Triển lãm 'Ngày tháng này': Hé lộ một khởi đầu mới của họa sĩ Đặng Tiến

Những khúc ca nhỏ của ánh sáng

Triển lãm “Ngày tháng này” không phải là một cuộc “trở lại”, bởi Đặng Tiến chưa bao giờ rời xa hội họa. Nhưng có thể coi đây là một cột mốc mềm - nơi người họa sĩ vừa nhìn lại chặng đường đã qua, vừa khẽ mở ra cánh cửa cho hành trình kế tiếp.

Những ai đã theo dõi Đặng Tiến nhiều năm đều nhận ra tĩnh vật hoa là nơi ông thể hiện mình trọn vẹn nhất. Tranh của ông không ồn ào mà luôn lặng lẽ. Mỗi bức như một khúc ca nhỏ, cất lên từ những bình hoa giản dị - cúc, mẫu đơn, ti gôn, sen cạn, mào gà… - những loài hoa của đời thường, của vườn nhà, của ven đường, gần gũi mà vẫn mang vẻ thanh nhã.

Đặng Tiến không cố tìm cái đẹp cầu kỳ. Ông vẽ bằng sự đồng cảm, bằng ánh nhìn âu yếm dành cho những thứ bình dị quanh mình. Trong “Hoa tigon”, “Cúc chi”, “Hoa thì là”, “Hoa dong riềng”… là những bản giao hòa tinh tế giữa ấm và lạnh, động và tĩnh…

“Những bức tĩnh vật hoặc phong cảnh tôi vẫn vẽ theo cảm xúc của mình - những cảm xúc ấy vẫn luôn tươi mới” - họa sĩ Đặng Tiến nói, đồng thời cho rằng, sau 8 năm mới tiếp tục một cuộc triển lãm cá nhân, qua “Ngày tháng này” ông muốn khoe với mọi người những bức tranh mới với cảm xúc tươi tắn.

Ở tranh Đặng Tiến, dường như cảm xúc luôn đi trước kỹ thuật. Và kỹ thuật, khi đã chín, lại lùi xuống phía sau để nhường chỗ cho sự chân thành. Cái “mới” mà ông nói, không nằm ở bút pháp, mà ở cách nhìn: mỗi bức tranh là một khoảnh khắc xúc động, được giữ lại bằng ánh sáng. “Khi đi đến một nơi nào đó, nhìn hàng cây, cánh đồng, bãi sông…, thấy xúc động là tôi nghĩ bố cục rồi đưa lên mặt toan. Có khi bắt gặp mấy bông hoa dại bên đường, thấy đẹp tôi cũng vẽ…”

Trong không gian Art30 Gallery, những bình hoa của Đặng Tiến tỏa sáng theo cách riêng. Dưới ánh đèn nhẹ, người xem cảm nhận rõ sự run rẩy rất khẽ trong từng cánh hoa, từng nhánh lá…

“Hoa thì là” của họa sĩ Đặng Tiến (sơn dầu, 2025).

Bước chuyển động cho một giai đoạn mới

Bước vào triển lãm “Ngày tháng này”, giữa thân quen và ấm áp vẫn lấp lánh những điều mới lạ. Thậm chí là bất ngờ. Đó chính là loạt tranh sơn mài - khoảng 10 tác phẩm hoàn toàn mới. Đây là lần đầu tiên Đặng Tiến thử sức với chất liệu truyền thống này, sau nhiều năm gắn bó với sơn dầu. Và thật bất ngờ, sơn mài - với chiều sâu, độ óng và khả năng “ẩn sáng” - lại hợp đến lạ với tinh thần của ông.

“Sơn mài là chất liệu mới với tôi, nhưng không phải thách thức. Tôi tiếp cận nó như một người tò mò muốn biết thêm về ánh sáng - thứ mà tôi luôn đi tìm. Trong sơn mài, ánh sáng không rực rỡ mà ẩn dưới các lớp sơn, như ký ức” - Đặng Tiến nói.

Ở những bức sơn mài lần này như “Heo may”, “Bóng chiều”, “Bến trăng”, “Nắng sớm Tam Bạc” hay những bức “Nude” - người xem thấy rõ một Đặng Tiến đang mở rộng không gian biểu đạt. Những tác phẩm đó không ồn ào, mà lặng như hơi thở của thời gian; và những người phụ nữ hiện lên không để kể câu chuyện cụ thể, mà như ẩn dụ cho vẻ đẹp bền bỉ, nhẫn nại. Các mảng màu của sơn mài truyền thống được ông phối hợp tiết chế, tinh tế.

Từ những sắc lam, tím, vàng ấm của sơn dầu, Đặng Tiến bước sang thế giới sơn mài trầm sâu hơn, nhiều tầng nghĩa hơn. Nhìn kỹ, vẫn thấy “bảng màu Đặng Tiến”, vẫn sự nhẫn nại, tinh tế ấy - nhưng giờ đã có thêm độ lắng của suy tưởng, của thời gian.

“Đổi mới trong nghệ thuật không đơn giản. Và người ta có được gì gọi là mới thường từ lao động, nghiên cứu… Khát vọng của người nghệ sĩ bao giờ cũng ở phía trước. Trong triển lãm này, hình như đã manh nha có sự chuyển tiếp cho giai đoạn mới. Tôi hy vọng như vậy” - Đặng Tiến tâm sự.

Đó là lời chia sẻ chân thành, cũng là lời tự nhủ của một nghệ sĩ đã đi qua nhiều năm tháng làm nghề. Cái mới, với Đặng Tiến, không đến từ ý chí phá cách, mà từ lao động miệt mài và niềm tin rằng chỉ có sự trung thực với cảm xúc mới nuôi được sáng tạo.

Có lẽ, loạt sơn mài lần này mới chỉ là “bước thử” - nhưng nó mở ra một hướng đi khả dĩ cho một triển lãm hoàn toàn sơn mài của Đặng Tiến trong tương lai gần.

Sự điềm tĩnh trong tranh, sự trung thành với đề tài phong cảnh, tĩnh vật, và cả tinh thần tìm tòi qua chất liệu sơn mài - tất cả hợp thành chân dung một nghệ sĩ không cố chạy theo xu hướng, mà tự làm mới bằng cảm xúc thật. Giữa đời sống mỹ thuật đương đại nhiều xô bồ, “Ngày tháng này” như một khoảng lặng cần thiết - nơi người xem được nghỉ chân, để lắng nghe chính mình qua sắc độ của những bông hoa, mái phố, hay dáng người trầm mặc.

Khi rời Art30 Gallery, trong lòng vẫn đọng lại cảm giác ấm và yên - như thể vừa được nghỉ ngơi trong một biệt thự cũ, nơi từng bức tranh, từng lớp màu đều là lời thì thầm của thời gian. Có lẽ, đúng như Đặng Tiến nói, tranh là cách ông giữ lại một ngày nào đó - ngày tháng này, và cả những ngày tháng đã qua.

Triển lãm “Ngày tháng này” đang diễn ra tại Art30 Gallery (30 Quang Trung, Hà Nội) đến ngày 7/12, quy tụ hơn 40 tác phẩm - gồm phong cảnh, tĩnh vật và chân dung. Đa số những bức tranh này đều được họa sĩ sáng tác trong năm 2025. Triển lãm “Ngày tháng này” cũng là kết quả của một đời nhìn ngắm, chiêm nghiệm…

Thư Hoàng