TP.HCM đau đầu vì trùng tên đường sau sáp nhập

Chiều 10/7, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM tổ chức hội nghị đánh giá kết quả 20 năm triển khai thực hiện Nghị định 91/2005/NĐ-CP của Chính phủ về việc ban hành quy chế đặt tên, đổi tên đường, phố và công trình công cộng.

Toàn cảnh hội nghị đánh giá kết quả 20 năm triển khai thực hiện Nghị định 91/2005/NĐ-CP của Chính phủ.

Theo báo cáo, trong giai đoạn 2005-2025, TP.HCM đã đặt tên cho 643 tuyến đường và công trình công cộng, đổi tên ba tuyến và điều chỉnh lý trình 19 tuyến. Các tên được lựa chọn chủ yếu là danh nhân, địa danh tiêu biểu, sự kiện lịch sử, phong trào cách mạng, di tích và danh lam thắng cảnh.

Thành phố hiện sở hữu “ngân hàng tên” với 1.375 tên, trong đó 620 tên đã được sử dụng. Tuy nhiên, nhiều tên trong số này vẫn chưa được khai thác hiệu quả để tránh trùng lặp.

Phát biểu tại hội nghị, TS Nguyễn Minh Nhựt, Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP.HCM cho biết, tình trạng trùng tên đường vốn đã tồn tại từ trước, nay càng nghiêm trọng sau khi sáp nhập hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, mở rộng địa giới hành chính của TP.HCM lên hơn 6.700km², dân số gần 15 triệu người.

TS Nguyễn Minh Nhựt, Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP.HCM.

Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy thành phố có tới 400 tuyến đường trùng tên hoặc có tên không chính xác, thiếu ý nghĩa. Nhiều trường hợp trùng tới 3-5 tuyến trong các quận, huyện khác nhau. Điển hình như đường Chu Văn An hiện có mặt tại quận 6, Tân Phú, Bình Thạnh, TP Thủ Đức (2 tuyến); Nguyễn Trường Tộ xuất hiện ở quận 4, Phú Nhuận, Tân Phú và TP Thủ Đức (2 tuyến). Các tên như: Lê Lai, Phan Châu Trinh, Trần Hưng Đạo… cũng bị trùng ở 3-4 khu vực khác nhau.

Đáng nói, sau khi mở rộng, tình trạng trùng tên giữa các xã/phường giáp ranh cũng xuất hiện. Đường Nguyễn Văn Trỗi không chỉ có ở quận 3 và Phú Nhuận cũ mà còn xuất hiện ở Dĩ An (Bình Dương cũ). Đường Lê Lợi cũng có ở phường Sài Gòn, Thủ Dầu Một và phường Bà Rịa - Vũng Tàu.

"Sự trùng lặp này không chỉ gây phiền hà trong quản lý hành chính, cấp giấy tờ, cứu hộ cứu nạn, mà còn ảnh hưởng đến quản trị đô thị thông minh và chất lượng sống của người dân", TS Nguyễn Minh Nhựt nói.

PGS.TS Hà Minh Hồng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử TP.HCM.

Để xử lý bài toán trùng tên, PGS.TS Hà Minh Hồng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử TP.HCM đề xuất, thay vì đổi tên, thành phố nên giữ nguyên tên nhưng bổ sung yếu tố định danh địa lý. Ví dụ, đường Phan Văn Trị - phường Chợ Quán, đường Dân Chủ 1 - Thủ Đức, Dân Chủ 2 - Tăng Nhơn Phú...

Bên cạnh đó, cần sàng lọc lại ngân hàng tên, giảm bớt các tên nhân vật ít nổi bật, thay vào đó là tên địa danh, sự kiện lịch sử - văn hóa có sức lan tỏa lớn (ưu tiên tên sự kiện, địa danh) và thêm địa chỉ, có thể thêm số. Ví dụ: Đường Dân chủ 1, phường Thủ Đức; Đường Dân chủ 2, phường Tăng Nhơn Phú...

Về lâu dài, theo ông Hồng, TP.HCM nên thành lập tổ công tác để rà soát, xử lý trùng tên đường theo ba bước: Tổng hợp dữ liệu từ ba khu vực (TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu), phân tích trùng lặp bằng phần mềm GIS và phân loại theo địa bàn, mục đích, thời điểm đặt tên. Sau đó, thực hiện đổi tên đồng bộ, khoa học dựa trên ngân hàng tên. Có thể bổ sung địa danh hoặc thêm số sau tên đường để phân biệt, như “Nguyễn Văn Linh - Khu Đông” hoặc “Nguyễn Văn Linh 1, 2”.

Nhiều tuyến đường tại TP.HCM trùng tên, đặc biệt sau sáp nhập.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Nhựt đề xuất TP.HCM nên rà soát, lập danh mục các tuyến đường trùng tên và ưu tiên bổ sung yếu tố định danh địa lý (như tên phường, khu vực) thay vì đổi tên hoàn toàn. Ông dẫn ví dụ Hà Nội sau sáp nhập với Hà Tây đã ghi rõ địa danh như “Nguyễn Trãi (Hà Đông)” và “Nguyễn Trãi (Thanh Xuân)” để phân biệt.

Tuy nhiên, ông lưu ý, việc đổi tên cần có lộ trình rõ ràng, đảm bảo sự đồng thuận của người dân và gắn với chỉnh trang đô thị. Thành phố cũng có thể học theo mô hình New York bằng cách đặt tên kết hợp giữa số thứ tự và địa danh, đồng thời bổ sung tên khu vực trong hệ thống địa chỉ nhằm thuận tiện cho quản lý và sinh hoạt.

Quốc Quang