Triển vọng của thuốc trị Covid-19 dạng uống đầu tiên

Theo thông tin từ hãng dược Merck, Molnupiravir, viên thuốc điều trị Covid-19 của họ, đã được chứng minh trong một thử nghiệm lâm sàng quan trọng để giảm một nửa nguy cơ nhập viện hoặc tử vong khi được sử dụng cho những người có nguy cơ cao.

Merck và công ty cùng nghiên cứu Ridgeback Biotherapeutics cho biết sẽ nộp đơn xin cấp quyền sử dụng khẩn cấp cho Molnupiravir lên Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA). Chính phủ Mỹ đã lên kế hoạch phê duyệt khẩn cấp loại thuốc này. Họ đã cam kết mua 1,7 triệu liệu trình điều trị bằng Molnupiravir với tổng trị giá lên tới 1,2 tỷ USD. Ridgeback Biotherapeutics và Merck dự kiến sản xuất 10 triệu liệu trình vào cuối năm nay.

Hiện Molnupiravir được xem là giải pháp khả quan giúp bù đắp hạn chế trong tiêm chủng Covid-19, cả ở Mỹ và nhiều nước trên thế giới.

Hiệu quả với các biến chủng nCoV

Đây là kết quả được hãng dược phẩm Merck công bố ngày 1/10 sau khi phân tích thử nghiệm lâm sàng thuốc Molnupiravir của họ ở giai đoạn 3 với 775 bệnh nhân Covid-19. Những người tham gia mắc Covid-19 từ nhẹ tới trung bình, được coi là có nguy cơ nhưng chưa phải nhập viện vào thời điểm bắt đầu thử nghiệm hồi đầu tháng 8.

Đến ngày 29 của thử nghiệm, 7,3% số bệnh nhân trong nhóm dùng thuốc Molnupiravir phải nhập viện, không có người nào tử vong. Trong khi đó, tỷ lệ nhập viện ở nhóm dùng giả dược là 14,1%, trong đó có 8 người tử vong.

Molnupiravir được đánh giá cao trong việc điều trị Covid-19. Ảnh: AP.

Theo Reuters, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chứng minh thuốc kháng virus Molnupiravir có khả năng chống lại các biến chủng nCoV, gồm cả Delta, Gamma và Mu.

Ông Jay Grobler, người đứng đầu khoa Truyền nhiễm và Vaccine của Merck cho biết loại thuốc này không nhắm vào protein đột biến của nCoV như các vaccine Covid-19 hiện tại. Do đó, nó không bị ảnh hưởng bởi sự xuất hiện của các biến chủng mới. Hiệu quả của thuốc với mọi biến chủng là như nhau, ngay cả khi virus tiếp tục đột biến.

"Với những kết quả thuyết phục này, chúng tôi lạc quan rằng Molnupiravir có thể trở thành loại thuốc quan trọng, góp phần vào nỗ lực toàn cầu chống đại dịch", Robert Davis, Giám đốc điều hành kiêm Chủ thích của Merck, cho biết.

Aaron Weinberg, giám đốc quốc gia về nghiên cứu lâm sàng tại Carbon Health, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc ban đầu và khẩn cấp, cho biết nghiên cứu của Merck chỉ được tiến hành trên những người đã mắc Covid-19, chưa được tiêm chủng và có ít nhất một yếu tố dẫn tới nguy cơ bị bệnh nặng. Nhóm này bao gồm những người trên 60 tuổi, bị béo phì, suy giảm miễn dịch do nguyên nhân khác, hoặc có bệnh lý nền tim phổi.

Nhà dịch tễ học Javaid cũng cho rằng nếu được FDA cấp phép, họ có thể giới hạn sử dụng loại thuốc này cho những đối tượng giống trong nghiên cứu.

Cách thức hoạt động của Molnupiravir

Molnupiravir (còn được gọi là MK-4482), ban đầu được phát triển để phòng ngừa và điều trị virus cúm SARS-CoV, MERS vào đầu những năm 2000. Nó được dùng dưới dạng viên uống hai lần/ngày trong 5 ngày.

Molnupiravir hoạt động gần giống thuốc kháng virus Remdesivir, thuốc kháng virus dạng truyền duy nhất được FDA phê duyệt đầy đủ để điều trị Covid-19.

SARS-CoV-2 gây Covid-19, tạo ra các bản sao của chính nó bằng cách mã hóa hướng dẫn trên RNA, được tạo thành từ các phân tử "cơ sở" được xác định bằng các chữ cái A, C, U và G. Trong khi Remdesivir bắt chước A (adenosine), Molnupiravir có thể bắt chước U (uracil) hoặc C (cytosine).

Khi virus kết hợp Remdesivir vào RNA, thuốc sẽ khiến chu kỳ sinh sản của chúng bị đình trệ. Molnupiravir hoạt động hơi khác một chút, gây ra đột biến gene cản trở virus.

Những loại thuốc này khai thác một đặc điểm của virus là chúng cần nhân bản bên trong tế bào của bệnh nhân để khiến họ trở nặng. Thuốc kháng virus sẽ ngăn chặn quá trình nhân bản này, giúp bệnh nhân không diễn tiến nặng.

Điều quan trọng là những loại thuốc này có thể đánh lừa virus, nhưng chúng không đánh lừa tế bào người. Vì vậy, chúng có tác dụng nhắm mục tiêu và phần lớn để lại tế bào người.

Lợi thế tiềm năng của viên uống Molnupiravir

Các loại thuốc mới như Molnupiravir đòi hỏi nhiều thử nghiệm và kiểm tra hơn. Nhưng chúng cũng cung cấp khả năng tiếp cận mạnh và có mục tiêu hơn. Loại thuốc như Molnupiravir có thể đặc biệt hữu ích vì nó được dùng trong giai đoạn đầu của bệnh.

Vì là dạng viên, Molnupiravir có thể giúp bệnh nhân không phải đến phòng khám để được truyền máu cho các phương pháp điều trị như kháng thể đơn dòng. Điều đó làm giảm khả năng bệnh nhân lây virus cho nhân viên y tế và ngăn ngừa biến chứng tiềm ẩn liên quan truyền máu.

Molnupiravir là loại thuốc kháng virus đường uống đầu tiên trị Covid-19. Ảnh: Merck.

Tuy nhiên, hiện chưa rõ những đối tượng nào phù hợp để sử dụng loại thuốc này. Theo New York Times, những người tình nguyện trong thử nghiệm lâm sàng của Merck chưa được tiêm chủng, phải có nguy cơ cao biến chứng do Covid-19 và có triệu chứng bệnh trong vòng 5 ngày trước đó. Ngoài ra, công ty không tiết lộ liệu thuốc có hiệu quả nhiều hay ít tùy thuộc vào thời gian sớm đưa ra phương pháp điều trị.

Việc sử dụng thuốc Molnupiravir cũng được đánh giá là phương pháp rẻ hơn khi có chi phí khoảng 700 USD/ liệu trình, trong khi một liệu trình điều trị kháng thể đơn dòng có thể lên tới 2.100 USD hay có thể mất tới 3.100 USD nếu dùng Remdesivir.

Việc vận chuyển và bảo quản thuốc viên uống cũng dễ dàng hơn so với thuốc truyền, nên có thể dễ phân phối với các khu vực xa xôi có nguồn lực hạn chế. Đây cũng là lý do khiến Molnupiravir có thể trở thành giải pháp chống dịch mang lại tác động lớn đối với những nơi gặp vấn đề về nguồn cung vaccine.

Merck cho biết họ đang thiết lập mức giá theo bậc cho Molnupiravir, đồng nghĩa loại thuốc này có thể có mức giá thấp hơn ở những nước nghèo. Đồng thời, hãng dược phẩm cho biết đang cấp phép cho năm nhà sản xuất ở Ấn Độ để tăng nguồn cung thuốc.

Với những lợi thế trên, Molnupiravir có thể là vũ khí hữu hiệu giúp thay đổi cuộc chiến với Covid-19. Tuy nhiên, tiêm chủng vẫn là chiến thuật hiệu quả và giá rẻ để kiểm soát đại dịch. Ngay cả những loại vaccine đắt nhất cũng rẻ hơn so với hầu hết liệu pháp điều trị Covid-19. Hai liều Pfizer hoặc Moderna chỉ có giá khoảng 50 USD.

Bên cạnh đó, các biện pháp khác ngoài thuốc vẫn rất quan trọng. Đeo khẩu trang, giãn cách xã hội, xét nghiệm Covid-19 vẫn quan trọng và có hiệu quả. Sự xuất hiện của các loại thuốc không phải là lý do để con người mất cảnh giác với căn bệnh nguy hiểm này.

Tại Việt Nam, Molnupiravir là thuốc kháng virus, nằm trong gói C của túi thuốc cho F0 điều trị tại nhà ở TP.HCM. F0 được dùng Molnupiravir là người test nhanh hoặc PCR dương tính, xác định là người mang virus mới sử dụng thuốc diệt virus. F0 này phải ở thể nhẹ, nhịp thở dưới 20 lần/phút, nồng độ oxy (SpO2) cao hơn 96%.

Mỗi túi thuốc C sẽ chứa 5 ngày thuốc. Mỗi ngày 4 viên, chia làm 2 lần uống. Bà Lan cho biết kết quả nghiên cứu cho thấy sau 5 ngày, bệnh nhân có sự cải thiện rõ rệt, nồng độ virus có thể giảm, hướng đến âm tính.

Ngoài ra, Molnupiravir cũng được Bộ Y tế đưa vào chương trình thí điểm điều trị có kiểm soát các trường hợp mắc Covid-19 tại nhà và cộng đồng (home-based care).

Phương Mai