Trang bị năng lực số cho học sinh

Học sinh trong đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn ngữ văn ứng dụng AI trong học tập. Ảnh: BÍCH TUYỀN

Xu thế tất yếu

Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, nhiều học sinh phổ thông cho biết thường xuyên ứng dụng AI để giải quyết những vấn đề khó trong học tập và cuộc sống. Em Trần Nguyễn Hoàng Phúc - học sinh lớp 12 lý, Trường Trung học phổ thông chuyên Huỳnh Mẫn Đạt, phường Rạch Giá cho biết, trước đây việc tự học của em khá vất vả vì phải lên mạng tìm tài liệu, lọc lại các tài liệu bổ ích, sau đó hệ thống lại kiến thức. Việc tìm đáp án cho một vấn đề cụ thể cũng rất khó khăn.

“Ứng dụng AI giúp em nâng cao hiệu quả học tập. Khi gặp bài khó, nếu chưa hỏi được thầy cô, anh chị khóa trước, em có thể nhờ AI giải đáp. Nếu AI không giải quyết được toàn bộ bài tập, em sẽ chia nhỏ từng phần để tìm đáp án. Tuy nhiên, để ứng dụng đạt hiệu quả, học sinh phải học tập nghiêm túc, chỉ nên sử dụng AI khi thật sự cần thiết”, Hoàng Phúc chia sẻ.

Theo em Bùi Hoàng Bách - học sinh lớp 12 lý, Trường Trung học phổ thông chuyên Thoại Ngọc Hầu, phường Long Xuyên, để đạt thành tích cao trong học tập, em tăng cường tự học bằng cách nắm chắc lý thuyết, vận dụng lý thuyết giải các bài tập để củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ năng; đối với phần kiến thức khó, em lên mạng để tìm hiểu.

“Em chỉ yêu cầu AI giải thích những phần kiến thức khó, không yêu cầu AI giải toàn bộ bài tập vì việc lạm dụng có thể khiến bản thân bị lệ thuộc vào trí tuệ nhân tạo, khả năng tư duy, sức sáng tạo bị bào mòn, dẫn đến năng lực học tập ngày càng giảm”, Bách nói.

AI còn là trợ thủ đắc lực giúp học sinh nâng cao hiệu quả học tập các môn khoa học xã hội. Em Phan Huyền Mai - học sinh lớp 12 văn 2, Trường Trung học phổ thông chuyên Thủ Khoa Nghĩa, phường Châu Đốc chia sẻ: “Để học tốt ngữ văn đòi hỏi học sinh phải có tư duy sắc sảo, cái nhìn đa chiều về mọi vấn đề trong cuộc sống. Em không thụ động, phụ thuộc AI mà thường đặt vấn đề, cùng AI trao đổi, phân tích, phản biện để có cái nhìn toàn diện, sâu sắc hơn, từ đó vận dụng tốt vào bài viết. AI còn rất hữu ích trong việc tổng hợp thông tin, nếu biết khai thác, người học sẽ có những dẫn chứng phong phú và sát hợp, nâng tính thuyết phục cho các luận điểm trong bài viết nghị luận xã hội”.

Đẩy mạnh triển khai

Theo Thông tư số 02/2025/TT-BGDĐT, ngày 24/1/2025 của Bộ GD&ĐT quy định khung năng lực số cho người học có 6 miền năng lực với 24 năng lực thành phần, được chia thành 4 trình độ từ cơ bản đến chuyên sâu theo 8 bậc. Các miền năng lực này, gồm: Khai thác dữ liệu và thông tin; giao tiếp và hợp tác trong môi trường số; sáng tạo nội dung số; an toàn; giải quyết vấn đề; ứng dụng AI. Đối với năng lực ứng dụng AI, người học phải đảm bảo 3 năng lực thành phần, gồm: Hiểu biết về AI, sử dụng AI, đánh giá AI.

Sở GD&ĐT ban hành hướng dẫn triển khai thực hiện khung năng lực số cho học sinh phổ thông và học viên giáo dục thường xuyên. Sở giao Phòng Giáo dục phổ thông cụ thể hóa nội dung, mức độ cần đạt theo từng khối lớp trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành; hướng dẫn các trường thực hiện tích hợp nội dung năng lực số một cách linh hoạt, không gây quá tải, phù hợp với đặc điểm tâm lý và khả năng tiếp cận công nghệ của học sinh từng cấp học. Năm học 2025 - 2026, Sở GD&ĐT tập trung chỉ đạo đẩy mạnh giáo dục năng lực số, AI cho học sinh.

Nghị quyết số 71-NQ/TW, ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD&ĐT xác định mục tiêu đến năm 2030 phải đạt kết quả bước đầu về nâng cao năng lực công nghệ, AI. Một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm được đặt ra là chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, AI trong GD&ĐT. Việc đưa năng lực số, AI vào chương trình giáo dục gắn với thúc đẩy các hoạt động sáng tạo, trải nghiệm cho học sinh sẽ là một trong những giải pháp căn cơ và hiệu quả thực hiện đạt mục tiêu đề ra.

BÍCH TUYỀN