Trao quyền đúng chỗ, quản lý đúng cách

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang tạo ra bước chuyển quan trọng trong quản lý nhà nước, đặc biệt đối với lĩnh vực đất đai - lĩnh vực phức tạp, nhạy cảm, gắn trực tiếp với quyền lợi người dân. Từ ngày 1/7/2025, việc giao cho xã, phường tiếp nhận và tham gia xử lý hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu không chỉ là điều chỉnh thẩm quyền hành chính mà thể hiện rõ tư duy quản trị mới: Đưa chính quyền về gần dân, tăng tính chủ động cho cơ sở, lấy hiệu quả phục vụ làm thước đo.

Trước đây, cấp xã chủ yếu xác minh nguồn gốc đất, sau đó chuyển hồ sơ lên cấp huyện, quy trình qua nhiều khâu trung gian, kéo dài thời gian giải quyết. Hiện nay, với thẩm quyền được mở rộng, hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu của người dân được tiếp nhận ngay tại Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã. Trong vòng 5 ngày, cán bộ địa chính hoàn tất đo đạc, lập bản đồ, chuyển hồ sơ sang bộ phận chuyên môn; tổng thời gian giải quyết theo quy định là 17 ngày làm việc. Đáng chú ý, những nội dung then chốt như xác định tranh chấp, lấn chiếm, vi phạm pháp luật đất đai được giao trực tiếp cho xã, phường - nơi nắm chắc thực địa, am hiểu lịch sử sử dụng đất của người dân.

Thực tiễn cho thấy, phân cấp gắn với trách nhiệm rõ ràng đã góp phần giảm phiền hà, rút ngắn thời gian, củng cố niềm tin của người dân đối với dịch vụ hành chính công ở cơ sở. Tuy vậy, cải cách chỉ thực sự bền vững khi được đặt trên nền tảng dữ liệu minh bạch, đồng bộ.

Không dừng lại ở việc phân cấp thẩm quyền, cải cách quản lý đất đai đang được thúc đẩy mạnh mẽ bằng chuyển đổi số và làm sạch dữ liệu. Theo số liệu tổng hợp từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong Chiến dịch “làm giàu, làm sạch” cơ sở dữ liệu đất đai, đến ngày 1/12, toàn tỉnh đã làm sạch dữ liệu đối với 513.422/537.367 trường hợp, đạt 95,5%. Công tác làm giàu dữ liệu có nhiều đột phá. Toàn tỉnh đã rà soát, ghi nhận 684.245 thửa đất bảo đảm tiêu chí “đúng - đủ - sạch - sống”; hoàn thành thu thập, quét 160.787 hồ sơ/137.598 thửa, đạt 116,8%; cập nhật vào cơ sở dữ liệu đất đai VBDLIS với tỷ lệ 84,5%. Đây là bước tiến đáng ghi nhận trong chuyển đổi từ quản lý đất đai thủ công sang quản trị dựa trên dữ liệu số.

Tuy vậy, đất đai vẫn là lĩnh vực tiềm ẩn phát sinh tranh chấp. Vì thế, việc trao quyền cho cơ sở phải đi liền với chuẩn hóa dữ liệu, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường giám sát và giữ vững kỷ luật công vụ. Về lâu dài, cần định hướng định danh số thửa đất, liên thông dữ liệu địa chính với căn cước công dân, tạo nền tảng cho quản lý thống nhất, hiện đại.

Việc giao quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chính quyền xã, phường là bước đi đúng hướng trong cải cách hành chính. Khi được đặt trên nền tảng dữ liệu “đúng - đủ - sạch - sống” và thực thi bằng trách nhiệm, kỷ cương, minh bạch, những bước cải cách này không chỉ tạo thuận lợi cho người dân mà còn góp phần xây dựng hệ thống quản lý đất đai hiện đại, hiệu quả, vì sự phát triển bền vững của địa phương.

Dương Hoàn