Tổng thống Zelensky công bố toàn bộ kế hoạch hòa bình 20 điểm đang thảo luận với Mỹ

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại một cuộc họp báo ở thủ đô Kiev. Ảnh: AFP/TTXVN

Báo The Kyiv Post của Ukraine hôm 24/12 cho biết trong một cuộc gặp với các nhà báo cùng ngày, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã công bố bản kế hoạch hòa bình 20 điểm sửa đổi mà Ukraine hiện đang thảo luận với Mỹ.

Theo The Kyiv Post, bản dự thảo sửa đổi giữ lại một số nội dung của phiên bản 28 điểm ban đầu như việc giới hạn quy mô lực lượng vũ trang Ukraine thời bình, đồng thời loại bỏ các điều khoản như việc từ bỏ mọi con đường pháp lý truy cứu tội ác chiến tranh.

Ông Zelensky xác nhận rằng kế hoạch 20 điểm chỉ là một trong bốn văn kiện đang được xây dựng song song, bao gồm: một thỏa thuận bảo đảm an ninh ba bên (Ukraine – Mỹ – châu Âu), một hiệp định bảo đảm an ninh song phương giữa Ukraine và Mỹ, và một “Lộ trình Thịnh vượng” do Kiev phối hợp với Washington xây dựng nhằm định hướng phục hồi và phát triển kinh tế đến năm 2040.

Nội dung chính của dự thảo 20 điểm sửa đổi

– Khẳng định chủ quyền của Ukraine;

– Thỏa thuận không xâm lược giữa Liên bang Nga và Ukraine; giám sát dọc theo đường tiếp xúc;

– Các bảo đảm an ninh;

– Giới hạn quy mô quân đội Ukraine thời bình ở mức 800.000 quân;

– Mỹ, NATO và châu Âu sẽ cung cấp cho Ukraine các bảo đảm an ninh dựa trên Điều 5 về phòng thủ tập thể của NATO; bất kỳ hành động gây hấn mới nào của Liên bang Nga sẽ bị đáp trả bằng hành động quân sự và các biện pháp trừng phạt được tái áp đặt;

– Liên bang Nga sẽ ghi nhận chính sách không xâm lược đối với châu Âu và Ukraine trong mọi văn bản pháp luật cần thiết;

– Ukraine sẽ trở thành thành viên Liên minh châu Âu (EU) vào một thời điểm nhất định, kèm theo kế hoạch xác định mốc gia nhập;

– Một gói phát triển toàn cầu sẽ được xác định trong một thỏa thuận đầu tư riêng;

– Thành lập một số quỹ nhằm giải quyết các vấn đề tái thiết (mục tiêu huy động 800 tỷ USD);

– Đẩy nhanh hiệp định thương mại tự do giữa Ukraine và Mỹ;

– Quy chế phi hạt nhân của Ukraine;

– (Điều khoản còn tranh cãi) Nhà máy Điện hạt nhân Zaporizhzhia: Mỹ đề xuất cơ chế quản lý ba bên, trong đó Mỹ giữ vai trò điều phối chính; Kiev đề xuất chia sản lượng điện theo tỷ lệ 50/50 giữa Mỹ và Ukraine, với việc Mỹ quyết định hướng phân phối;

– Các chương trình giáo dục trong trường học nhằm thúc đẩy sự thấu hiểu và khoan dung giữa các nền văn hóa, đồng thời loại bỏ phân biệt chủng tộc và định kiến;

– (Điều khoản còn tranh cãi) Lãnh thổ: một phương án yêu cầu Liên bang Nga rút khỏi các tỉnh Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy và Kharkiv, trong khi Ukraine giữ nguyên vị trí tại Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson. Liên bang Nga yêu cầu Ukraine rút khỏi Donetsk, còn Mỹ đề xuất phương án thỏa hiệp là thiết lập một khu kinh tế tự do. Nếu thỏa thuận “giữ nguyên vị trí” thất bại, khu kinh tế tự do này sẽ phải thông qua trưng cầu dân ý, và toàn bộ văn kiện sau đó cũng sẽ được đưa ra bỏ phiếu

– Liên bang Nga và Ukraine cam kết không thay đổi các thỏa thuận bằng vũ lực

– Liên bang Nga sẽ không cản trở Ukraine sử dụng sông Dnipro và Biển Đen cho mục đích thương mại; mũi Kinburn sẽ được phi quân sự hóa

– Trao đổi tù binh theo nguyên tắc “tất cả đổi tất cả”, hồi hương dân thường, trẻ em và tù nhân chính trị

– Ukraine phải tổ chức bầu cử trong thời gian ngắn sau khi thỏa thuận được ký kết

– Thỏa thuận này sẽ có giá trị pháp lý ràng buộc; việc thực thi sẽ do một Hội đồng Hòa bình giám sát, do Tổng thống Mỹ Donald Trump đứng đầu

– Khi tất cả các bên đồng ý với thỏa thuận này, một lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ có hiệu lực ngay lập tức

Mặc dù Kiev và Washington cho biết bản dự thảo về cơ bản đã hoàn thiện, giới chức hai bên vẫn thừa nhận rằng một số điều khoản vẫn không thể chấp nhận được và một lệnh ngừng bắn bền vững vẫn ở rất xa.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng đã bác bỏ tuyên bố về một “bước đột phá” trong đàm phán hòa bình do Phó Tổng thống Mỹ JD Vance đưa ra.

Trong bản tin phát đi vào sáng 23/12, theo giờ địa phương, hãng thông tấn nhà nước Liên bang Nga TASS dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, cho biết ông không hiểu Phó Tổng thống Mỹ JD Vance muốn nói gì khi tuyên bố rằng Mỹ đã đạt được một “bước đột phá” trong các cuộc đàm phán về Ukraine.

Bình luận với kênh Rossiya-1, ông Peskov nhấn mạnh: “Thành thật mà nói, tôi không thực sự biết ông ấy (Phó Tổng thống Mỹ JD Vance) đang ám chỉ điều gì. Như các bạn biết, khó có thể cố gắng giải quyết một vấn đề phức tạp như vậy trong khuôn khổ công khai. Tuy nhiên, mặt khác, có lẽ sau này chúng tôi sẽ nhận được thêm sự làm rõ”.

Theo TASS, cuối tuần qua, các quan chức Mỹ đã tiến hành các cuộc trao đổi riêng rẽ với các phái đoàn Liên bang Nga và Ukraine tại Miami. Sau các cuộc trao đổi này, vào hôm 22/12, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance nói: “Bước đột phá mà tôi cảm nhận được là tất cả các vấn đề hiện nay thực sự đã được đưa ra công khai”.

Bầu cử trong thời chiến

Tổng thống Zelensky cũng phát tín hiệu về tiến triển trong việc sửa đổi luật nhằm cho phép tổ chức bầu cử trong thời gian thiết quân luật.

Hôm 23/12, Quốc hội Ukraine đã thông qua việc thành lập một nhóm công tác liên đảng để soạn thảo một đạo luật đặc biệt, chỉ áp dụng một lần, nhằm điều chỉnh việc tổ chức bầu cử trong thời chiến, nhằm trả lời những câu hỏi ngày càng nhiều từ trong và ngoài nước về cách duy trì tiến trình dân chủ trong bối cảnh xung đột với Liên bang Nga.

Chủ tịch Quốc hội Ukraine Ruslan Stefanchuk cho biết nhóm công tác sẽ chuẩn bị một khuôn khổ dự thảo cho phép Ukraine tổ chức các cuộc bầu cử mà ông mô tả là “an toàn, dân chủ và được toàn thế giới tin cậy” bất chấp các rủi ro an ninh đang tồn tại.

Nhóm công tác sẽ do Phó Chủ tịch thứ nhất Quốc hội Oleksandr Korniienko đứng đầu, bao gồm đại diện của tất cả các phe phái và nhóm nghị viện, các tổ chức xã hội dân sự và Ủy ban Bầu cử Trung ương Ukraine.

Phát biểu tại sự kiện kỷ niệm Ngày Ngoại giao Ukraine vào ngày 22/12, ông Stefanchuk cho biết thêm rằng đạo luật này chỉ được sử dụng một lần và được thiết kế riêng cho các điều kiện thời chiến.

Ông Stefanchuk nói các nhà lập pháp phải xác định cách thức để binh sĩ đang tại ngũ, người di tản trong nước và người tị nạn Ukraine ở nước ngoài có thể bỏ phiếu, đồng thời giải quyết vấn đề tổ chức bầu cử tại các vùng lãnh thổ tạm thời nằm dưới sự kiểm soát của Liên bang Nga và sự hiện diện của các quan sát viên quốc tế.

“Mỗi vấn đề này đều có cả một loạt ưu và nhược điểm cần được cân nhắc kỹ lưỡng”, ông Stefanchuk nói và cho biết thêm rằng nhóm công tác “cần tiếp thu những kinh nghiệm tốt nhất trên thế giới và đề xuất cho Ukraine một đạo luật mới được thiết kế riêng cho cuộc bầu cử này”.

Ông Stefanchuk nhấn mạnh rằng sau khi các cuộc bầu cử thời chiến kết thúc, Ukraine dự định quay trở lại khuôn khổ hiến pháp tiêu chuẩn và các quy định của Luật Bầu cử hiện hành, khẳng định sáng kiến này chỉ là biện pháp ngoại lệ chứ không phải thay đổi lâu dài đối với hệ thống bầu cử của đất nước.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc