Trào lưu mới của những 'tín đồ' xê dịch

Một bạn trẻ tranh thủ thời gian rảnh sử dụng ứng dụng Duolingo để học thêm tiếng Anh thông qua các bài học tương tác cùng nhân vật ảo. Ảnh: Lê Duy

AI trở thành “gia sư giao tiếp”

Khác với phương pháp học truyền thống vốn thiên về ngữ pháp và bài tập viết, các công cụ AI hiện nay tập trung mạnh vào kỹ năng nói và phản xạ giao tiếp. Một số ứng dụng được người trẻ sử dụng phổ biến như: ChatGPT, ELSA Speak, Duolingo Max, Speak AI, Praktika, hay các website học hội thoại như: Talkpal, Loora, Cambly AI.

Điểm chung của các nền tảng này là khả năng tạo hội thoại giả lập theo ngữ cảnh. Người học có thể “đóng vai” du khách, người mua hàng, khách sạn hay thậm chí là nhân viên nhập cảnh để luyện nói với AI bằng giọng nói thật. Hệ thống sẽ phản hồi ngay lập tức, chỉ ra lỗi phát âm, gợi ý cách diễn đạt tự nhiên hơn, thậm chí điều chỉnh mức độ khó theo trình độ người học.

Chị Phan Thùy Dương (ngụ phường Long Khánh) là một người thường xuyên đi du lịch tự túc cho biết: Trước chuyến đi du lịch Hàn Quốc cuối năm 2025, chị không đăng ký lớp học tiếng Hàn mà chủ yếu luyện nói cùng AI. Chị dùng ChatGPT và một ứng dụng luyện phát âm để tập các tình huống như: gọi món, hỏi giá, hỏi tàu điện... AI nói chuyện khá tự nhiên, khi sai thì ứng dụng sửa liền nên đỡ ngại hơn so với nói trước người thật.

Tương tự, chị Trần Thị Thùy Linh (22 tuổi, sinh viên Trường đại học Công nghệ Đồng Nai) cho biết: Chị bắt đầu học tiếng Anh chuyên sâu cùng AI khi lên kế hoạch đi du lịch châu Âu. “Mình không cần nói quá chuẩn hay học ngữ pháp nâng cao, chỉ cần giao tiếp cơ bản và những từ vựng mà một số vùng bản địa tại nơi mình muốn đến. AI giúp mình tập nói mỗi ngày, kể cả lúc nửa đêm. Với người ít thời gian như mình thì đây là giải pháp rất thuận tiện” - chị Linh chia sẻ.

Thực tế cho thấy, phần lớn người trẻ tham gia trào lưu này không đặt nặng mục tiêu thi chứng chỉ hay đạt trình độ học thuật, mà hướng đến khả năng giao tiếp thực tế, đủ dùng. Đây cũng là lý do AI được ưu ái hơn so với các lớp học truyền thống vốn đòi hỏi lịch học cố định và chi phí cao.

Xu hướng không thể đảo ngược

Không chỉ dừng lại ở giới trẻ mê du lịch, trào lưu luyện nói ngoại ngữ cùng AI đang dần lan sang nhiều nhóm đối tượng khác trong xã hội, đặc biệt là những người đi làm, tiểu thương và lao động tự do, những người có nhu cầu giao tiếp cơ bản nhưng không đủ thời gian theo học các khóa dài hạn tại trung tâm. Với họ, AI trở thành giải pháp học tập linh hoạt, tiết kiệm và “đủ dùng” trong điều kiện công việc bận rộn.

Ông Nguyễn Văn Hòa (chủ một cửa hàng kinh doanh đồ lưu niệm, ngụ phường Biên Hòa) thường xuyên tiếp xúc với khách nước ngoài cho biết: Ông bắt đầu luyện nói tiếng Anh cùng AI từ giữa năm 2025, với mục tiêu là không cần nói giỏi hay đúng ngữ pháp phức tạp, chỉ cần chào hỏi, giới thiệu sản phẩm, trả lời những câu hỏi đơn giản. Mỗi ngày, ông dành khoảng 10-15 phút nói chuyện với AI, tập đi tập lại các tình huống quen thuộc, thấy hiệu quả khá rõ.

Theo ông Hòa, điểm thuận tiện nhất khi học cùng AI là không tạo áp lực tâm lý. Người học có thể nói sai, sửa sai và lặp lại nhiều lần mà không e ngại bị đánh giá. “Với người lớn tuổi như tôi, điều này rất quan trọng. Nếu phải nói trước lớp hay giáo viên, nhiều khi mình ngại không dám nói” - ông Hòa chia sẻ.

Tuy nhiên, ông Hòa cũng thừa nhận vốn từ vựng và khả năng diễn đạt của mình chỉ dừng ở mức cơ bản, đủ đáp ứng công việc hằng ngày chứ chưa thể giao tiếp chuyên sâu.

Bên cạnh những lợi ích rõ rệt, việc học ngoại ngữ cùng AI cũng bộc lộ không ít hạn chế. AI có thể mô phỏng hội thoại và sửa lỗi phát âm, nhưng khó thay thế hoàn toàn sự tương tác thật giữa con người với con người. Một số người học phản ánh rằng họ nói khá trôi chảy khi luyện với AI, nhưng lại lúng túng khi giao tiếp thực tế do người bản xứ nói nhanh, sử dụng tiếng lóng hoặc giọng địa phương.

Trao đổi về vấn đề này, cô Lê Tuyết Trinh, giảng viên Khoa Ngoại ngữ, Trường đại học Đồng Nai chia sẻ: Việc người trẻ và người đi làm sử dụng AI để học giao tiếp là xu hướng tất yếu trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh và nhu cầu học tập linh hoạt ngày càng cao. Tuy nhiên, AI chỉ nên được xem là công cụ hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn vai trò của giáo viên và môi trường học tập thực tế.

“AI có ưu điểm lớn trong việc giúp người học vượt qua rào cản tâm lý, đặc biệt là nỗi sợ nói sai. Tuy nhiên, để sử dụng ngoại ngữ hiệu quả và bền vững, người học vẫn cần có nền tảng về phát âm, từ vựng và cấu trúc câu. Nếu chỉ học qua AI mà thiếu định hướng, việc tiến bộ sẽ rất hạn chế” - cô Lê Tuyết Trinh nhận định.

Lê Duy