Trình Quốc hội hỗ trợ 5.000 tỷ đồng ngân sách tăng vốn cho Ngân hàng Hợp tác xã

Ngân hàng Hợp tác xã là một trong những ngân hàng "mỏng vốn" nhất hệ thống hiện nay

Được thành lập từ năm 2013 trên cơ sở chuyển đổi từ Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) Trung ương, tính đến hết tháng 12/2024, tổng dư nợ tín dụng của hệ thống QTDND là khoảng 139.000 tỷ đồng, chiếm 13,6% dư nợ tín dụng trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản. Tuy nhiên, đến nay năng lực tài chính của NH HTX đã không theo kịp tốc độ tăng trưởng cũng như nhu cầu hỗ trợ của các QTDND thành viên.

Tính đến hết ngày 31/12/2024, vốn điều lệ của NH HTX chỉ có 3.029 tỷ đồng (vốn hỗ trợ của nhà nước chiếm 99,34%), xấp xỉ mức vốn pháp định (mức vốn pháp định là 3.000 tỷ đồng), thấp nhất trong hệ thống ngân hàng, chưa bằng 1/15 vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, chỉ bằng 38,5% vốn điều lệ và 1,5% tổng tài sản của hệ thống QTDND.

NH HTX có vị trí hết sức quan trọng trong việc hỗ trợ tài chính, điều hòa vốn, đảm bảo hệ thống QTDND hoạt động an toàn, ổn định; đồng thời cũng là công cụ quan trọng, hữu hiệu để Chính phủ thực hiện các chính sách tín dụng đối với lĩnh vực tam nông, thúc đẩy kinh té tập thể phát triển.

Với vai trò là đơn vị đầu mối hệ thống (1.200 QTDND), NH HTX không chỉ đảm bảo các tỷ lệ an toàn cho bản thân mà còn phải đảm bảo an toàn cho toàn hệ thống QTDND.

Tuy vậy, hiện tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của NH HTX còn thấp so với bình quân chung của ngành ngân hàng, thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu vốn cần có để thực hiện các mục tiêu, chức trách, nhiệm vụ được Nhà nước giao. Đến nay, NH HTX chưa có khả năng thực hiện CAR theo quy định tại Thông tư số 41/2016/TT-NHNN20 mà đang thực hiện theo quy định tại Thông tư số 22/2019/TT-NHNN21 (CAR tối thiểu là 9%). Đến ngày 31/3/2025, CAR của NH HTX là 10,3%, giảm 1,8% so với cuối năm 2024.

Để đảm bảo mục tiêu CAR đạt 13,5% vào năm 2026 thì mức vốn tự có tại thời điểm 31/12/2026 là 9.419 tỷ đồng (tương ứng với quy mô tài sản có rủi ro dự kiến là 69.768 tỷ đồng). Mức vốn tự có của NH HTX tại ngày 31/12/2026 (trong trường hợp không được tăng vốn điều lệ) là 4.416 tỷ đồng 26. Theo đó, NHHTX xác định số vốn tự có thiếu hụt là 5.000 tỷ đồng. NH HTX đề xuất được Nhà nước hỗ trợ vốn từ ngân sách nhà nước để tăng vốn điều lệ nhằm bù đắp số vốn tự có thiếu hụt nêu trên.

Căn cứ quy định tại Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, Luật Các Tổ chức tín dụng năm 2024 và Luật Hợp tác xã năm 2023, Ngân hàng Hợp tác xã thuộc đối tượng được Nhà nước hỗ trợ vốn để tăng vốn điều lệ, nguồn vốn thực hiện từ nguồn chi đầu tư phát triển của NSTW hàng năm. Song, tại các Luật nêu trên chưa có quy định về thẩm quyền quyết định, trình tự, thủ tục hỗ trợ vốn nhà nước cho NH HTX.

Vì vậy, Chính phủ cho rằng đề xuất của NH HTX, NHNN và các bộ ngành có liên quan về việc nhà nước hỗ trợ vốn từ nguồn ngân sách nhà nước (nguồn chi đầu tư phát triển NSTW) để tăng vốn điều lệ cho NH HTX nhằm đảm bảo an toàn hoạt động của ngân hàng này là phù hợp.

Do đó, Chính phủ kính đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định việc hỗ trợ 5.000 tỷ đồng vốn nhà nước (từ nguồn chi đầu tư phát triển ngân sách trung ương) để tăng vốn điều lệ nhằm nâng cao năng lực tài chính cho NH HTX và đưa vào Nghị quyết chung kỳ họp của Quốc hội. Đồng thời, giao Chính phủ chỉ đạo việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho NH HTX theo quy định cũng như chịu trách nhiệm trước Quốc hội về tính chính xác của số liệu và quy mô hỗ trợ vốn nhà nước cho NH HTX.

T.L