TP.HCM và Đà Nẵng được đề xuất giữ lại toàn bộ nguồn thu từ quỹ đất TOD
Chính phủ đề xuất cho TP.HCM và Đà Nẵng được giữ lại 100% nguồn thu từ khai thác quỹ đất theo mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD), nhằm ưu tiên đầu tư các dự án đường sắt đô thị.
Nội dung trên được đưa ra tại phiên họp chiều 24/11 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi cho ý kiến về dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù dành cho hai địa phương này.
Theo dự thảo, toàn bộ khoản thu từ quỹ đất tại khu vực TOD sẽ được ưu tiên sử dụng cho các dự án đường sắt đô thị và các công trình giao thông thuộc hành lang TOD. TOD là mô hình quy hoạch đô thị xoay quanh các đầu mối giao thông công cộng, cho phép tăng hệ số sử dụng đất và mật độ dân cư, qua đó thúc đẩy nhu cầu đi lại bằng phương tiện công cộng. Mô hình này đã phổ biến tại nhiều quốc gia nhưng chưa được triển khai đồng bộ tại Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình hai dự thảo nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù phát triển TP HCM, Đà Nẵng tại phiên họp chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Bên cạnh đó, với các dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD, Chính phủ đề xuất cho phép sử dụng toàn bộ ngân sách địa phương hoặc vốn của nhà đầu tư để thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Riêng TP HCM, trong khoảng 10 năm tới, địa phương dự kiến phát triển khoảng 355 km đường sắt đô thị và triển khai các khu TOD tại 11 vị trí dọc các nhà ga metro. Giai đoạn 2025 - 2026, thành phố dự kiến triển khai thí điểm tại 9 vị trí nằm dọc các dự án hạ tầng lớn đang thực hiện, gồm metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và tuyến Vành đai 3.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đánh giá đề xuất cho phép hai thành phố giữ lại 100% nguồn thu từ quỹ đất là cần thiết. Theo ông, Luật Đường sắt cho phép địa phương được giữ lại toàn bộ khoản thu này, trong khi Luật Ngân sách Nhà nước hiện quy định tỷ lệ phân chia là 80% cho địa phương và 20% cho Trung ương. Việc cho phép giữ lại 100% được cho là phù hợp tinh thần của Luật Đường sắt và tạo thêm nguồn lực cho hai đô thị đầu tàu khu vực.
Đối với Đà Nẵng, Chính phủ đề xuất bổ sung chính sách phát triển đô thị theo mô hình TOD nhằm tối đa hóa giá trị kinh tế của quỹ đất công, đồng thời tăng cường khả năng kết nối đô thị và mở rộng không gian phát triển về phía Nam thành phố.
Tại TP.HCM, dự thảo nghị quyết cũng bổ sung quy định cho phép kết hợp xây dựng nhà ở, công trình thương mại - dịch vụ, công trình công cộng tại khu vực nhà ga, depot và vùng phụ cận các nút giao dọc tuyến Vành đai 3. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả khai thác quỹ đất và tối ưu hóa không gian đô thị, tương tự mô hình tại các đô thị lớn trên thế giới.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày thẩm tra chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Ở góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi ghi nhận tính cần thiết của các quy định mới nhằm tăng hiệu quả khai thác quỹ đất và tăng thu ngân sách. Tuy nhiên, ông đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát sự đồng bộ với các quy định hiện hành về đất đai, nhà ở, bất động sản, quy hoạch, đường sắt để tránh chồng chéo, khó triển khai.
Cơ quan thẩm tra cũng yêu cầu làm rõ kế hoạch sử dụng đất, cơ chế giám sát, phương pháp định giá và cơ chế phân bổ nhằm hạn chế rủi ro lạm dụng chính sách, dẫn tới tăng giá đất tại các khu vực TOD.
Đáng chú ý, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị chưa đưa nội dung cho phép TP.HCM và Đà Nẵng giữ lại 100% nguồn thu từ quỹ đất TOD vào dự thảo nghị quyết. Theo Ủy ban, Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan thực hiện đúng quy định hiện hành của Luật Đường sắt, đồng thời việc ưu tiên bố trí vốn đầu tư trở lại cho các dự án đường sắt địa phương thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND.
