TP Hồ Chí Minh đẩy mạnh phát triển hệ thống phục hồi chức năng hiện đại và chuyên sâu

Phục hồi chức năng chuyên sâu các chuyên khoa tim mạch, hô hấp

Sau quá trình hợp nhất từ tháng 7/2025, hiện nay ngành Y tế TP Hồ Chí Minh đang thực hiện sắp xếp lại các đơn vị y tế công lập, dự kiến hoàn thành đến 31/12/2025: còn 92 đơn vị sự nghiệp công lập gồm 32 Bệnh viện đa khoa, 28 Bệnh viện chuyên khoa, 5 Trung tâm chuyên ngành và y tế dự phòng, 13 Trung tâm Y tế khu vực có giường bệnh (tiếp tục chuyển đổi thành bệnh viện cấp cơ bản hoặc cơ sở 2 của các BV đa khoa), 14 Trung tâm thuộc lĩnh vực bảo trợ xã hội. Riêng 168 trạm y tế sẽ trở thành 168 đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND phường, xã, đặc khu. Sau khi sắp xếp lại, Sở Y tế sẽ quy hoạch lại mạng lưới PHCN công lập của Thành phố. Đây là một trong những mạng lưới lớn nhất cả nước, bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ cho hầu hết các nhóm dân cư.

Về nhân lực, TP hiện có hơn 1.090 người được cấp chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực PHCN. Cơ cấu nhân lực gồm 93 bác sĩ và gần 1.000 kỹ thuật viên. Ngoài đào tạo trong nước, nhiều bệnh viện tại TP Hồ Chí Minh còn cử cán bộ tham gia các chương trình đào tạo tiến sĩ ở Hà Nội và các trường đại học tại Đài Loan nhằm nâng cao chuyên môn, từng bước xây dựng đội ngũ có trình độ quốc tế.

Các hoạt động PHCN tại TP đang được triển khai theo hướng chuyên sâu, đa lĩnh vực và có sự ứng dụng mạnh mẽ của công nghệ. Chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng được xây dựng và triển khai hàng năm phù hợp với đặc thù và điều kiện của từng địa phương. Cùng với đó, TP cũng triển khai phát hiện sớm và can thiệp sớm trẻ khuyết tật bằng lồng ghép khám sức khỏe định kỳ cho các đối tượng trẻ em 0-24 tháng; 2-6 tuổi tại các trạm y tế nhằm phát hiện sớm các rối loạn phát triển, nguy cơ khuyết tật hoặc những dị tật bẩm sinh, bất thường về tâm thần, vận động thường gặp để chuyển bệnh viện chuyên khoa can thiệp. Các bệnh viện tuyến cơ sở được tập huấn để nâng cao năng lực phát hiện – can thiệp sớm, góp phần giảm gánh nặng lên tuyến thành phố.

Theo số liệu của Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, năm học 2024-2025 (tháng 10/2024), các trường từ mầm non, tiểu học, trung học cơ sở đến trung học phổ thông đã kiểm tra sức khỏe 494.502 học sinh thuộc 1.021 trường, trong đó 87.277 học sinh mầm non, 181.084 học sinh tiểu học, 136.517 học sinh trung học cơ sở và 89.624 học sinh phổ thông. Kết quả sơ bộ cho thấy, tỷ lệ học sinh bị tật khúc xạ là 58.02% (trong đó, phát hiện mới là 24.88%), sâu răng 21.56%, thừa cân 20.62%, béo phì 17.20%, suy dinh dưỡng thể gầy còm là 3.96%, suy dinh dưỡng thể thấp còi là 2.42%, vẹo cột sống là 2.05% và còng cột sống là 0.69%.

Robot hỗ trợ luyện tập phục hồi chức năng

Song song đó, nhiều kỹ thuật cao trong PHCN đang được áp dụng rộng rãi như vận động trị liệu, vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu và âm ngữ trị liệu. Nhiều cơ sở y tế đã đầu tư mạnh vào thiết bị công nghệ như robot hỗ trợ tập luyện, kích thích từ xuyên sọ, màn hình thực tế ảo, hệ thống phục hồi chức năng tim mạch – hô hấp hay phục hồi chức năng sàn chậu và y học thể thao. Việc phát triển dụng cụ chỉnh hình bằng công nghệ in 3D, ứng dụng phần mềm quét chi thể và sản xuất áo nẹp, giày chỉnh hình cho thấy bước tiến mới trong công nghiệp y sinh tại TP Hồ Chí Minh.

Nhằm nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe người khuyết tật, TP đã phân công 17 bệnh viện đa khoa, chuyên khoa và Trung tâm Cấp cứu 115 Thành phố hỗ trợ chuyên môn cho 12 TTBTXH (KV1), trong đó có triển khai khám, điều trị và PHCN tại chỗ cho người khuyết tật, các trẻ em bại não cũng như các bệnh lý mạn tính. Tiếp tục triển khai tại KV2 và KV3.Khoảng 80% trạm y tế đã bố trí cán bộ theo dõi công tác PHCN tại cộng đồng.

Giai đoạn 2025–2030, TP Hồ Chí Minh đặt trọng tâm chuẩn hóa quy trình phát hiện – can thiệp sớm các bệnh lý, áp dụng thống nhất trên toàn hệ thống; Đẩy mạnh đào tạo, nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PHCN.

Với mục tiêu tiếp tục phát triển hệ thống PHCN, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Y tế đẩy mạnh tiến độ mở rộng các chương trình đào tạo PHCN theo các lĩnh vực: hoạt động trị liệu, vận động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu,… nhằm tăng cường nguồn nhân lực PHCN chuyên sâu và đáp ứng nhu cầu điều trị thực tế; Đưa việc sàng lọc khuyết tật, các can thiệp bằng dụng cụ PHCN được BHYT chi trả; Tổ chức các hội thảo, hội nghị về các kỹ thuật mới, phương pháp mới trong lĩnh vực điều trị PHCN để học tập và triển khai dịch vụ kỹ thuật đến các cơ sở KCB.

Minh Nhật