Vì vậy, đại biểu đề nghị, có quy định để làm sao xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan thanh tra và ủy ban kiểm tra các cấp, khi một vụ việc có dấu hiệu vi phạm, cơ quan nào tiến hành trước, cơ quan nào tiến hành sau.

Đại biểu Mai Thanh Hải phát biểu tại hội trường.

Về thời gian thanh tra, dự thảo luật quy định, cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ tiến hành không quá 60 ngày làm việc; trường hợp phức tạp thì có thể gia hạn một lần không quá 30 ngày làm việc; trường hợp đặc biệt phức tạp thì có thể gia hạn lần thứ hai không quá 30 ngày làm việc. Theo đó, cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ tiến hành có thể kéo dài đến 120 ngày làm việc. Nói về việc này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) băn khoăn.

Còn đại biểu Mai Văn Hải nói, quy định như dự thảo luật vô hình chung kéo dài thời gian thanh tra. Điều này, sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của đối tượng thanh tra, cơ quan, doanh nghiệp. “Một cuộc thanh tra, đặc biệt là thanh tra giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo thì chúng ta kiểm tra, xác minh, kết luận giải quyết càng nhanh càng tốt, không nên để kéo dài” - đại biểu góp ý và cho rằng, nên quy định thời hạn thanh tra như luật hiện hành.

Đại biểu nêu quan điểm, sau sắp xếp tinh gọn hệ thống cơ quan thanh tra, không tổ chức thanh tra bộ, sở, song, các bộ, sở đều thực hiện nhiệm vụ tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Vì vậy, phải có quy định để khi có vụ việc cần phải thanh tra, kiểm tra xác minh làm rõ để kết luận. “Giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo cần phải có bộ phận để tham mưu, nếu không có quy định sẽ rất bất cập” - đại biểu Mai Văn Hải góp ý.

Chính phủ quy định về hoạt động kiểm tra trong các ngành, lĩnh vực

Giải trình ý kiến đại biểu nêu, về nội dung cơ quan thanh tra được tổ chức theo 2 cấp gồm: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh và các cơ quan thanh tra có tính đặc thù, như: cơ quan thanh tra trong QĐND, CAND, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam…, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nêu 3 lý do. Đầu tiên, Kết luận số 134 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư không nêu kết thúc hoạt động của các cơ quan thanh tra trên. Thứ hai, dự thảo luật kế thừa quy định của Luật Thanh tra năm 2022. Thứ 3 là, phù hợp với tính đặc thù, mô hình tổ chức của ngành dọc của ngành Công an, Quân đội, Ngân hàng Nhà nước.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu.

Tổng Thanh tra cũng cho hay, theo Kết luận 134, các cơ quan không còn thanh tra thì thực hiện kiểm tra chuyên ngành theo quy định của pháp luật. Thể chế hóa chủ trương này, khoản 1 Điều 61 của dự thảo luật đã quy định, thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm tổ chức kiểm tra việc chấp hành chính sách, pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý nhà nước. “Để tạo điều kiện pháp lý cơ sở đầy đủ, dự thảo luật đã giao Chính phủ quy định về hoạt động kiểm tra trong các ngành, lĩnh vực” - Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nói.

Phương Thủy